علی دژبانی در گفت و گو با خبرنگار مهر، با گرامی داشت روز پژوهش، برنامه ریزی های فرهنگی و اجتماعی موفق را منوط به اندیشه و نوآوری بر پایه پژوهش عنوان کرد و گفت: دانشگاه علاوه بر کارکرد علمی و پژوهشی، نهادی فرهنگی و اجتماعی است که نقش مهمی در تغییرات و تحولات فرهنگی جامعه دارد.
وی ادامه داد: سرمایه فرهنگی پیوند مستقیمی با کارکرد موفق دانشگاه در عرصه آموزش عالی دارد و چنین پیوندی توجه دانشگاه را به مقوله فرهنگ و هماهنگ کردن خود با ارزش‌ها، نیازها، تحولات و تغییرات فرهنگی جامعه ضرورت می بخشد.
کارشناس برنامه ریزی فعالیت‌های رسانه‌ای تبلیغات اسلامی استان اردبیل پژوهش را پشتوانه برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی دانست و افزود: بدون انجام مطالعات و پژوهش، برنامه ریزی های فرهنگی و اجتماعی فاقد وجاهت علمی بوده و در نتیجه کارآمدی، اثربخشی و بازخورد لازم را نخواهد داشت در واقع، پژوهش مبنا و پشتوانه علمی برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی بوده و به آن جهت و هدف می‌دهد.
دژبانی به ضرورت‌های توجه به پژوهش اشاره کرد و افزود: ضرورت و اهمیت پژوهش در دنیای امروز که تبادل اطلاعات، سرعت اطلاعات، دانایی، پردازش اطلاعات، دانش و فرزانگی از شاخصه‌های مهم آن است، بر کسی پوشیده نیست چنانچه حضرت علی (ع) در اهمیت و ضرورت پژوهش می‌فرمایند: «هیچ کرداری مانند پژوهش نیست.»
وی تصریح کرد: کشورهای پیشرفته و صنعتی دنیا نشان داده است که نقش «پژوهش» در توسعه همه جانبه پایدار انکار ناپذیر است و پژوهش موتور محرکه توسعه و پیشرفت در همه حوزه‌ها اعم از فرهنگ، دین، اقتصاد، صنعت، سیاست، جامعه و … است.
تقویت و ارتقای بخش تحقیق و پژوهش ضروری است
کارشناس برنامه ریزی فعالیت‌های رسانه‌ای تبلیغات اسلامی استان اردبیل گفت: تغییرات و تحولات سریع، شتابنده و لحظه به لحظه زندگی بشر در قرن بیست و یکم نشان از گسترش روز افزون اهمیت و ضرورت علم، دانش، فناوری اطلاعات و پژوهش در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته جهان دارد، کشورهای پیشرفته و یا در حال توسعه با آگاهی از نقش پژوهش در خلق فناوری، شتاب دهی و سرعت بخشیدن به توسعه همه جانبه و پایدار عمده توجه خود را مصروف تقویت و ارتقای بخش تحقیق کرده اند.
دژبانی با بیان اینکه بین پیشرفت بخش پژوهش و شتاب توسعه فراگیر و پایدار در هر کشور رابطه مستقیم، معنادار و مثبت وجود دارد، ادامه داد: پژوهش یک روند هوشمندانه، فعالانه و نظام مند برای کشف، تغییر و بازنگری پدیده‌ها، رخدادها، رفتارها و فرضیه‌ها است. پژوهش برای استفاده از پدیده‌های موجود برای دستیابی به راهکارهای عملی و فناوری به کار می‌رود در واقع پژوهش، خلاقیت و نوآوری اساسی‌ترین نیاز یک جامعه برای رسیدن به پیشرفت، توسعه و رفاه اجتماعی است.
وی دانایی محوری را شاخصه اصلی توسعه یافتگی جامعه عنوان کرد و افزود: مهمترین شاخص توسعه یافتگی جوامع برای رسیدن به جامعه، «دانایی محور» است و پژوهش گذرگاه اصلی توسعه پایدار و عامل محوری پیشرفت و توسعه بوده چرا که پژوهش راه حل های بهتری برای نیازها و مشکلات جوامع بشری و پاسخ‌های منطقی و سودمند برای پرسش‌های بشری دارد و بدون پژوهش و مطالعه هر گونه تصمیم گیری، رشد و توسعه و پیشرفت به دور از عقل است.
کارشناس برنامه ریزی فعالیت‌های رسانه‌ای تبلیغات اسلامی استان اردبیل خاطرنشان کرد: آینده پژوهی مجموعه تلاش‌هایی است که با جستجوی منابع، الگوها و عوامل تغییر یا ثبات به تجسم آینده‌های بالقوه و برنامه ریزی برای آنها می‌پردازد. آینده پژوهی در واقع بازتاب دهنده چگونگی زایش واقعیت «فردا» از دل تغییر یا ثبات «امروز» است.
دژبانی افزود: اگر بخواهیم انسان خوبی باشیم و جامعه سالم، انسانی، اخلاقی و عقلانی داشته باشیم و نگران رفاه، سعادت و معنویت دیگران باشیم، ناگزیر باید آینده پژوه باشیم هر پدیده‌ای امکان دارد در این جهان هستی اتفاق بیافتد چه این پدیده خوب باشد چه بد، باید هر دو این پدیده خوب یا بد را دید.
وی به روش‌های مختلف آینده پژوهی اشاره کرد و افزود: روش‌های مختلفی برای آینده پژوهی وجود دارد از جمله: دیده بانی آینده، دلفی، واکاوی رونده‌ها، سناریو پردازی، نقشه راه، پس نگری، مدل سازی، شبیه سازی و ترکیبی از روش‌های فوق در روش‌های جدید تحقیق از «داده‌های موجود» باید استفاده کرد نه پرسشنامه و یا مصاحبه که مشکلاتی از قبیل عدم درک، روایی، پایایی و … را دارد.
کارشناس برنامه ریزی فعالیت‌های رسانه‌ای تبلیغات اسلامی استان اردبیل خاطرنشان کرد: تحقیق به روش آینده پژوهی شامل تدوین داده‌ها، توصیف داده‌ها، تحلیل داده‌ها، روند پژوهشی یا فرا تحلیل، آینده پژوهشی یا قدرت پیش بینی و آینده نگری، سیاست پژوهشی است.
دژبانی ادامه داد: در آینده پژوهی بعد از جمع آوری، توصیف و تحلیل داده‌های موجود روند پژوهشی را انجام می‌دهیم که در این روند، تحقیقاتی که در سال‌های گذشته انجام شده را مورد فرا تحلیل قرار داده تا بتوانیم آینده پژوهی را انجام و قدرت پیش بینی و آینده نگری داشته باشیم و در مرحله آخر یعنی سیاست پژوهی نتایج تحقیقات در یک موضوع فرهنگی و یا اجتماعی را در طول چند دهه جمع بندی و چکیده آن را به‌عنوان سند پژوهش تنظیم کرده تا مبنای برنامه ریزی، سیاست گذاری راهبردی و تصمیم گیری در جامعه قرار گیرد.
وی اشاره کرد: آینده نگری و تشکیل «شورای آینده پژوهی» به منظور دیده بانی و آسیب شناسی پدیده‌های موجود و پدیده‌های که در آینده رخ خواهد داد و آسیب‌ها و تهدیدات تکنولوژی‌ها و فناوری‌های وارده و مورد استفاده در جامعه و آسیب‌های نوپدید برای برنامه ریزی و مدیریت بهینه فرهنگی و اجتماعی با هدف داشتن جامعه آرمانی، انسانی، اخلاقی و عقلانی در استانها از ضروریات جامعه رو به پیشرفت و مدرن جامعه امروز ایران اسلامی است.
