خبرگزاری مهر، گروه استانها، معصومه فصاحتی: مردم دیار گلپایگان همچون دیگر نقاط کشور در ایام محرم به سوگ اباعبدالله (ع) و یارانش می‌نشینند و با آداب و آیین‌هایی که خاص خودشان است اما با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی در شرایط خاص کرونایی این روزها، جلوه‌های ویژه از حزن و اندوه را به نمایش می‌گذارند.
در سه شهر گلپایگان، گوگد و گلشهر دسته‌های عزاداری از روز هفتم محرم با اجتماع در مساجد، حسینیه‌ها و عبور از خیابان‌ها در ساعات شب اقدام به برگزاری مراسم سینه زنی، زنجیرزنی و عزاداری کرده و مرثیه خوان‌ها و مداحان اهل بیت (ع) در شرح وقایع عاشورا و مناقب امام حسین (ع) و یارانش مداحی می‌کنند.
سینه زنی، زنجیرزنی، روضه خوانی، علم بندان، علم گردانی، نخل بندی، نخل گردانی از شیوه‌های آئین عزاداری ماه محرم در شهرهای گلپایگان و گوگد و گلشهر و روستاهای این شهرستان است.
آئین علم گردانی
علم گردانی در روستاها یکی از مراسم قدیمی است که به طور معمول در دهه نخست اول محرم انجام می‌شود، علم گردان‌ها با خواندن اشعاری در کوچه و بازار و خیابان، فرا رسیدن ماه عزاداری امام شهید را به مردم اعلام می‌کنند و از نزدیک شدن روز تاسوعا و عاشورا خبر می‌دهند.
حضور مشتاق مردم در این آئین و ادای نذورات آنان بیانگر عشق و ارادت خالصانه آنان به حضرت اباعبدالله الحسین و یاران با وفایش است.
آئین نمادین آتش زدن خیمه‌ها
برگزاری آتش زدن نمادین خیمه‌ها، راه اندازی کاروان‌های سبزپوش و سرخ پوش از جمله مراسم تعزیه شهادت سالار شهیدان در روز عاشورا به شمار می‌رود؛ همزمان با عصر عاشورا، آئین نمادین آتش زدن خیمه‌ها در شهر گوگد و گلشهر در محله فیلاخص، روستای سعیدآباد و دستجرده با حضور مردم برگزار می‌شود.
عصر عاشورا انگار روز دیگری است زمانی که آتش در خیمه‌ها شعله‌ور می‌شود انگار داغی بر تمام دل‌ها می‌نهند داغی که مانند گلوله‌های آتشین از دیدگان جاری می‌شود تا شاید آتش خیمه دل را فرونشاند.
بازسازی وقایع عصر عاشورا و آتش زدن خیمه‌ها
بازسازی وقایع عصر عاشورا و آتش زدن خیمه‌ها از سادگی و مقبولیتی دلنشین در میان عاشقان سالار شهیدان و اهل بیت ایشان برخوردار است.
خیمه‌ها با فرم چهار گوش و تعداد دیگری به فرم گنبدی و مخروطی و بیشتر به رنگ‌های سفید، سبز و سیاه ساخته می‌شود، خیمه سبز رنگ به نیت امام حسین (ع) و فرزندانش و حضرت ابوالفضل (ع) برپا می‌شود و خیمه سفید نیز متعلق به جوانان خاندان امام حسین (ع) و دیگر یاران او است.
تزئین داخل و نمای بیرون خیمه‌ها با پرچم‌های مختلف، قرار دادن گهواره در میان خیمه، پخت نذری و روشن کردن شمع از دیگر مواردی است که در چند سال اخیر انجام می‌شود.
مراسم عزاداری و مداحی در زمان سوزاندن خیمه‌ها برگزار می‌شود و با فروکش کردن شعله‌های آتش، جمعیت به سوی خیمه‌های سوخته حرکت می‌کنند.
برداشتن باقی مانده خیمه‌های سوخته شده به عنوان تبرک، خواندن زیارت عاشورا در گروه‌های چند نفره و روشن کردن شمع در کنار باقی مانده اسکلت خیمه‌ها تا ساعتی پس از پایان مراسم خیمه‌سوزان، از برنامه‌های آئین سنتی آتش زدن خیمه‌ها است.
آئین سنتی نخل گردانی در شهر گوگد
در یک رسم ۳۰۰ ساله و هم زمان با دوازدهمین روز محرم آئین سنتی نخل گردانی به مناسبت شهادت امام سجاد (ع) و سومین روز شهادت حضرت امام حسین (ع) و یاران با وفایش، آئین سنتی در شهر گوگد برگزار می‌شود.
مردم این شهر دو نخل با نام‌های «نخل مسجد یا پانخل» و نخل مسجد «امام حسن مجتبی (ع)» که در دو محله بالا و پایین این شهر قرار دارد را سیاه‌پوش و به عنوان نمادهای عاشورایی و مذهبی از اول ماه محرم آماده می‌کنند.
در این روز عزاداران اباعبدالله الحسین (ع) در قالب هیئت و دسته‌ها از نقاط مختلف شهرستان به سمت شهر گوگد حرکت می‌کنند و سپس در مسجد جامع این شهر گرد هم می‌آیند و در سوگ سیدالشهدا و مصائب اسرای کربلا بر سر و سینه می‌زنند.
حرکت کاروان‌های نمادین اسرای دشت نینوا، نخل گردانی و تبرک‌جویی عزاداران از نخل‌های امام حسین (ع) و امام حسن مجتبی (ع) و حرکت نمادین تابوت شهدای دشت کربلا از جمله برنامه‌ها است.
کاروان نمادین اسرای دشت نینوا
همچنین در شهر گلپایگان در روز ۱۳ محرم آئین علم کشان انجام می‌شود به گونه‌ای که هیئات شهر گلپایگان علم‌ها و علامت‌های خود را برای ادای احترام به سمت امامزاده ۱۷ تن مدفن فرزندان و نوادگان اهل بیت در شهرستان حرکت می‌دهند که البته در گذشته علامت‌ها به نیت ۵ تن، ۵ تیغه ساخته و با پارچه‌های سبز و سیاه پوشانده می‌شد.
در شهر گوگد نیز آئین عزاداری مانند شهر گلپایگان صورت می‌گیرد با این تفاوت که در روز تاسوعا عزاداری براساس سنتی چندین ساله به هنگام شب و به نام شب عاشورا انجام می‌گیرد و مسجد قدیمی «پای نخل» و امامزاده «عمران بن علی (ع)» در بیشتر مواقع مقصد حرکت دیگر هیئت است.
آئین نخل گردانی شهر گوگد بزرگترین گردهمایی اجتماع عزادارن حسینی این شهرستان است که هر ساله در روز ۱۲ محرم با حضور گسترده دسته‌های عزاداری شهرستان برگزار می‌شود اما برای دومین سال است که به دنبال اوج گیری شیوع ویروس کرونا نه تنها این سنت ۳۰۰ ساله بلکه آتش زدن خیمه‌ها و علم کشان نیز لغو می‌شود.
