خبرگزاری مهر، گروه استانها: پس از اعلام بودجه ۱۴۰۰ و جدول آن مشخص شد که استان سمنان در بودجه سال آتی کمترین سهم را در مقایسه با سایر استان‌های کشور دارد و این در حالی است که بودجه ۱۴۰۰ در سطح استان کمتر از سال‌های قبل به نسبت تورم، هزینه کرد و جمعیت در نظر گرفته شده است.
تخصیص بودجه استانی با چه معیار و ملاکی انجام می‌شود؟ حال‌آنکه به عقیده برخی کارشناسان سال‌های متمادی شاهد تصویب بودجه و توزیع غیرعادلانه اعتبارات در سطح کشور بودیم و موضوع وسعت و پراکندگی هیچ‌گاه در طول عمر بودجه لحاظ نشده و از همه مهم‌تر مدیران استان نیز به جهت عدم آشنایی و عدم توجه به موقعیت جغرافیایی استان بودجه را تنظیم می‌کنند.
بودجه که بیش از دو هزار بند و ماده و بخش دارد که برای مدیران ما شناخته‌شده نیست و امروز نتیجه آن قرار گرفتن در ردیف آخر و دریافت کمترین سهم از بودجه است و عدم تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام در بخش‌های مختلفی ازجمله آب، راه، درمان و بهداشت، پروژه‌های عمرانی و غیره نتیجه این کاهش بودجه در سال آتی خواهد بود.
موضوع بعد که در سطح استان سمنان به وضوح دیده می‌شود ناآشنایی مدیران با بودجه و قوانین آن است موضوع مهمی که سبب شده تا این استان با دارا بودن ظرفیت‌های عظیم در حوزه‌های معدنی، کشاورزی، صنعت، گردشگری و… نتواند به درستی از اعتبارات ملی و استانی استفاده کند. این عدم هماهنگی بعضاً به بروز اختلالات در تصمیم‌گیری نیز منجر شده است برای مثال مدیرانی در سطح استان وجود دارند که اصلاً از برخی ردیف‌های اعتباری که سال‌های قبل اخذ شده خبر هم ندارند!
در ادامه مشروح گفتگوی خبرنگار مهر با محمد مهدی کریمی فرماندار سابق میامی، مدرس بودجه و کارشناس اقتصادی را در این مورد می‌خوانید:
*بودجه سال ۱۴۰۰ را چطور می‌بینید؟ این بودجه دارای چه شاخص‌هایی است؟
دولت لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ را به مجلس فرستاد و در این لایحه، بودجه استانها جداگانه ارائه‌شده است؛ بر این اساس مجموع بودجه کل استان‌های کشور در سال آینده ۳۵۳ هزار و ۶۲۱ میلیارد تومان است.
بودجه هزینه‌ای (جاری) ۲۸۹ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان و بودجه تملک دارایی‌های سرمایه‌ای (عمرانی) ۶۴ هزار و ۱۸ میلیارد تومان است، اگر بخواهیم نگاه کلی به بودجه داشته باشیم بیشتر این بودجه به استان خوزستان و کمترین بودجه به استان قم و در مرحله بعد به استان سمنان تعلق‌گرفته است درواقع استان سمنان در رتبه سی‌ام بودجه قرارگرفته است.
* ملاک تخصیص بودجه برای استان سمنان چگونه محاسبه می‌شود؟
در این مورد حتی در مجلس بحث‌هایی بین نمایندگان مطرح است و نمایندگان در محاسبه بودجه استان دچار اختلاف‌نظر هستند، به‌طورکلی مصارف بودجه استانها در دو قسمت بودجه هزینه‌ای که خود از دو ستون شامل استانی و ملی تشکیل‌شده است و بودجه تملک دارایی‌های سرمایه‌ای (عمرانی) است که از چهارستون شامل تملک استان، اعتبارات قانون استفاده متوازن، استانی پیوست شماره یک و ملی تشکیل‌شده است.
بر این اساس هم در قسمت هزینه‌ای (جاری) و هم در قسمت تملک دارایی‌های سرمایه‌ای (عمرانی) بودجه استانی وجود دارد و معمولاً این دو ستون بودجه جمع و به‌عنوان بودجه استانی معرفی می‌شود.
*بودجه ۱۴۰۰ استان سمنان چقدر است؟
در تعریف بودجه استانی بین نمایندگان مجلس و دولت، بحث‌ها و کشمکش‌هایی در مورد عدد بودجه استانی وجود دارد اما طبق جدول لایحه بودجه استان‌های کشور سال ۱۴۰۰ این دو ستون تحت عنوان «بودجه هزینه‌ای استانی» و «تملک استانی» آمده است.
بنابراین بودجه استانی، استانها از دو قسمت تشکیل‌شده است. بودجه مصارف هزینه‌ای (جاری) و بودجه مصارف تملک دارایی‌های سرمایه‌ای (عمرانی) که با توجه به این تقسیم‌بندی بودجه استانی استان سمنان در دو بخش بودجه استانی مصارف هزینه‌ای (جاری) به میزان ۴۲۲ میلیارد ۴۸۴ میلیون تومان و بودجه استانی مصارف تملک دارایی‌های سرمایه‌ای (عمرانی) به میزان ۱۹۵ میلیارد و ۳۵۴ میلیون تومان تصویب‌شده است.
جمع بودجه استانی استان سمنان ۶۱۷ میلیارد و ۸۳۹ میلیون تومان پیش‌بینی‌شده و بودجه ملی آن، چهار هزار و ۲۱۸ میلیارد تومان است که جمع بودجه استانی و ملی استان سمنان، چهار هزار و ۸۳۶ میلیارد تومان تصویب شد. به‌طورکلی ۸۲ درصد بودجه استان هزینه‌ای (جاری) و ۱۸ درصد بودجه تملک دارایی (عمران) است.
*جایگاه استان سمنان را در اختصاص بودجه ۱۴۰۰ چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اعلام بودجه، بلیت بخت‌آزمایی نیست. جدولی است با اعداد و ارقامی که بر مبنای نیاز تهیه می‌شود؛ یعنی هر استانی که نیازمندی‌های خود را بهتر، مناسب‌تر و عقلانی‌تر تعریف و تبیین کند در جدول بودجه جایگاه مناسب‌تری خواهد.
مشکل بودجه کشور این است که بر مبنای سرانه جمعیت تعیین و توزیع می‌شود و با این معیار و ملاک، استان‌هایی که مساحت بالایی دارند متضرر می‌شوند. استان سمنان به لحاظ جمعیت سی‌امین استان، نزدیک به یک درصد جمعیت کشور و به لحاظ مساحت هفتمین استان و بیش از شش درصد مساحت کشور را دارا است.
*استان سمنان ازنظر مساحت و جمعیت چه رتبه‌ای دارد؟
سمنان ازنظر مساحت حدود ۲۰ برابر استان البرز اما ازنظر جمعیت کمتر از نصف این استان است. موضوع وسعت و پراکندگی هیچ‌گاه در طول عمر بودجه لحاظ نشده و از همه مهم‌تر مدیران استان نیز به جهت عدم آشنایی و عدم توجه به موقعیت جغرافیایی استان بودجه را تنظیم می‌کنند؛ چراکه هزینه ارائه خدمات در استان‌های پهناوری مانند استان سمنان به‌مراتب بالاتر از استان‌هایی است که وسعت کمتری دارند.
این امر می‌طلبد ستونی جداگانه در لایحه بودجه تحت عنوان هزینه پراکندگی ارائه خدمات، در نظر گرفته شود. از طرفی استان سمنان ازنظر منابع (درآمدهای عمومی و درآمدهای اختصاصی) رتبه ۲۱ استان‌های کشور را دارا است اما ازنظر مصارف در رتبه سی‌ام قرار دارد.
*چه معیارهایی برای تنظیم بودجه استانها باید در اولویت باشد؟
نکته دیگر اینکه استان سمنان جز استان‌های برخوردار، در کشور قلمداد شده است درحالی‌که در شرق استان مناطقی مانند خارتوران، پل ابریشم، طرود و فرومد هم به لحاظ اشتغال و هم به لحاظ امکانات وضعیت مناسبی ندارند و در زمره مناطق کم برخوردار قرارگرفته‌اند که باید بودجه ویژه به آن اختصاص داده شود. تبیین این موضوع می‌تواند رتبه جذب بودجه استان را ارتقا دهد.
درمجموع اگر توزیع بودجه بر مبنای سرانه جمعیت باشد، رتبه جمعیت استان در کشور سی‌ام و ازنظر بودجه نیز در رتبه سی‌ام قرار دارد؛ اما اگر در تنظیم بودجه ملاک پراکندگی جغرافیایی، محرومیت و فاصله ارائه خدمات باشد، باید گفت مدیریت عالی استان از وضعیت جغرافیایی و اوضاع اقتصادی استان اطلاع ندارد و باید در این مورد تجدیدنظر شود.
