کنیستر قطعه ای است که مانع خروج گاز از درون باک خودرو می شود
بنزین هم مانند مایعات دیگر زمانی که دمای آن زیاد شود بخار می شود. البته این دما اگر از حدی بالاتر برود باعث می‌شود که مشتعل شود. بنزین زمانی که درون باک خودرو قرار دارد با گرم شدن باک خودرو بر اثر دمای محیط گرم می شود اما این دما آنقدر بالا نیست که باعث اشتعال شود در نتیجه بنزین بخار می شود.
این امر در فصل های گرم سال بیشتر اتفاق می افتد. ورود این بخار بنزین به هوای آزاد اثرات مخربی بر محیط زیست ایجاد می کند. در خودروهای قدیمی بخارهای بنزین درون باک خودروها وارد هوا و باعث ایجاد آلودگی می شد.
اما در خودروهای جدید تولیدکنندگان خودرو قطعه ای به خودرو اضافه کردند که نام آن کنیستر است. این قطعه در خودرو باعث می شود که بخار هایی که درون باک خودرو ایجاد می شود وارد هوای آزاد نشود و از آلودگی هوا جلوگیری می کند. کنیستر در خروجی باک خودرو نصب می شود . این قطعه دارای سه لوله می باشد.
شکل ظاهری کنیستر به صورت یک محفظه استوانه ای است
همچنین دارای یک محفظه است که این محفظه از کربن فعال یا همان زغال فعال پر شده است. این قطعه این گونه عمل می‌کند که زمانی که بخار های بنزین در باک خودرو ایجاد می شود در اثر ازدیاد فشار بخارهای بنزین از طریق یک شلنگ به ورودی کنیستر وارد می‌شوند. این بخارهای بنزین توسط کربن فعال داخل محفظه کنیستر جذب می شوند.
بخارها درون محفظه زغال کنیستر ذخیره می شوند و زمانی که خودرو روشن می شود از یک خروجی دیگر کنیستر که توسط یک شیر برقی کنترل می شود این بخارها به سمت منیفولد خودرو منتقل می شوند و با قرارگیری در محفظه احتراق مصرف می شوند. در همین زمان از ورودی دیگر کنیستر که به یک فیلتر وصل می باشد هوای آزاد وارد محفظه شده و شروع به خشک کردن و بخار کردن بنزین های موجود در زغال های این محفظه می کند.
به این طریق زغال ها خشک شده و آماده می شود که دوباره بخارهای بنزین را جذب کنند. به این طریق تمام بخارهای بنزین توسط این قطعه جذب شده و در هنگام روشن شدن خودرو مصرف می شود.
این در حالی است که این بخار های بنزین در خودروهای قدیمی توسط محفظه‌ای که روی درب باک خودرو وجود داشت از باک خودرو خارج می شد و هم باعث آلودگی هوا و هم باعث هدر رفتن بخشی از بنزین خودرو می شد.
کنیستر علاوه بر دو مزیت گفته شده به بهبود اشتعال خودرو نیز کمک می‌کند زیرا مقداری از هوای ورودی موتور برای احتراق نیز از این ورودی تأمین می شود.
کنیستر در خروجی باک خودرو نصب می شود
شکل ظاهری کنیستر به صورت یک محفظه استوانه ای است که روی آن سه لوله وجود دارد که دو عدد از این لوله‌ها ورودی و یک عدد خروجی است. لوله های ورودی یکی لوله ورودی بخار بنزین و ورودی دیگری لوله ورودی هوای آزاد است. لوله خروجی هم لوله خروج بخار بنزین از محفظه به منیفولد خودرو است .تمام ورودی و خروجی این قطعه از طریق شلنگ های مخصوص اتصال داده می شوند. به طور کلی کنیستر از اجزای زیر ساخته می شود :
• پوسته یا بدنه
• درپوش
• نگهدارنده فیلتر
• فیلتر های بالا و پایین
• کربن فعال یا زغال
• شیر برقی کنیستر
گاهی روشن شدن چراغ چک حاکی از خرابی کنیستر می باشد
شیر برقی همانطور که از اسمش مشخص است شیری است که باز یا بسته بودن آن توسط جریان الکتریکی انجام می شود و به زبان ساده قطع و وصل بودن شیر با برق می باشد . شیر برقی کنیستر با ولتاژ ۱۲ ولت خودرو کار می کند و دو ترمینال برای اتصال سیم برق روی آن وجود دارد که یک سیم مثبت و یک سیم منفی به آن وصل می شود.
درون شیر برقی یک سیم پیچ مغناطیسی وجود دارد که زمانی که ولتاژ به شیر برقی اعمال شود این سیم پیچ آهن ربا می‌شود و یک هسته آهنی که در کنار این سیم پیچ وجود دارد را جذب می‌کند و این هسته آهنی باعث باز یا بسته شدن یک دریچه می شود. ترمینال مثبت شیر برقی از طریق قطب مثبت باتری تأمین می شود و ترمینال منفی آن از طرف ecu فرمان می گیرد.
شیر برقی کنیستر این گونه عمل می کند که در حالتی که خودرو خاموش است قطع بوده و خروجی کنیستر به منیفولد نیز بسته است.زمانی که خودرو استارت می شود با روشن شدن خودرو شیر برقی از طریق ecu فرمان می گیرد و وصل می شود.
با وصل شدن شیر برقی مجرای خروجی کنیستر نیز باز شده و بخار های بنزین توسط مکش حاصل از روشن بودن خودرو به منیفولد وارد می شوند و به این ترتیب بخارهای بنزین مصرف می شود.
زمانی که کنیستر دچار عیب شود چراغ چک خودرو روشن می شود و با گذاشتن دستگاه دیاگ آلارم خطای شیر برقی کنیستر نمایان‌می شود .توجه داشته باشید که روشن شدن چراغ چک زمانی رخ می دهد که شیر برقی کنیستر دچار مشکل شده باشد نه سایر قسمت ها.
زمانی که کنیستر خودرو دچار مشکل شود ، هنگامی که درون خودرو می نشینید گاهاً شاید بوی بنزین داخل اتاق ماشین استشمام شود در صورتی که بوی بنزین مدام داخل اتاق خودرو یا اطراف خودرو استشمام شود امکان دارد که از شلنگ های اتصال بنزین به باک یا درب باک و یا سایر قسمت ها باشد و ربطی به کنیستر ندارد.
یکی دیگر از علائمی که مشخص می‌کند که کنیستر خودرو دچار مشکل شده است این است که زمانی که شما درب باک خودرو را باز می کنید بخار بنزین با فشار از داخل آن خارج می شود. این مورد در فصل های گرم سال بیشتر اتفاق می افتد. مخصوصاً زمانی که خودرو را زیر نور مستقیم آفتاب قرار داده اید
زمانی که محفظه کنیستر یا شلنگ های اتصال کنیستر خودرو دچار مشکل شده باشند ، گاهی صدای تق تق ایجاد کرده که به گوش راننده می رسد .این صدای تق تق زمان روشن بودن خودرو و به ویژه زمان رانندگی اتفاق می افتد.
اگر علائم نشان دهنده خرابی کنیستر کافی نبود و شما به کنیستر مشکوک بودید می توانید آن را به راحتی چک کنید. برای تست کنیستر کافی است که سر شلنگ ورودی بخار بنزین به کنیستر را خارج کرده و مکش هوا را مورد سنجش قرار دهید.
در صورتی که میزان مکش هوا قابل قبول بود به معنی این است که مکش بخار بنزین انجام می شود و کنیستر سالم است. همچنین مکش هوای آزاد را نیز می توانید کنترل کنید. در صورت عدم وجود مکش کنیستر دچار مشکل شده است.
زغال های کنیستر بعد از مدتی که جذب بخار بنزین را انجام دادند جذب آنها کم شده و از بین می روند و باید کنیستر تعویض شود. زمان تعویض کنیستر در خودرو سازان مختلف متفاوت است اما معمولاً در خودروسازان داخلی زمان تعویض آن حدود ۳۰ هزار کیلومتر یا ۲۴ ماه می باشد.
همان گونه که گفته شد وجود بخارهای بنزین و تجمع آنها درون باک خودرو باعث می شود زمانی که شما باک خودرو را باز می کنید بخار با فشار خارج شود. اگر این فشار داخل باک خودرو باقی بماند در صورت ضربه و یا تصادف امکان انفجار باک خودرو وجود دارد که بسیار خطرناک است. علاوه بر این کنیستر باعث بهینه سازی مصرف سوخت و همچنین باعث کاهش آلودگی هوا می شود پس حتماً نسبت به تعویض به موقع آن باید اقدام شود.
قیمت کنیستر در خودرو های مختلف متفاوت است.
نکته ی آخر
یکی از سؤالاتی که بسیاری از افراد درباره کنیستر می پرسند این است که آیا پر بودن باک خودرو بر عملکرد کنیستر تأثیر می گذارد؟
بسیاری از مکانیک ها و سازندگان خودرو پر بودن باک خودرو را در عملکرد کنیستر تأثیر گذار و باعث خرابی زود هنگام آن می دانند. اما برخی دیگر از آن ها این مورد را تأیید نمی کنند.
گردآوری: بخش مجله خودرو بیتوته
