سلطه‌گری انگلیسی‌ها در خلیج‌فارس

دنیای اقتصاد پنج شنبه 24 آذر 1401 - 00:09
انگلیسی‌ها از تجدید و ایجاد نیروی دریایی ایران نگران بودند. نگرانی آنان بیشتر به سبب وحشت از توسعه نفوذ ایران در امارت‌های شرقی و جنوبی خلیج‌فارس و تجدید استقرار نیروی ایران در باسعیدو (منطقه‌ای در جزیره قشم که مقر انگلیسی‌ها بوده است.) بود. این نگرانی و وحشت انگلیسی‌ها را می‌توان از مطالعه نامه‌های محرمانه‌ای دریافت که بین وزارت خارجه و سفارت انگلیس در ایران و رم و فرمانده کل کشتی‌های هند شرقی و کنسول انگلستان در بوشهر وغیره مبادله شده است.

یکی از این نامه‌ها، نامه مورخ نوامبر۱۹۲۸ م.لرد کاشندن به سررابرات کلایو است که در آن آمده است: ‌« از قراین متعدد چنین برمی‌آید که دولت ایران در مقابله با سلطه بریتانیا در سرتاسر خلیج‌فارس سیاستی خشن در پیش گرفته است. ایران ادعای خود را درباره بحرین به‌طور رسمی در جامعه ملل مطرح کرده است. ماموران گمرک ایران در ماه ژوئیه یک قایق عربی را نزدیک جزایر تنب و ابوموسی توقیف کرده‌اند و دولت ایران ادعای خود را درباره این جزایر پیش کشیده است. پزشکان ایرانی در ماه مه، بدون مذاکره قبلی با نمایندگان بریتانیا در تهران، به بنادر فرستاده شدند تا در قرنطینه‌ها جایگزین پزشکان انگلیسی شوند. در ماه سپتامبر دولت ایران درصدد اشغال بندر باسعیدو برآمد و اخیرا به فرمانداری‌ها دستور داده شده است تا کویتی‌ها و مسقطی‌ها و سکنه سواحل عمان را به‌عنوان اتباع ایران تلقی کنند. شکی نیست که این اقدامات از منویات دولت ایران خبر می دهد که می‌خواهد نفوذ و تسلط خود را در سرتاسر خلیج و در طول ساحل عربی به زیان نفوذ و تسلط بریتانیا بسط و توسعه دهد» (موحد، ۱۳۸۰: ۶۹-۶۸) .

به هر حال تقویت نیروی دریایی و آغاز شکل‌گیری سازمان نظامی دریایی ایران در این دوره، به معنای تلاش برای تثبیت حاکمیت ایران بر بنادر و جزایر خلیج‌فارس محسوب می‌شد و این اقدامات با حمایت دولت‌های ایتالیا و آلمان صورت پذیرفت که در آن دوره به‌عنوان رقبای اصلی انگلیس در صحنه سیاسی اروپا و جهان درصدد تضعیف قدرت انگلستان بودند.

یکی از استنادات انگلستان درباره مالکیت باسعیدو، به فرمان فتحعلی شاه به سید سعید، ‌امام مسقط برمی‌گردد که طبق این فرمان سید سعید قادر بود هر نقطه‌ای که انگلیسی‌ها بخواهند به ایشان واگذار کند (سدیدالسلطنه، ۱۳۶۳، ۱۰۵/  ۱). طبق گزارش‌های کارگزاری اول بنادر خلیج فارس این ادعا مورد تصدیق قرار گرفته است؛ اما طبق اسناد وزارت امور خارجه متن سند فرمان فتحعلی‌شاه موجود نیست و این وزارت‌خانه مدعی ارائه سند از طرف انگلستان در جهت اثبات ادعای خود است. نکته دیگری که از این سند برداشت می‌شود، این است که احتمالا انگلستان سندی مبنی بر ادعای خود در این مورد ارائه نکرده و به دلایل دیگری استناد کرده است.

انگلیسی‌ها در باسعیدو قبرستانی ایجاد کرده بودند و در حدود ۲۰تن از ماموران آن دولت که در ماموریت‌های خلیج‌فارس درگذشته بودند، ‌در آنجا دفن شده بودند و به علاوه یک انبار زغال هم در آنجا ساخته بودند که به مصرف احتیاجات ناوگان آنها در خلیج‌فارس می‌رسید. انگلیسی‌ها به‌دلیل داشتن این قبرستان و انبار زغال، ‌باسعیدو را جزو مستملکات خود قلمداد کرده و یک دسته سرباز هندی در آنجا گمارده بودند که از قبور انگلیسی‌ها محافظت کنند.

منبع خبر "دنیای اقتصاد" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.