راضیه رضازاده در برنامه‌ای تحت عنوان «تحولات ساختار شهری تحت تاثیر روندهای معاصر» که در بستر وبیناربرگزار شد، اظهارکرد: در سال ۲۰۲۰ زمانی که قرنطینه خانگی به علت شیوع کرونا مطرح شد، شوک بزرگی به ساختار شهری وارد کرد و باعث شد که کیفیت محل زندگی مورد توجه قرار گیرد؛ آپارتمان‌ها که مورد توجه جوانان بودند، تبدیل به زندان‌هایی به وسعت ۵۰ یا ۶۰ متر شوند.
وی با تاکید بر اینکه شهرهای غربی را بر اساس روابط کاربری‌ها با یکدیگر و اهمیت مکان مورد بررسی قرار می‌دهیم، افزود: ما رابطه کاربری‌ها از لحاظ جدایی یا اختلاف و اهمیت مکان را از نظر اهمیت حومه و یا مرکز، مورد بررسی قرار می‌دهیم. عوامل بسیاری در کنار هم بر ساختار شهری موثرند این موارد شامل عوامل اقتصادی، اجتماعی، سیاست‌گذاری‌ها، محیط و تکنولوژی بوده و موضوع بحث ما محیط و تکنولوژی و اثرات آن بر ساختار شهری است.
دانشیار معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران ادامه داد: وقتی ما به شهرهای صنعتی نگاهی می‌اندازیم، تا این مقطع جدایی کاربری‌ها را در شهر نداریم و فعالیت‌ها در کنار هم انجام می‌شود. کارگاه‌ها، فروشگاه‌ها، خانه‌ها و تفریحگاه‌ها نیز درکنار هم و در یک مکان حضور دارند. مرکز پراهمیت‌تر و به این مکان‌ها نزدیک‌تر است و از تراکم بالایی برخوردار است، که این تراکم از لحاظ محیطی تبعاتی داشته مانند آلودگی‌ها و بیماری‌ها که عموما تحت تاثیر تراکم و فقدان زیرساخت‌های مناسب به وجود می‌آمده است.
رضازاده بیان کرد: این تمرکز منجر به شهری می‌شود که بسیار نامطلوب است و عکس‌العمل‌هایی را نسبت به خود به همراه دارد. از عکس‌العمل‌های طبیعی می‌توان به شیوع بیماری‌ها و به طور خاص شیوع بیماری تب زرد و وبا درآمریکا اشاره کرد، که این‌ها باعث ضرورت تغییر زیرساخت‌های شبکه‌های فاضلابی، آب رسانی و برنامه‌ریزی برای دفع زباله و ... شد.
وی ادامه داد: اما در این زمان همچنان شهر متراکم بود و در کنار این جریان، اختراعاتی به وجود آمد که بر ساختار شهری تاثیرگذاربود. به‌طور مشخص حمل‌ونقل ریلی و بعد حمل و نقل جاده‌ای که این دو زمینه تقویت حومه و کم اهمیت‌تر شدن مرکز را فراهم کردند.
دانشیار معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران گفت: این مشکلاتی که در مراکز ایجاد شد در کنار فرصت‌هایی که به لحاظ تکنولوژی به وجود آمد زمینه‌ساز ایده‌هایی شد که بعدها با فاصله زمانی‌هایی به واقعیت تبدیل شدند. راه حل‌هایی که درجای جای جهان توسط دانشمندان ارائه شد، با اینکه با هم متفاوت بودند اما همه آن‌ها در پاسخ به یک شرایط و سوال مشترک بودند، اما دلیل این تفاوت در راهکارها، تفاوت زمینه‌های مورد بحث در هر منطقه بود.
رضازاده عنوان کرد: در ادامه موضوع جدایی کاربری‌ها مطرح شد، الگویی که بعدا در بسیاری از جاها پیاده شد و موضوع مورد نظرش این بود، فضاهایی که آلودگی ایجاد می‌کنند باید از محیط زندگی جدا شوند و همینطور فضاهای تفریحی فراهم شود؛ اتومبیل و حمل و نقل ریلی و جاده‌ای این فرصت را فراهم کردند تا شهرها وسعت پیدا کنند.
وی اظهار کرد: عوامل دیگری نیز لازم است که فشار نهایی را بیشتر کند و در نهایت بعد از جنگ جهانی دوم، ما شاهد آن هستیم که با تخریب قسمت‌های داخلی شهرها در اروپا این فرصت برای اجرای ایده‌های مطرح شده فراهم می‌شود. علاوه بر آن در اوایل قرن بیستم، بیماری‌های فراگیری به خصوص آنفولانزای اسپانیایی باعث تاثیرات منفی بر ذهن مردم می‌شود و فرصتی برای زمین‌ها و خانه‌های بزرگتر، دسترسی به نور و تهویه بهتر و هوای آزاد و دوری از آلودگی را فراهم آورد.
دانشیار معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران ابراز کرد: این جریان در ساختار شهری این اثر را گذاشت و آنان که از لحاظ مالی متمکن بودند، این فرصت را پیدا کردند تا وسیله حمل‌ونقل برای خود فراهم کرده، از زیرساخت‌های فراهم شده توسط دولت استفاده کنند و در اراضی وسیع‌تر پیرامونی ساکن شوند.
رضازاده تصریح کرد: اکنون ساکنین مرکز کسانی هستند که از لحاظ طبقاتی، محروم محسوب می‌شوند و این جریان تا جدایی کاربری‌ها از هم ادامه پیدا می‌کند و اهمیت مرکز- پیرامون دگرگون شده، به‌طوری‌که پیرامون ارزشمندتر و مرکز کم اهمیت‌تر می‌شود. در این زمان منتقدین پا به عرصه نقد می‌گذارند و درمورد ساختار شهرها بحث می‌کنند و گروه‌های پست مدرن بر اختلاف کاربری‌ها و تراکم بالا تاکید می‌کنند.
وی بیان کرد: در شهرهای غربی حرکت از حومه به مرکز دوباره در حال وقوع است. مراکزی که قبلا فقط تبدیل به مراکز کاری شده بودند و شب‌ها بسیارخطرناک بودند، کم کم مورد اقبال قرارگرفتند. جوانان به دلیل آنکه سابقه شهری متراکم را نداشتند و تجربه زندگی درحومه‌ها را داشتند و به نوعی به انزوا و جدایی مایل بودند، همچنین علاقه شدید مبنی بر زندگی درمرکز، در کنار دفاتر کاری و استفاده از تنوع مکان‌های تفریحی باعث شد که حرکتی از حومه به مرکز را شاهد باشیم.
دانشیار معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران افزود: همچنین بعد از جنگ جهانی دوم که حومه‌ها و اتوبان‌ها ساخته شدند و اتومبیل‌ها در این جاده‌ها شروع به حرکت کردند، موضوع سنگینی ترافیک در میان نبود و زمان زیادی برای حرکت بین حومه و شهر صرف نمی‌شد، اما با گذشت زمان ما شاهد آن بودیم که تراکم بسیار زیادی بر اتوبان‌ها حاکم شد به شکلی که زمان زیادی صرف انتقال از حومه به مرکز و بالعکس می‌شد و جوانان مایل به صرف این زمان نبودند.
رضازاده اظهار کرد: علاقمندی به زندگی انفرادی و آپارتمان‌هایی که به دلیل گران بودن ناگزیر به کوچک بودن هستند، با امکانات عمومی، تفریحی و ورزشی در داخل خود و همچنین حضور مراکز تفریحی در پیرامون این آپارتمان‌ها، منجر به علایق جوانان به این سبک‌زندگی و در نهایت تطابق آن با سبک زندگی جوانان شد. این باعث شد که کار، محل سکونت و تفریح دوباره درکنار هم قرار گیرند.
وی ادامه داد: اکنون شهر پست مدرن در حال شکل گیری با طبقه جوان است. شهری که زندگی هم در روز و هم در شب جریان دارد، اما ناگهان در سال ۲۰۲۰ بیماری شایع می‌شود که دنیا را متحیر می‌کند. از اوایل شروع این قرن دو یا سه بار شاهد حضور بیماری‌های تنفسی واگیردار بوده‌ایم، اما هیچکدام به این شدت وسیع نبوده، خیلی سریع کنترل شدند و اثر چندانی بر روی شهر نداشتند.
دانشیار معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران افزود: تمام خدمات عمومی که آپارتمان‌ها برای جوانان و ساکنین خود ارائه می‌دادند ازجمله امکانات ورزشی، تفریحی و... بسته شد. آمد و رفت به داخل واحدها با آسانسور تبدیل به مشکل شد. اما این مشکلات برای کسانی که در حومه زندگی می‌کردند آنچنان جدی نبود و باعث انتقال و میل حرکت طبقه جوان از مرکز به حومه شهر شد.
انتهای پیام
