به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ یکی از این ستارگان هدایت هم شهید سرلشکر منصور ستاری است که سال ۱۳۲۷ در روستای، ولی آباد ورامین دیده به جهان گشود.
شهید ستاری به دلیل هوش و ذکاوت بالا و علاقه به حرفه نظامی گری در سال ۱۳۴۶ وارد دانشکده افسری شد و پس از پایان دوره‌های نظامی و علمی فارغ التحصیل شد.
وی افسری مؤمن، متعهد، شجاع، آگاه، تیزهوش و کاردان بود. طراحی، خلاقیت وابتکار‌های او در تجهیز سیستم‌های راداری، پدافندی در طول جنگ تحمیلی باعث شدت تا توان نیروی هوایی در سرنگونی هواپیما‌های متجاوز دشمن دو چندان شود.
ابتکارات و نبوغ شهید ستاری در سال‌های جنگ تحمیلی موجب شد تا ده‌ها هواپیمای متجاوز در چند عملیات بزرگ منهدم شدند که یکی از مهمترین آن‌ها طراحی شبکه دفاع هوایی در عملیات والفجر ۸ بود و موجب انهدام ۷۰ فروند هواپیمای دشمن شد.
شهید ستاری به علت دانش نظامی عالی و فعالیت‌های متعددی که در اجرای طرح‌های رزمی و عملیاتی از خود نشان داد، پس از انتصاب به عنوان معاون عملیات و معاون طرح و برنامه نیروی هوایی، به علت لیاقت و شایستگی، در بهمن سال ۱۳۶۵ با درجه سرهنگی به سمت فرماندهی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران منصوب شد و تا هنگام شهادت عهده دار این مسئولیت بود.
از مهمترین اقدامات شهید ستاری در قطع وابستگی، تأسیس دانشگاه هوایی با ۸ گرایش تحصیلی، تأسیس دانشکده پرواز (خلبانی) و ایجاد شبکه دیده بانی به منظور تقویت سیستم پدافندی کشور از جمله اقدامات منحصر بفرد این شهید والامقام در نیروی هوایی ارتش بود.
شهید ستاری که به واقع معماری آینده نگر برای سامانه پدافند هوایی کشور بود با راه اندازی تأسیسات و امکانات جدید تعمیر و نگهداری و نیز اجرای طرح‌هایی مانند طرح اوج برای نیل به خودکفایی و آغاز نهضت طراحی و تولید جنگنده‌ها از جمله آذرخش و راه اندازی مرکز پژوهش، تحقیقات و آموزش (پتا) توان نگهداری نیرو را تقویت و به چندین برابر قدرت قبلی ارتقاء داد. این مهم برای کشوری که پایه‌های صنعتی اش تقریباً ضعیف بود کاری شگرف محسوب می‌شود.

فراز‌هایی از زندگی شهید ستاری

منصور ستاری در ۳۰ مرداد ۱۳۲۷ در روستای، ولی آباد از توابع شهرستان ورامین دیده به جهان گشود. پدرش، حاج حسن، مردی فاضل، ادیب و شاعر بود که دیوانی از او به نام ماتمکده عشاق به یادگار مانده است. در تمام مقاطع ایشان یکی از شاگردان ممتاز کلاس به شمار می‌رفت. در ماه‌های مبارک رمضان نیز هر چند هنوز به سن بلوغ نرسیده بود، روزه می‌گرفت و نماز صبح خود را نیز در راه مدرسه می‌خواند. شهید ستاری پس از اخذ دیپلم متوسطه وارد دانشکده افسری شد و پس از پایان دوره دانشکده به درجه ستوان دومی نایل آمد و بعد به نیروی هوایی ارتش رفت. در نیروی هوایی پس از گذراندن دوره‌های مختص کنترل شکاری به آمریکا اعزام شد و در ۱۳۵۱ خورشیدی پس از طی دوره‌های تخصصی به ایران بازگشت و به ایستگاه رادار بابلسر منتقل شد. بعد از بازگشت به ایران و در ۱۳۵۴ خورشیدی در کنکور سراسری شرکت کرد و در رشته برق و الکترونیک پذیرفته شد، اما با پیروزی انقلاب اسلامی و شروع جنگ تحمیلی تحصیل را کنار گذاشت و به پاسداری از دستاورد‌های انقلاب پرداخت. از آن شهید بزرگوار چهار فرزند به یادگار مانده است که همگی آن‌ها دارای تحصیلات عالیه هستند.

مبارزه با رژیم پهلوی و همراهی با امام (ره)

پیش از پیروزی انقلاب، نیرو‌های ضد اطلاعات ارتش حکومت دست‌نشانده پهلوی، شماری از کارکنان پدافند هوایی، همچون سروان منصور ستاری را زیر نظر داشتند. حضور در دسته‌های مذهبی، سخنرانی‌های انقلابی و پخش اعلامیه‌های امام (ره) میان کارکنان نیروی هوایی، هراسی در دل رژیم پهلوی ایجاد کرده بود. از دی ۱۳۵۷خورشیدی شهید ستاری تصمیم گرفته بود که با نوشتن نامه‌ای به کمک "آیت‌الله محمد یزدی"، تکلیف گروهش که فعالیت انقلابی خود را پنهانی دنبال می‌کردند، از امام (ره) خواستار شود. محتوای نامه او به امام خمینی (ره) این بود که در این موقعیت حساس در نیروی هوایی بماند یا بیرون برود؟ امام (ره) در جواب می‌نویسند نیاز است که کارکنان پدافند هوایی در بخش‌های خود بمانند و در راه پیروزی انقلاب به تلاش خود ادامه دهند.

نقش بی بدیل ستاری در جنگ تحمیلی

این فرمانده کاردان پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تجاوز نیرو‌های بعثی به مرز‌های ایران در مأموریت‌های مختلف نظامی به دفاع از کشور و آرمان‌های نظام اسلامی مشغول شد. خدمت در ایستگاه‌های رادار پدافندهوایی سوباشی همدان، دزفول، آبدانان، سربندر سبب افزایش تجربیاتش در حوزه تخصصی او شد. همچنین خدمت در دایره زمین به هوا مدیریت عملیات پدافند هوایی نیروی هوایی ارتش به افزایش معلومات و تجربیات وی در خصوص جنگ افزار‌های زمین به هوا منجر شد.
همچنین وی علاقه‌مند به فراگیری دانش‌های نوین بود و همین امر باعث شد تا وی در عملیات خیبر و در عملیات‌های پس از آن به ویژه در زمینه کنترل هواپیما‌های جنگنده لیاقت و استعداد خود بروز دهد. امیر سرتیپ خلبان عزیز نصیرزاده در خصوص برخی از ویژگی‌های این نابغه نظامی می‌گوید: شهید ستاری مبتکر تاکتیک‌های پیشرفته پدافندی و فردی بود که زیرساخت‌های اساسی و به یادماندنی از جمله یک دانشگاه هوایی را از خود به جای گذاشت. علاوه بر تاسیس دانشگاه هوایی، این شهید والامقام در طول دوران حیات خویش، اقدامات بسیار موثری دیگری را هم انجام داد که از جمله می‌توان به تاسیس دانشگاه هوافضا، تأسیس دانشکده پرستاری و مرکز پاتولوژی نیروی هوایی و ایجاد شبکه دیده‌بانی اشاره کرد. همچنین این فرمانده متعهد و کاردان طرح‌ها و ابتکارات بسیاری در تجهیز سیستم‌های راداری و پدافندی در هشت سال دفاع مقدس را به اجرا گذاشت و توان نیروی هوایی را در سرنگونی هواپیما‌های دشمن بعثی، چند برابر کرد.

تدابیر شهید ستاری برای احیای نیروی هوایی

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان نظامی، شهید ستاری یکی از خلاق‌ترین فرماندهان تاریخ بوده است، زیرا توانست در آن مقطع حساس دستاورد‌های ارزنده‌ای را از خود بر جای بگذارد. وی در روز‌های جنگ و پس از آن، چه در جایگاه معاون پدافندی نیروی هوایی و چه در قامت فرمانده نیرو، چنان بر محدودیت‌ها غلبه کرد که دستاورد‌ها و راه و روش او، به عنوان یک الگوی خوب برای نسل‌های بعدی ثبت شد و به یادگار ماند. تلاش بی‌وقفه و خستگی‌ناپذیری، ویژگی مهم فرمانده بود، وی در دورانی که عنوان معاون عملیات فرماندهی پدافند نیروی هوایی را داشت، طرح‌ها و برنامه‌هایی ارایه می‌داد که نوآورانه، منطقی و اثربخش بود. مهم‌تر از همه، قابلیت اجرایی شدن داشت. در ۱۳۶۴ به عنوان معاون طرح و برنامه نیروی هوایی برگزیده شد. این فرمانده نامدار با لیاقت، کاردانی و شایستگی که از خود نشان داد در بهمن ۱۳۶۵ با درجه سرهنگی به عنوان فرماندهی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران منصوب و تا هنگام شهادت عهده دار این مسوولیت بود.

مدیریت جهادی در دوران دفاع مقدس

یکی از شاخص‌های مهم ایشان در مدیریت، استعدادیابی پرسنل و به کارگیری آن‌ها در مسوولیت‌ها با توجه به توانایی علمی و عملی شخصی شان بود.
شهید ستاری نیروهایش را در اجرای مأموریت‌های سازمانی، همه جانبه حمایت می‌کرد. زمان زیادی را با پرسنل می‌گذراند که این موضوع باعث روحیه مضاعف کارکنان می‌شد. همان زمان شهید ستاری شیوه مدیریتی را اعمال می‌کرد که در اصطلاح امروز به آن مدیریتی جهادی می‌گویند. مدیریتش یک مدیریت با دید رو به جلو بود.

گزیده‌ای از خدمات شهید ستاری

این فرمانده مبتکر و نامدار در زمانی فرماندهی نیروی هوایی با اجرای ده‌ها طرح و برنامه مبتکرانه و خلاقانه، توانست بر محدودیت‌ها فائق آمده و راه دفاع هوایی را هموار کند. در عملیات بزرگی مانند فتح‌المبین و بیت‌المقدس، استفاده از سامانه پدافند هوایی هاگ، برای نخستین بار و به ابتکار شهید ستاری، به صورت مستقل عملیاتی شد. وی معماری آینده نگر برای سیستم پدافند هوایی کشور بود که با راه اندازی تأسیسات و امکانات جدید تعمیر و نگهداری و نیز اجرای پروژه‌هایی مانند پروژه اوج و نیز راه اندازی مرکز پژوهش، تحقیقات و آموزش توان نگهداری نیرو را تقویت و به چندین برابر قدرت قبلی ارتقا داد. یکی دیگر از مهمترین فعالیت‌های این فرمانده برجسته از ۱۳۶۶خورشیدی تا پایان جنگ تحمیلی اسکورت ناوگان تجاری کشتی‌های نفتکش ایران در خلیج فارس و دریای عمان تا خروج آن‌ها بود. انجام عملیات همراهی و حفاظت باتوجه به حجم عملیات جنگی اقدامی دشوار و بسیار بزرگی بود. نگهداری مجتمع پتروشیمی بندرامام، حفاظت از میدان گازی کنگان و مواردی دیگر از جمله اقدامات دوران مدیریت این فرمانده همیشه به یادماندنی است.

شهادت

سرانجام این نابغه نظامی در ۱۵ دی ۱۳۷۳ خورشیدی به همراه چند تَن از مسوولان نیروی هوایی پس از شرکت در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دوره خلبانی در پایگاه هوایی شهید بابایی اصفهان در راه بازگشت به تهران دچار سانحه هوایی شدند و به درجه رفیع شهادت رسیدند. پیکر پاک شهید در آرامستان بهشت زهرا تهران به خاک سپرده شد
سرانجام این فرمانده شجاع، خلاق و کارآمد نیروی هوایی ارتش در ۱۵ دی ماه ۱۳۷۳ پس از انجام مأموریت و بازدید از برخی یگان‌های نهاجا در حین بازگشت از اصفهان، به علت بروز سانحه در هواپیما به فیض شهادت نائل شد.

سید محمدرضا حسینی بای
خبرنگار تحریریه اجتماعی خبرگزاری صدا و سیما