بر اساس مصوب جلسه هیات وزیران در تاریخ ۲۷ تیرماه ۱۴۰۰، در خصوص "تقسیمات کشوری در شهرستان تبریز استان آذربایجان شرقی" به پیشنهاد شماره ۲۱۰۶۵۲ مورخ ۲۴ اسفندماه ۹۹ وزارت کشور، در شهرستان تبریز، یک بخش به نام باسمنج از ترکیب دو دهستان مهرانرود و میدانچای با مرکزیت شهر باسمنج بایستی ایجاد شود.
این مصوبه هیات وزیران در حالی است که در سال ۹۱ و با تصویب شورای وقت شهر تبریز، مصوبه الحاق باسمنج به شهر تبریز به تصویب رسیده و بعد از مدتی نیز شورای عالی معماری و شهرسازی نیز این الحاق را تایید کرد.
اکنون اما بر اساس اعلام مسئولان، افتتاح بخشداری باسمنج در جهت جلوگیری از گسترش شهرسازی در سطح شهر تبریز و کاهش فشارهای اداری بر روی دوش پنجمین کلانشهر کشور انجام می‌گیرد. اما این امر بنا بر گفته‌ی برخی متخصصان، غیرکارشناسی بوده و منجر به کاهش سطح بزرگی بالغ بر ۲۵ هزار هکتار از حریم شهر تبریز می‌شود.
طی دو روز گذشته و با اعلام افتتاح بخشداری و نصب بخشدار جدید این شهر، اعضای شورای شهر تبریز نسبت به این امر واکنش نشان داده و خواستار لغو این مصوبه پیش از اجرایی شدن آن بودند، چرا که با کاهش حریم شهر تبریز، زمینه برای گسترش این شهر کاهش یافته و بخش اعظمی از اموال و تملک‌های شهرداری تبریز با مشکل وجود در حریم باسمنج مواجه می‌شوند. در این حالت علاوه بر محاصره شهر تبریز و افزایش هر چه بیشتر تراکم آن، طرح انتقال حاشیه نشینان تبریز به شهرک جوانان را که در محدوده باسمنج قرار می‌گیرد را منتفی می‌کند.
تصویب بخش باسمنج سبب بروز اختلاف و بحران‌های اساسی در گستره تبریز بزرگ خواهد بود
یاسین بجانی، یکی از اعضای شورای شهر تبریز در پست اینستاگرامی خود، با بیان اینکه تصویب بخش باسمنج سبب بروز اختلاف و بحران‌های اساسی در گستره تبریز بزرگ خواهد بود، افزود: آقایان بیگی، میرتاج‌الدینی، متفکرآزاد و پزشکیان، نمایندگان مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای به وزارت کشور اعلام کردند که این موضوع با بندهای ۹ و ۱۲ مصوبات جلسه ۲۴ آبانماه ۹۵ شورای عالی معماری و شهرسازی در تعارض است.
وی در خصوص دلایل لزوم ابطال مصوبه بخش باسمنج، تشریح کرد: در نگاه اول و در صورتی که هدف از این امر، ایجاد بخش باسمنج باشد، مشکلی به نظر نمی‌رسد اما با توجه به اینکه با ایجاد این بخش، ۲۵ هزار هکتار از حریم شهر تبریز کاسته شده و تبریز با عنایت به اینکه از محدوده بخش مرکزی نمی‌تواند خارج شود، لذا ورودی خاوران (شهرک آینده داری که توسط شهرداری تبریز در حال تکمیل است) و سه راهی اهر انتهای محدوده و یا حریم تبریز خواهد بود.
وی گفت: وزیر راه و شهرسازی نیز در طی نامه‌ای در تاریخ ۹ خردادماه ۱۴۰۰ به هیات دولت، مخالفت خود را با ایجاد و انجام تغییرات تقسیماتی اعلام کرد؛ همچنین بر اساس مصوبه ۲۴ اردیبهشت ماه ۹۶ شورای عالی شهرسازی و معماری ایران نیز با الحاق شهر باسمنج به صورت منفصل به شهر تبریز و پس از طی مراحل قانونی و اخذ تایید کمیسیون سیاسی و دفاعی دولت، موافقت و علت عدم اقدام در مورد الحاق باسمنج به تبریز علی رغم موافقت شورای عالی شهرسازی و ایجاد بخش باسمنج را از استانداری جویا شد.
بجانی متذکر شد: بر اساس مصوبه شورای عالی شهرسازی حریم شهرهای سردرود و باسمنج، یک برابر محدوده شهر تعیین شده که محدوده ۲۲۰ هکتاری باسمنج با حریم خود به اندازه ۴۴۰ هکتار و حداکثر ۵۰۰ هکتار بوده و شهرداری باسمنج نیز مجاز به دخالت در خارج از حریم خود به مقدار ۲۴ هزار و ۵۰۰ هکتار نخواهد بود.
وی با بیان اینکه حریم یک شهر شامل قسمتی از اراضی بلافصل پیرامون محدوده شهر است که نظارت و کنترل شهرداری در آن ضرورت داشته و از مرکز تقسیمات کشوری، شهرستان و بخش مربوطه تجاوز نکند، اظهار کرد: این مصوبه به استناد ماده ۱۳ قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری مصوب ۱۵ تیرماه ۶۲، تصویب شده است، در حالی که وقتی ۲۵ هزار هکتار از حریم تبریز کاسته می‌شود، باید بر اساس تبصره ماده ۱۰ قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک مصوب ۱۴ دیماه ۸۴، عمل شده و در نتیجه استناد به ماده ۱۳ قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری غیرقانونی است.
وی افزود: با توجه به مرغوبیت اراضی در مناطق ۲۵ هزار هکتاری و نبود متولی کنترل و نظارت در آن مناطق، به طور قطع و یقین دست درازی به اراضی فوق توسط سوداگران سرعت گرفته و در نبود نظارت، تقسیم اراضی توسط دلالان و ساخت ویلاهای غیرمجاز افزایش یافته و به بهشت سوداگران تبدیل خواهد شد.
این عضو شورای شهر تبریز خاطرنشان کرد: بخش باسمنج از تجمیع شهر باسمنج و دهستان میدان چای و دهستان تازه تاسیس مهرانه رود تشکیل می‌شود که با عنایت به وقوع روستاهای ملک کیان، گوار، طویقون، آرپادره سی، زرنق و ... در داخل دهستان میدان چای، بخش باسمنج تا ورودی شهرک خاوران و تا شهر شهریار در جاده اهر گسترش خواهد یافت.
وی ادامه داد: متاسفانه در دهه ۷۰ و پس از تصویب شهرستان‌های شبستر و بستان آباد و انتزاع آن‌ها از شهرستان تبریز، موقع تعیین محدوده شهرستان و در غفلت نمایندگان وقت شهر تبریز، مرز شهرستان‌های تبریز و شبستر در اراضی زبرلو و رودخانه سنخ چای تعریف، که حتی قسمتی از اراضی شهرک صیاد شیرازی در اراضی شهرستان شبستر واقع شده و مرز شهرستان‌های تبریز و بستان آباد نیز در اراضی قزلجه میدان و سعید آباد محصور شده است. در این حالت شهر تبریز از طرف‌های فوق و نیز بخش خسروشهر امکان توسعه ندارد.
وی تاکید کرد: راه توسعه آتی شهر تبریز در حریم شهر تا سمت دره لیقوان و نیز سه راهی اهر بود که تنها راه توسعه تبریز نیز به برکت این مصوبه بسته خواهد شد.
مصوبه بخش باسمنج عجیب و حیرت‌انگیز است/تنها مسیر توسعه تبریز مسدود می‌شود
روح‌الله رشیدی، رییس کمیسیون عمران شورای اسلامی شهر تبریز نیز در پست اینستاگرامی در واکنش به این مصوبه، گفت: یکی از مصوبات عجولانه‌ی دولت دوازدهم، آن‌هم در آخرین روزهای استقرارش، تصویب ایجاد بخش باسمنج در همسایگی تبریز بود. این مصوبه، نه از این جهت که موجب ارتقای باسمنج در تقسیمات سیاسی، بلکه از این حیث که تبعات و پیامدهای مخاطره‌آمیزی برای تبریز دارد، عجیب و حتی حیرت‌انگیز بود.
وی افزود: نخستین پیامد این مصوبه، جدا شدن حدود ۲۱ هزار هکتار از حریم شهر تبریز است. در پی این اتفاق، اولاً مسیر توسعه‌ی تبریز -که رو به شرق دارد- مسدود می‌شود. بنابراین، تبریز عملاً در محدوده‌ای تنگ، محصور خواهد شد. ثانیاً بخش وسیعی از املاک شهرداری تبریز در حریم بخش باسمنج قرار می‌گیرد و هرگونه کاربری و بهره‌برداری از این املاک، منوط به اجازه‌ی بخشداری و شهرداری باسمنج خواهد بود! این مسئله، نقداً موجب تضییع حقوق مردم تبریز می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: استاندار و فرماندار شهرستان تبریز و همچنین نمایندگان تبریز در مجلس، قطعاً باید در این خصوص پاسخگو باشند و باید توضیح داده شود که چگونه چنین طرح خام و غیرکارشناسی با این سرعت در دولت تصویب شده و نماینده‌ی عالی دولت در استان چه دفاعی از حقوق و حدود شهر تبریز کرده است؟
بخش باسمنج؛ قانونی ترین خیانت به کیفیت زیست شهروندان
حکیمه غفوری، تنها بانوی عمارت شورای شهر تبریز نیز در پست اینستاگرامی خود در واکنش به این تصمیم، گفت: این مصوبه خارج از روال دولت در خصوص ایجاد بخش باسمنج، قانونی ترین خیانت به کیفیت زیست شهروندان هر دو شهر است.
وی افزود: فارغ از تبعات و بحران‌های اجتماعی محتمل در اثر حذف سطح وسیعی از حریم واجد ارزش کلانشهر تبریز و الحاق بدون ضابطه و برنامه به شهر باسمنج، مسئله مهم و اصلی دیگر بحث ظرفیت زیست پذیری کلانشهر تبریز و به تبع آن، مسئله افزایش تصاعدی قیمت زمین و مسکن خواهد بود.
وی ادامه داد: جای تعجب است که مسئولان امر چه در سطح ملی و چه در استان، به جای آینده پژوهی و امکان سنجی برای توسعه پایدار اراضی کلانشهری چون تبریز که تمرکز اقتصاد، صنعت و اجتماع استان در این شهر است، خواسته یا ناخواسته زمینه ساز مصوبه غیرتخصصی و غیرکارشناسی اخیر شده‌اند که قطعا تبعات بلندمدت و مادامی برای کالبد و اجتماع هر دو شهر خواهد داشت.
افتتاح بخشداری توسط فرماندار تبریز علی رغم انتقادات مسئولان شهری
با وجود واکنش‌های منفی اعضای شورای تبریز و مسئولان کشوری به مصوبه بخشداری باسمنج اما فرمانداری تبریز، در روز گذشته اقدام به بازگشایی نخستین بخشداری و معرفی اولین بخشدار باسمنج کرد.
بهروز مهدوی، فرماندار تبریز در آیین افتتاح این بخشداری با بیان اینکه مردم باسمنج و مسئولان شهرستان از سال ۷۸ پیگیر بخش شدن این منطقه بودند، گفت: خواسته تاریخی مردم این منطقه محقق شد.
وی افزود: پس از اقدامات کارشناسی و با نظر مثبت استاندار محترم آقای پورمحمدی و اداره کل سیاسی و تقسیمات کشوری استانداری و همچنین پیگیری‌های نمایندگان محترم مجلس و مردم عزیز منطقه، اقدامات لازم توسط فرمانداری تبریز در این خصوص انجام گرفت و موضوع در هیات وزیران به تصویب رسید.
وی ادامه داد: بخش باسمنج ۵۱ هزار نفر جمعیت دارد و این ارتقا با ایجاد و توسعه زیرساخت‌های منطقه از جمله ارتقای دستگاه‌های اداری موجود و برقراری خدمات مستقل اداری جدید، ضمن ایجاد امنیت پایدار در این بخش، موجبات تسریع در رشد و توسعه روزافزون در این منطقه را فراهم خواهد نمود.
مهدوی با اشاره به اینکه بخش شدن باسمنج از سال ۱۳۷۸ از مطالبات مردم و مسئولین بوده است، خاطرنشان کرد: این اتفاق تحقق خواسته تاریخی مردم این منطقه بوده است و به یقین وجود بخشداری مستقل در این منطقه باعث حفظ هویت فرهنگی - تاریخی و نیز حفظ شناسنامه منطقه خواهد شد.
وی همچنین با اشاره به برخی انتقادها از بخش شدن باسمنج و عدم الحاق آن به تبریز، افزود: کسانی که خود را دلسوز تبریز می‌نامند و مخالف بخش شدن باسمنج هستند، به جای مخالفت با این مصوبه، فکری به حال حاشیه نشینی و بافت فرسوده تبریز بکنند و در برابر اقدامات قانونی و کارشناسی شده مانع تراشی نکنند.
پس از انتقاد تند فرماندار تبریز از مخالفان اجرای این مصوبه نیز غفوری، عضو شورای شهر تبریز جوابیه‌ای را در صفحه مجازی خود منتشر کرد.
چالش حاشینه نشینی و کاهش حریم شهر تبریز
وی در این خصوص، اظهار کرد: آقای فرماندار محترم دولت تدبیر و امید، ظاهرا در مراسم افتتاح بخش باسمنج _بهتر است بگوییم تعدی گستاخانه به حریم تبریز- عمده سخنانتان به منتقدان مصوبه اخیر دولت دوازدهم بوده است که طبق معمول مانند هم قطارانتان، متاسفانه مطالبه به حق مردم و اعضای شورای کلانشهر تبریز را با فرافکنی و تشویق اذهان عمومی پاسخ داده‌اید.
وی افزود: در خصوص مسئله حاشیه نشینی و بافت فرسوده تبریز، یادآور می‌شوم که کاهش حریم قانونی تبریز اگر به زعم شما کار کارشناسی بوده است، پس آنچه تاکنون به عنوان طرح جامع و حرایم قانونی تبریز از آن دفاع کرده‌ای، چیست؟!
غفوری گفت: جنابعالی که متذکر لزوم رسیدگی به حاشیه نشینی و ساماندهی بافت فرسوده هستید، بفرمایید خود و هم قطاران تدبیر و امیدتان در این هشت سال، کدام بخش از وظایف قانونی دولت را در قبال این دو مسئله انجام داده‌اند؟ آیا جز این است که منشاء بی نظمی در توسعه شهر و به تبع آن توسعه حاشیه نشینی، خروجی چنین رفتارهای ناپخته و مفتضحانه دولت هاست ؟؟! و هنوز جای سئوال باقی است که چرا بعضی از نمایندگان مجلس و مسئولان استانی در قبال چنین تصمیم ناشیانه‌ای سکوت کرده‌اند !
حجت الاسلام رسول برگی، رئیس شورای ششم شهر تبریز امروز در چهاردهمین جلسه شورای شهر تبریز، در خصوص حواشی مربوط به بخش شدن شهر باسمنج، گفت: از دهه ۴۰ که برای شهر حریم قائل شده‌اند، تبریز که یک شهر تاریخی است، در غربت باقی مانده و شاهد بی‌مهری ها بوده است. تنها راه توسعه تبریز از شرق بود و می‌توانستیم تبریز را در این ناحیه گسترش دهیم، اما با یک کج سلیقگی و عدم توجه کافی، ۲۱ هزار هکتار از شهر تبریز کاهش می‌یابد.
وی افزود: ما بارها گفته‌ایم مخالف بخش شدن باسمنج نیستیم و مشتاق پیشرفت این شهر هستیم اما قرار نیست این کار با کاهش ۲۱ هزاری هکتار از حریم تبریز همراه باشد.
نگرانیم این مصوبه باعث ایجاد حاشیه نشینی دیگر در باسمنج شود
وی خاطرنشان کرد: وقتی در دولت گذشته در این خصوص سوال می‌شد، موضوع را به جاهای دیگر سوق می‌دادند؛ ما به حاشیه شهر توجه داریم و از آن نگرانیم اما این کار باعث ایجاد یک حاشیه نشینی دیگر در باسمنج شود.
برگی بیان کرد: چگونه ممکن است علی‌رغم مخالفت وزیر سابق و همچنین مردم هر دو شهر با بخش شدن باسمنج، این کار انجام شود؟! ما با نمایندگان و نائب رییس مجلس، هیات دولت و مقامات استانی و کشوری در این باره صحبت کرده‌ایم و به صورت جدی مخالف کاستن از حریم تبریز هستیم و این موضوع را پیگیری خواهیم کرد.
بر اساس این گزارش، مشخص است که افتتاح بخشداری در باسمنج به نفع مردم باسمنج در جهت تسریع در روند امور اداری و پیشرفت و گسترش در این شهر خواهد بود اما این اقدام شهر تبریز را دچار ضرر می‌کند و در محاصره قرار می‌دهد. به طوری که حریم شهر تبریز کوچکتر شده و جایی برای گسترش و به خصوص انتقال مردم حاشیه نشین باقی نمی‌ماند، در نتیجه شهر تبریز به سوی متراکمتر شدن پیش رفته و در نهایت مشکلات جدی گریبانگیر مردم این شهر خواهد شد.
بدیهی است که مسئولان امر بایستی پیش از اجرای مصوبات ابتدا نظرات کارشناسان امر را جویا شوند تا وضعیت دو شهر در چنین چالش‌هایی قرار نگیرد.
انتهای پیام
