بازپخش سریال « مختارنامه » ساخته داوود میرباقری یک بار دیگر بحث بحران مجموعه‌سازی در تلویزیون را پیش کشید. تلویزیون در این سال‌ها ناموفق بوده و حتی به اندازه انگشتان یک دست هم سریال خوب تولید نکرده است. با این حال در میان آثاری که در گذشته ساخته شدند چند کار درخشان درباره محرم وجود دارد و اگرچه بارها بازپخش شده‌اند اما هنوز هم تماشایی هستند. تاریخچه ساخت سریال‌های عاشورایی البته به سال‌های پس از انقلاب برمیگردد.
«روایت عشق» به کارگردانی علاءالدین رحیمی و انوشیروان ارجمند در سال ۱۳۶۴ از شبکه یک پخش شد. این مجموعه تقریبا اولین سریال بزرگ درباره کربلاست که به خود فاجعه می‌پردازد. این سریال با هزینه ۳میلیون تومانی در بیدخت گناباد جلوی دوربین رفت و برای همین هم اکثر بازیگرانش اهالی مشهد بودند. روایت تصویری در این سریال به شدت تحت تاثیر فیلم «محمد رسول‌الله» مصطفی عقاد بود. سریال صحنه‌های جنگی چندانی نداشت و روی تپه‌ای که مثلا به میدان جنگ مشرف بود، روایت‌ها بازگو می‌شد. در میان صحنه‌های ماندگار این سریال، صحنه‌هایی مانند برهنه شدن غلام سیاه، شهادت حر و شهادت امام هم در نوع خود تازگی داشت. البته چهره نشان داده نمی‌شد و دوربین روایت را برعهده داشت. در صحنه پایانی سریال، دوربین که در زاویه‌دید نگاه امام است در گودال نشسته است و اشقیا با ترس و نیزه و شمشیر به او نزدیک می‌شوند. شمر عربده‌کشان و خنجر به دست نزدیک می‌آید و قاب دوربین شکسته و خونین می‌شود. روایت عشق از سریال‌های مهجور و کمتر‌دیده‌شده‌ای است که به نسبت زمان ساخته‌شدنش که در سال‌های میانی جنگ ایران و عراق بود، سریالی قابل‌تامل است. انوشیروان ارجمند، مهین دیهیم، علی اوسیوند، محمد الهی، جواد طوسی ، رضا سعیدی و... در این مجموعه بازی می‌کردند.
«شب دهم» چطور رسید؟
سریال «شب دهم» ساخته حسن فتحی یکی دیگر از سریال‌های مهم مذهبی است که در سال ۱۳۸۰ از شبکه یک پخش شد و روایتگر داستانی در اواخر دوره حکومت رضاخان در تهران است. ماجرا این است که یک پسر لات خواهان ازدواج با دختری از تبار قاجار است و دختر هم برای قبول این ازدواج با توجه به ممنوعیت تعزیه در آن دوران، شرط ده شب اجرای تعزیه در ایام محرم را می‌گذارد. رویا تیموریان، کتایون ریاحی و حسین یاری از بازیگران این سریال بودند. حسن فتحی پس از ساخت این سریال ادعا کرد زمانی که در حال نوشتن فیلم‌نامه «شب دهم» بوده، به‌هیچ‌وجه به فکر ساخت سریالی مناسبتی نبوده و به گفته خودش سریال «شب دهم» با بودجه‌ای بسیار اندک نسبت به سریال‌های آن زمان ساخته شده است. تهیه‌کنندگی این مجموعه را حسن بشکوفه برعهده داشت و در محرم سال ۱۳۸۰ که مصادف با عید نوروز بود، پخش شد و مورد استقبال هم قرار گرفت و هنوز به‌عنوان یکی از بهترین سریال‌های مناسبتی همچنان از آن یاد می‌شود و بارها از شبکه‌های تلویزیونی هم پخش شده است.
حسن فتحی درباره اینکه در نهایت چگونه «شب دهم» به سریالی مناسبتی تبدیل شد گفته است: «پخش سریال «شب دهم» در ایام محرم پیشنهاد آقای جعفری‌جلوه مدیر وقت شبکه اول بود. ایشان معتقد بودند این سریال در ایامی که عید نوروز و محرم با هم تقارن دارند، مخاطب بسیاری را جذب خود می‌کند و همین اتفاق هم افتاد. «شب دهم» به عنوان سریالی مناسبتی به خوبی جواب داد.» حسین یاری، کتایون ریاحی، رؤیا تیموریان و ثریا قاسمی از بازیگران این مجموعه هستند.
یک زوج مسیحی در «سفر سبز»
مجموعه تلویزیونی «سفر سبز» ساخته محمدحسین لطیفی در سال ۸۱ با پخش از شبکه سه، داستان یک زوج مسیحی را روایت می‌کند که در سفر به ایران پسربچه‌ای را به‌عنوان فرزندخوانده با خود می‌برند و حالا این پسربچه زمانی که ۲۵ سال دارد با اعتراف پدرخوانده‌اش پیش از مرگ به حقیقت پی می‌برد و تصمیم می‌گیرد به ایران بیاید. محمدحسین لطیفی ازجمله کارگردان‌هایی است که چند بار کارهای مذهبی ساخته و البته کارگردان به‌نسبت موفقی هم در این حوزه به‌حساب می‌آید. پارسا پیروزفر، علی نصیریان، محمدرضا شریفی‌نیا، مجید مظفری و... در این مجموعه به ایفای نقش پرداختند.
واقعه عاشورا در «پریدخت»
سامان مقدم هم یکی از کارگردان‌هایی است که در «پریدخت» اشاره‌ای به واقعه عاشورا و البته عزاداری مردم در دوران رضاخانی دارد. بسیاری از منتقدان معتقدند «پریدخت» سامان مقدم را می‌توان یکی از نمونه‌های قابل‌قبول در سریال‌سازی محرمی دانست که توانست گریزی به تاریخ معاصر ایران در سده اخیر بزند و در حقیقت روایتی ملودرام در دل محرم و اعتراض‌های مردم در زمان پهلوی را به تصویر بکشد. «پریدخت» داستان زندگی دختر حاج‌میرزا یکی از سرشناسان مؤمن شهر است. داستان در سال ١٣١٤ رقم می‌خورد، جایی که پریدخت در دوراهی انتخاب خواستگار قرار دارد. داستان با فرازوفرود زندگی پریدخت جلو می‌رود تا فاجعه مسجد گوهرشاد و کشف حجاب رقم می‌خورد. مرحله دوم زندگی پریدخت با تبعید رضاشاه و روی کار آمدن محمدرضا پهلوی آغاز می‌شود، قصه‌ای که تا بعد از کودتای ٢٨مرداد ادامه دارد. مثلث عشقی مبهم میان پریدخت، نادر و نصرت، جوهره داستان بود؛ نصرت که با هم‌نشینی در خانه میرزا دلباخته دختر او می‌شود و نادر خان‌زاده‌ای که از دختر موردعلاقه‌اش دور می‌شود. لیلا حاتمی، کامبیز دیرباز و... بازیگران این مجموعه بودند.
شوذب، در میانه عشق دو زن
«معصومیت ازدست‌رفته» به کارگردانی داوود میرباقری سال ۸۲ از شبکه سه سیما پخش شد. داستان این سریال، به سده نخست هجری برمیگردد و با محوریت شخصیتی به نام شوذب شکل می‌گیرد که از یاران حضرت علی(ع) بود. او به خزانه‌داری کوفه و امویان رسید و زندگی‌اش در میانه عشق دو زن به تصویر کشیده شد. اولین زن ماریاست که زمانی مسیحی بوده و خاطرات شیرینی از دوران خلافت امیرالمومنین علی (ع) دارد که به منزل آنها سر می‌زده و دستگیر فقر و تنگدستی‌شان بود. دیدن شوذب، ماریا را به یاد حضرت می‌اندازد و همین به تدریج علاقه او را به شوذب شکل می‌دهد. ماریا که پس از مرگ مادر به دیر سپرده شده و به قالب راهبه مسیحی درآمده است، همچنان دل در گرو عشق شوذب دارد و برایش پیام‌هایی عاطفی می‌فرستد و در مواجهه بین این دو، شوذب نیز گرفتار عشق ماریا می‌شود. اما زن دوم یک یهودی است به نام حمیرا که با شمایل کولی‌وار خویش، دل شوذب را می‌فریبد و او را به‌تدریج با وسوسه به راهیابی بیشتر به دستگاه خلافت امویان، از ایمان دور می‌سازد.
به این ترتیب سریال میرباقری در یک عرصه دوسویه شکل می‌گیرد؛ سویه‌ای که نهایتش به سعادت ختم می‌شود و سویه‌ای که فرجامش جز شقاوت نیست و اکنون شوذب باید بین این تنگنا راهی را برگزیند. شوذب نهایتا با ماریا ازدواج می‌کند اما به دلیل رفت‌وآمدهای مکرر حمیرا نسبت به او بی‌محبت شده و ماریا او را ترک می‌کند. ماریا هنگام به دنیا آوردن پسرش از دنیا می‌رود و شوذب نیز با حمیرا ازدواج می‌کند. اما چند سال بعد پسر شوذب، زید، اتفاقی عاشق ربابه دختر حمیرا می‌شود و در این راه کشته می‌شود. شوذب هم دیوانه شده و ربابه را در مجلس عروسی‌اش می‌کشد. اما نهایتا به وسیله سواری از زندان نجات می‌یابد. امین تارخ، فریبا کوثری، سارا خوئینی‌ها ، داریوش فرهنگ و... بازیگران این مجموعه هستند.
تهیه‌کننده «مختارنامه» سه بار سکته کرد
یکی از سریال‌هایی که حدود ده سال است بسیار مورد استقبال مردم قرار گرفته سریال «مختارنامه» به کارگردانی داوود میر باقری است. کارگردانی که پرچم‌دار ساخت این سبک از فیلم میان همکاران خود است. سریال «مختارنامه» پخش خود را در سال ۸۹ از شبکه یک سیما آغاز کرد و در سال ۹۰ به پایان رساند. سریال «مختارنامه» پیرامون زندگی و قیام مختار ثقفی بود. فیلمبرداری این سریال حدود شش سال طول کشید و فشار کاری آن قدر بالا بود که محمود فلاح تهیه‌کننده کار به دلیل سختی و فشار بالای کار سه بار سکته کرد و حتی یک بار عمل قلب باز انجام داد. این سریال به سبب پخش هرساله به مناسبت ایام محرم دست‌مایه شوخی و خنده در فضای مجازی قرار می‌گیرد، چرا که این سریال بیش از ده سال است هر سال روی آنتن تلویزیون می‌رود، با این حال آمار بالایی از محبوبیت میان بینندگان دارد. داوود میرباقری در این سریال صحنه به شهادت رسیدن حضرت عباس(ع) را در یکی از سکانس‌‌ها ضبط کرده بود اما بعدها بنا به دلایلی آن سکانس از سریال حذف شد. فریبرز عرب‌نیا، رضا رویگری، فریبا کوثری،رضا کیانیان و... در این سریال ایفای نقش کرده‌اند.
«مرضیه» آخرین مجموعه محرمی
سریال «مرضیه» به کارگردانی فلورا سام در سال ۹۸ روی آنتن شبکه دو رفت. این سریال آخرین پروژه سیما درباره محرم است و پس از آن دیگر کاری ساخته نشد. داستان سریال درباره یک اختلاس و فساد اقتصادی بزرگ است که خانواده شاد مرضیه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و او را در موقعیت‌هایی قرار می‌دهد که مجبور به انتخاب و تصمیم‌گیری می‌شود. مرضیه در تعارض کار و مذهب مجبور به انتخاب می‌شود. انتخاب این مسیر اتفاقات جدیدی را برایش رقم می‌زند و… . زنده‌یاد ماه‌چهره خلیلی، پژمان بازغی، داریوش ارجمند،گوهر خیراندیش و... در این مجموعه بازی کرده‌اند.
