به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سيما، شعار روز جهانی آب ۲۰۲۲ (بیست و دوم مارس مصادف با دوم فروردین) از طرف بخش آب سازمان ملل متحد، «آب زیرزمینی، مرئی شدن نامرئی» تعیین شده است. این شعار بر روی این موضوع تمرکز دارد که سفره‌های آب زیرزمینی، به‌عنوان یکی از مخازن ذخیره آب جهان، در حال از دست دادن ظرفیت‌های خود و خشک شدن هستند و این می‌تواند عواقب جدی برای مردم جهان ایجاد کند.
به مناسبت این روز نگاهی داریم به خلاقیت جالب مردم کشورمان که آن را از قرن‌ها قبل برای استفاده از آب‌های زیر زمینی بکار برده اند.
ایرانیان باستان از چندین هزار سال قبل دست به ابتکار جدیدی زده که آن را قنات یا کهریز نام گذارده‌اند. با این اختراع که در نوع خود در جهان تاکنون بی‌نظیر است، می‌توان مقدار قابل توجهی از آب‌های زیرزمینی را جمع آوری کرد و به سطح زمین رساند که همانند چشمه‌های طبیعی، آب آن در تمام طول سال بدون هیچ کمکی از درون زمین به سطح آن جاری گردد.
بر اساس آمار وزارت نیرو در مجموع بيش از ۳۶ هزار رشته قنات در ایران شناسایی شده است. در اینجا نگاهی داریم به یکی از قدیمی‌ترین قنات‌های کشورمان که در شهر میمه استان اصفهان قرار دارد.
قنات مزدآباد میمه
قنات مزدآباد میمه قناتی کهن در شاهین‌شهر و میمه است. قنات مزدآباد یکی از طولانی‌ترین قنات‌های منطقه و با دبی ۱۱۰ لیتر در ثانیه از پر آب‌ترین قنات‌هاست. یکی از ویژگیهای قنات مزدآباد، کیفیت آب آن می‌باشد که آب آن، سرد و گرم است و تاسیسات سد مانند آن که آب را ذخیره می کند، وجه تمایز این قنات است.
قنات مزد آباد میمه با قدمت ۲ هزار و ۵۰۰ سال، به طول ۱۸ کیلومتر، دارای دو رشته آب سرد و گرم و سه سد ذخیره آب زیر زمینی است. سد یا آب بند هم آن زیر وجود دارد. زمستان‌ها که آب قنات زیاد می‌شد، مردم برای ذخیره آب برای تابستان، سد می‌زدند. قنات مزدآباد در میمه اصفهان، یک سد با ارتفاع ۹ متر دارد. جنس این سد از سنگ و ملات است. معماری قنات به گونه‌ای است که ۹ دریچه در آن تعبیه کرده‌اند. در زمستان دریچه‌های گرد را با کوزه می‌بستند. به این صورت که پارچه‌ای دور کوزه می‌پیچیدند و داخل دریچه‌ها قرار می‌دادند. در این روش هر چه فشار آب در زمستان بیشتر می‌شد، کوزه‌ها نیز بیشتر در حفره‌ها فرو می‌رفتند و آب پشت سد جمع می‌شد. گاهی نیز داخل کوه‌های اطراف قنات اتاقک‌هایی ایجاد می‌کردند که آب در آن‌ها ذخیره شود. در تابستان کوزه‌ها را می‌شکستند و آب از آن‌ها سرریز می‌شد.
میمه از جمله مناطقی است که نزدیک به ۳۶ رشته قنات دارد و از زمان‌های گذشته زمین‌های کشاورزی این منطقه توسط قنات‌های موجود، آبیاری می‌شده است.
یازده قناتی که ثبت جهانی شده‌اند، هرکدام به لحاظ قدمت، نوع معماری، عمق، طول و مشخصاتی از این دست، منحصر به فرد و بی نظیر هستند. در این میان قنات مزدآباد و قنات وزوان در شهر وزوان به دلیل دارا بودن سد‌های زیرزمینی به فهرست یونسکو راه پیدا کردند.
