سواحل جنوب ایران یکی از بهترین مقاصد برای گشت و گذار زمستانی است؛ هوای گرم و شرجی استان های جنوبی، در این فصل تبدیل به آب و هوایی معتدل و مطلوب برای گردشگران می شود. بوشهر، یکی از این استان هاست که شهرها و جزایرش، بیش از 900 کیلومتر نوار ساحلی خلیج فارس را به خود اختصاص داده تا همنشینی با این دریای زیبا و قدم زنی در ساحل تمیزش از جذابیت های سفر به آن جا باشد. البته استان بوشهر فقط ساحل زیبا ندارد، کوهستان هم دارد؛
 
کوه های نه چندان مرتفعی که باعث ایجاد چشمه ها، آبشارها و سرسبزی هایی در این استان شده است و نخلستان ها و باغ های منطقه که از آن ها سیراب می شوند طبیعت باصفایی پیشِ روی مسافران بوشهر می گذارد. وجود آثار باستانی و تاریخی در بوشهر نیز می تواند انگیزه ای مضاعف برای مسافران و گردشگرانش باشد. پس تا بهار از راه نرسیده و هوا گرم نشده، دست به کار شوید و لذت سفر به این خطه از کشورمان را از دست ندهید.
 
چطور برسیم؟
 فاصله استان بوشهر تا تهران زیاد است و اگر حوصله رانندگی ندارید، امکان سفر هوایی هم برایتان فراهم است.

جاده ای: پرترددترین راه ورود به استان بوشهر، جاده برازجان است و از مسیر یاسوج- نورآباد یا شیراز- کازرون می توانید به آن وارد شوید تا پس از پشت سر گذاشتن برازجان، به شهر بوشهر برسید. استان فارس دو جاده دیگر هم به این استان دارد، فیروزآباد به جم و فیروزآباد به اَهرَم. اگر در استان خوزستان هستید می توانید از بهبهان یا هندیجان به بندر دیلم در غرب استان بوشهر برسید. برای ورود به شرق استان هم باید از هرمزگان وارد جاده گاوبندی (پارسیان) به عسلویه شوید.

هوایی: علاوه بر مرکز استان، شهرهای جم، عسلویه، بَهرِگان (بندر امام حسین (ع)) و جزیره خارک دارای فرودگاه هستند و از فرودگاه اغلب استان های کشور می توانید خود را به این استان دریایی برسانید.

دریایی: برای تهیه بلیت کشتی از بوشهر و گناوه به جزیره خارک، به سایت daryasafar.pmo.ir مراجعه کنید.

موزه گردی؛ موزه ای از جنس دریا

نخستین ناو جنگی ایران

 
 در استان‌گردی‌تان حتما سری هم به موزه های بوشهر بزنید. مثل موزه «دریا و دریانوردی خلیج فارس» که در عمارت قاجاری و زیبای کلاه فرهنگی در ساختمان کنسولگری وقت انگلستان بندر بوشهر قرار دارد. این موزه که زیرنظر نیروی دریایی ارتش اداره می شود، ابزار هدایت کشتی، ادوات سطحی و غیرسطحی جنگی دریایی و البته بقایای کشتی 110 ساله «پرسپولیس» را که نخستین ناو جنگی ایران بوده، برای بازدید عموم در محوطه بزرگ خود جای داده است.

 بازدید از عمارت های کهن
 بازار سنتی بوشهر: شهر بوشهر فقط یک ورودی دارد و از هر مسیری که وارد شهر شوید ابتدا به میدان مطهری می رسید. آنجا باید وارد بلوار طالقانی شوید و در آن برانید تا ساختمان اداره بنادر و دریانوردی را در سمت راست تان و خیابان شهدا را در سمت چپ تان ببینید.
 
وارد خیابان شهدا شوید تا به بازار نزدیک تر شوید. بازار سنتی بوشهر در دوران قاجار ساخته شده است و آثار معماری آن دوران در راسته ها و مغازه ها به چشم میخورد. نورگیرها و تهویه های سقف به گونه ای طراحی شده اند که باران وارد صحن بازار نمی شود و در روزهای گرم بهار و تابستان هم نور خورشید مستقیما به بزار نمی تابد. دو راسته اصلی بازار شامل «معین التجار» و «رییس التجار» هستند و اگر از خیابان لیان وارد بازار شوید، به ترتیب با صنوف قنادی، مسگری، لحیم کاری، طلا و ساعت، بزازی، عطاری، ماهی فروشی و رطب فروشی رو به رو می شوید.

عمارت ها و موزه ها: در شهر بوشهر می توانید از عمارت های تاریخی زیادی دیدن کنید. عمارت کلاه فرنگی در محله «سبزآباد» که محل موزه دریانوردی است و عمارت قاجاری «طاهری» در خیابان ساحلی که موزه مردم شناسی بوشهر در آن مستقر است، آماده بازدید گردشگران است. کلیسای ارامنه یا گریگوری یکی از ساختمان هایی است که حتما باید به تماشای آن رفت. این کلیسا در نزدیکی تقاطع خیابان انقلاب- آیت الله بلادی بهبهانی در محله «شنبدی» قرار دارد و متعلق به دوره حضور انگلیسی ها در بوشهر یعنی حدود 150 سال پیش است.  

کلیسای ارامنه بوشهر

 درخت بزرگ وسط حیاط این کلیسا و گورستان ارامنه پشت آن، بسیار قدیمی و دیدنی است. عمارت تاریخی دیگر بوشهر، عمارت «حاج رییس» است که مجموعه ای از پنج ساختمان تودرتو است و در اواسط دوره قاجاریه توسط تاجری سرشناس به نام «حاج عبدالرسول طالبی» معروف به «حاج رییس» ساخته شده است. این بنا هم در محله شنبدی قرار دارد و تقریبا شش متر تا دریا فاصله دارد. «عمارت گلشن» هم تقریبا 170 سال قبل توسط تاجر بزرگی به نام «گلشن» در فاصله ای نزدیک به دریا ساخته شده. این بنا در خیابان خلیج فارس واقع شده است و هم اکنون یگان حفاظت و مرمت سازمان میراث فرهنگی در آن استقرار دارد.

ساحل بوشهر: شهر بوشهر حدود 18 کیلومتر ساحل صخره ای و ماسه ای دارد که البته تمام این ساحل قابل استفاده برای مسافران نیست. اگر خیابان خلیج فارس را در حاشیه دریا ادامه بدهید، به پارک ساحلی می رسید که آلاچیق، قهوه خانه و کافه های زیادی دارد و می توانید کمی آن جا استراحت کنید.

شهر بوشهر حدود 18 کیلومتر ساحل صخره ای و ماسه ای دارد

  
غذاهای محلی: بعد از گشت و گذار در بوشهر و بازارش می توانید به انتهای غربی خیابان لیان (سمت ساحل) بروید و از غذاهای دریایی «رستوران سنتی قوام» (که یک آب انبار 150 ساله بوده) لذت ببرید. رستوران های «خاتم» (در کمربندی خلیج فارس)، «اسطوره» (در میدان مطهری) و «میداف» (در مسیر ساحلی جفره) هم فضایی سنتی دارند. همچنین فلافل فروشی های این شهر را فراموش نکنید! «شهرک بهمنی»، «خیابان ساحلی»، «پارک شغاب» و «پارک آب شیرین کن» پر از فلافل فروشی اند.

مسیر بوشهر- برازجان- تنگ‌ارم؛ از ساحل تا کوهستان
 نخلستان های آب پخش: از تنها دروازه خروجی بوشهر که بیرون بیایید وارد جاده برازجان خواهید شد. نام دیگر «بزارجان»، «دشتستان» است و در همین جاده می توانید نخلستان های معروفش را ببینید. تقریبا 10 کیلومتر مانده به برازجان، از بزرگراه خارج شده، خروجی سمت چپ را انتخاب کنید که به طرف شهر کوچک «آب پخش» می رود. نخلستان های آب پخش اکثرا در شرق و جنوب این شهر قرار دارند و از آب رودخانه «شاهپور» (یا همان دالَکی) تغذیه می شوند که البته این آب از طریق کانال های متعدد و پرتعداد، بین نخلستان ها پخش می شود و علت نامگذاری شهر هم همین بوده است.
   

 نخلستان های آبپخش

 خرماهای آب پخش شامل انواع «کبکاب»، «شیخالی»، «بریمی»، «محبوبی»، «برهی»، «قندی» و... بوده که نوع «کبکاب» آن بسیار گوشتی و آبدار است. می توانید از آب پخش به برازجان برگردید یا مسیرتان را به طرف شهر سعدآباد ادامه دهید تا بتوانید پنج کیلومتر بعد از سعدآباد، روستای «زیرراه» و آبشار معروفش را بدون هیچ پیاده روی ای ببینید. شهر بعدی، «وحدتیه» است و بعد از وحدتیه به جاده اصلی خواهید رسید که آن جا باید به چپ بپیچید.

گور دختر و کوشک اردشیر: حدود هشت کیلومتر برانید تا خروجی «تنگ ارم» را در سمت راست تان ببینید. در این جاده کوهستانی حدود 30 کیلومتر که جلو رفتید، بعد از روستای «رود فاریاب» تابلوهای «آبشار رودفاریاب» را در حاشیه جاده می بینید. برای دیدن این آبشار باید از پله های احداث شده استفاده کنید. در ادامه راه، به شهر سردسیر «تنگ‌ارم» خواهید رسید. معروف بودن «تنگ‌ارم» به خاطر دو بنای تاریخی اش است، «گور دختر» که بنایی سنگی از دوران هخامنشی است و «کوشک اردشیر» که کاخ و عمارتی ساخته شده از سنگ و ساروج است و قدمت ساسانی دارد.  

گور دختر

   برای دیدن این آثار تاریخی باید یک کیلومتر بعد از شهر تنگ‌ارم، در جاده فرعی که سمت چپ تان می بینید حدود 30 کیلومتر برانید و گردنه را رد کنید و وقتی به دشت رسیدید، سه راهی را به سمت چپ بپیچید و 10 کیلومتر دیگر هم جلو بروید تا «گوردختر» و «کوشک اردشیر» را در سمت چپ خود و به فاصله نسبتا نزدیک از جاده ببینید.  

کوشک اردشیر

 
مسیر بوشهر تا بندر سیراف؛ راه آبی ابریشم
 دلوار: «رئیسعلی دلواری» نماد مبارزه با استعمار در بوشهر است که خانه اش در شهر دلوار تبدیل به موزه شده است. برای رسیدن به دلوار که در 45 کیلومتری شرق بوشهر قرار دارد، باید از بوشهر خارج شوید و قبل از رسیدن به «چغادک» به جاده سمت راست تان بروید. دلوار علاوه بر خانه رئیسعلی دلواری، ساحل زیبایی هم برای قدم زنی دارد.

خورموج: از دلوار به «جائینک» بروید و جاده فرعی «انبارک» را انتخاب کنید. تا بتوانید قبل از رسیدن به شهر «اَهرَم» وارد جاده «خورموج» شوید. در شهر خورموج، «قلعه محمدخان دشتی» را ببینید و سپس از شهر خارج شوید و «بُحِیری» را هم رد کنید و وارد جاده زائر عباسی در سمت راست تان شوید و تا انتهایش بروید، سپس به سمت راست و یک کیلومتر جلوتر به چپ بپیچید تا بتوانید نیایشگاه باستانی و صخره ای «مُند» را در انتهای مسیر ببینید که نمایی شگفت انگیز دارد و حتی می توانید وارد حفره های دست کند آن هم بشوید.

گنبدهای نمکی جاشَک: جاده خورموج- کنگان را ادامه دهید تا ابتدا به شهر کوچک «کاکی» برسید. تقریبا 16 کیلومتر بعد از کاکی، یک جاده فرعی خاکی در سمت چپ تان است که برای ورود به آن باید از دوربرگردان بعدی، وارد باند مقابل شوید. در انتهای این جاده خاکی و شش کیلومتری (موسوم به جاده معدن نمک جاشک) می توانید خودروتان را پارک کنید و با کفش مناسب، شروع به دامنه نوردی در میان گنبدهای نمکی کنید. این احجام سنگی نمکی، از همان جا شروع شده است و هرچه جلوتر بروید بزرگ تر و خوش رنگ تر می شوند، شورابه های کوچکی را هم می توانید در مسیرتان ببینید.
 

 گنبدهای نمکی جاشَک

 بندر سیراف یا طاهری: بعد از جاشَک، به «آبدان» و «کنگان» و سپس «سیراف» خواهید رسید. در بندر سیراف ابتدا به دیدن منطقه باستانی «سیراف» بروید که پر از گودال های چهارگوش است که عده ای آن ها را گورهای کهن می دانند و عده ای هم بر این باورند که این گودال ها برای مهار سیلاب حفر شده اند. بعد از دیدن این محوطه، به دیدن «عمارت نصوری» در انتهای شهر بروید که قدمت قاجاری دارد. در اینجا تماشای ساحل زیبای «بندر سیراف» را هم از دست ندهید.
 
بندری که در زمان تجارت جاده ابریشم، نقش به سزایی در تجارت بین المللی داشته است و دریانوردان آن از یک طرف تا سواحل جنوبی عربستان و سواحل شرقی آفریقا و از طرف دیگر تا سواحل هندوستان و چین در اقیانوس آرام به تجارت می پرداخته اند.

کوه پردیس: از سیراف که به سمت شمال حرکت کنید و وارد جاده 20 کیلومتر و کوهستانی سیراف- جم شوید، کمی مانده به شهر جم، نمای زیبایی از «کوه پردیس» (یا پَدری) را خواهید دید که البته روایاتی غیرواقعی هم درباره اش وجود دارد، مثل خواص درمانی، جاذبه قوی اش و کشاندن خودروها در سربالایی و... اما تماشای منظره زیبایش خالی از لطف نیست.
 

  کوه پردیس

 چه بخریم؟
 سفری با طعم خرید
 در استان بوشهر می توانید در دو بندر «گناوه» و «دیلم» از بازارهای ساحلی خرید کنید. از بوشهر به برازجان بروید و در کمربندی برازجان، جاده گناوه را انتخاب کنید وقتی به گناوه برسید ابتدا وارد بلوار جمهوری خواهیدشد. این بلوار را که مستقیم ادامه دهید، از تقاطع پاسداران به بعد، دیگر بلوار نیست و نامش هم خیابان بسیج می شود. از همین جا پاساژها را خواهیددید و اگر در خیابان بسیج، اولین چهارراه را به چپ بپیچید، به میدان امام یا همان بازار اصلی می رسید. از ضلع جنوبی میدان که به طرف پایین حرکت کنید، به بلوار ملوان می رسید و رو به روی تان (سمت اسکله)، بازار ماهی فروش ها را می بینید.
   

بندر گناوه

 
 در کنار بازار ماهی فروش ها می توانید به اسکله بروید و به ویژه هنگام طلوع یا غروب خورشید، عکس های زیبایی از محل پهلوگیری کشتی ها بگیرید. بلوار ساحلی خلیج فارس هم محل مناسبی است برای قدم زدن در ساحل زیبای خلیج فارس. اگر همچنان میل به بازارگردی دارید، می توانید سری هم به بازارهای ساحلی بندر دیلم در 65 کیلومتری گناوه (در مسیر خوزستان) بزنید. اگر هم می خواهید ماجراجویی کنید، می توانید از اسکله «گناوه»، سوار شناورهای مسافربر شوید و به جزیره خارک بروید، شبی را در جزیره سر  کنید و صبح فردا به گناوه برگردید.

منبع: ماهنامه همشهری سرزمین من / برترین ها