نقش قصه کودکانه در تخیل
خیال پردازی واژه ای که حتی آوای آن شیرین است و قوه ای که در کودکی بسیار پر رنگ بود و هر چه بزرگتر شدیم، این جادو در ما روز به روز کمرنگ تر شد.
در این مقاله میخواهیم تاثیر خیال پردازی بر رشد کودکان و تاثیر قصه کودکانه بر تخیل را بررسی کنیم.
خیال پردازی قدرت ایجاد یک تصویر ذهنی از تجربیاتی است که وجود ندارند، مانند باز آفرینی تجربیات گذشته با تغییرات و یا صحنه های کاملا ابداع شده و احتمالا خارق العاده. تخیل که قوه ای ورای ادراک و تفکر است و با احساسات درآمیخته است، به راحتی با قصه های کودکانه در خدمت رشد کودک قرار میگیرد. تخیل آنچنان برای جوامع انسانی ضروری است که تقریبا همه ی پیشرفت جوامع بشری مدیون این قوه شیرین است. آلبریت انیشتین میگوید "خیال پردازی مهم تر از دانش است. تخیل جهان را احاطه کرده اما علم محدود است"
تخیل در مغز ما هم به صورت ارادی و هم به صورت غیر‌ارادی وجود دارد که هر کدام قسمت های متفاوتی از مغز را درگیر میکنند. تخیل غیر‌ارادی مثل رویا دیدن در خواب و تخیل ارادی مانند ساخت تصاویر در ذهن، چه بدیع و چه مرور گذشته. کودکان معمولا در بازی های خود از تخیل استفاده میکنند و این بسیار برای رشد آنها لازم و ضروری است. در ادامه در مورد اینکه چگونه با قصه کودکانه این قوه را رشد دهید، صحبت خواهیم کرد.
بچه ها به دلیل سرگرم کننده بودن، با کمک قوه تخیل خود بازی میکنند، اما این موضوع جزء حیاتی رشد کودک است. تخیل از آن اعمالی است که از ابتدا به طور ذاتی با بچه هاست، اما تقویت آن با کمک قصه کودکانه میتواند آثار مثبت این سرگرمی را در رشد کودک به غایت برساند. قصه های کودکانه متنوع، سرنخ هایی جدید به کودک برای خیال پردازی در دنیای متفاوت را میدهد. همه بچه ها میتوانند از یک پارچه برای تبدیل به شنل ابرقهرمانی استفاده کنند و یا یک جعبه را تبدیل به یک قلعه کنند. قصه کودکانه میتواند یک محرک خوب برای تقویت این قوه باشد. تخیل یک جور بازی مفید برای بچه هاست، بازی که بدون هیچ وسیله ای فیزیکی و با تمام امکانات در جهان وسیع ذهن کودک به وقوع میپیوندند. قصه کودکانه و تخیل دو یار مکمل برای رشد کودک در زمینه های مختلف هستند.
تاثیر خیال پردازی بر رشد کودکان
تصور کنید کودکی قصه کودکانه زیبایی در مورد یک پزشک، یک فضانورد موفق، یک آتش نشان قهرمان، یک پرستار حرفه ای و ... میشنود. او به زودی در بازی های خود نقش آن ها را تکرار خواهد کرد. این به آنها کمک میکند به پتاسیل خود اعتماد کنند. همچنین او در خیال خود اعمالی را انجام میدهد که در دنیای واقعی نمیتواند و این به او این حس را میدهد که روی جهان خود کنترل دارد.
قصه های کودکان با تقویت قوه تخیل، تاثیر مستقیم بر خلاقیت و توانایی نوآوری در کودک دارند. خلاقیت علاوه بر تاثیراتی که بر میزان موفقیت در فعالیت های متنوع ذهنی و عملی دارد، می تواند کاهش دهنده استرس کودک نیز باشند. برای تقویت بیشتر خلاقیت، هنگام قصه گفتن از کودک بخواهید موقعیت ها، انتهای داستان و شخصیت ها را با کمک خیال پردازی اش تغییر دهد. یا برای عروسک هایش سناریو در نظر بگیرد و نمایش اجرا کند. به زودی تاثیر این گونه فعالیت ها را در میزان خلاقیت او خواهید دید. خلاقیت هم چنین به میزان توانایی کودکان در حل مسئله و مهات های شناختی او کمک خواهد کرد.
فواید قصه برای کودکان
قصه‌های کودکانه زمانی که از روابط بین اعضای خانواده، دوستان، خویشاوندان و روابط شغلی و غیره صحبت میکنند، در مورد نحوه تعامل در این روابط به کودک می‌آموزند، اما زمانی که تخیل نیز وارد داستان میشود، کودک خود را در نقش های متفاوتی متصور میشود، او به راحتی نقش یک پزشک، مادر یا پدر، یک همسایه و ... را بازی میکند و نحوه تعاملات در هریک از نقش‌های اجتماعی را یاد میگیرد. خصوصا اینکه ذاتا در بازی در این نقش ها به طور عادلانه عمل میکنند.
استفاده از تخیل آغاز تفکر انتزاعی است و داستان‌های کودکانه راهی عالی برای تحریک قوه تخیل هستند. کودکان میتوانند قلعه پادشاه را در تلی از شن یا یک اسب تیز پا را در یک بالشت ببینند. آنها یاد می گیرند که چگونه به طور نمادین فکر کنند. این مهارت در آموزش های مدرسه مهم است، جایی که کودک باید یاد بگیرد که اعداد نماد گروهی از اشیاء، حروف نماد صداها و غیره هستند. همچنین تفکر انتزاعی در بزرگسالی و خصوصا در بسیاری از شغل ها و فعالیت های خاص، به شدت کمک کننده خواهد بود .
چالش های قصه هایی که مخصوص کودکان نوشته شده اند، همیشه با یک راه حل منطقی حل میشوند، این سرآغازی برای این است کودکان با حل چالش ها و مسائل آشنا شوند.
همچنین مهارت های عالی حل مسئله نیاز به خلاقیت دارد. برای اینکه بچه ها خودشان مسائل را بفهمند، به زمان و مکان مناسب نیاز دارند. از طریق قصه‌ها و بازی تخیلی، آنها یاد می گیرند مهارت های حل مسئله خود را توسعه دهند. از مذاکره با همسالان برای اینکه در بازی ها چه کسی چه نقشی را ایفا کند گرفته تا بازسازی موقعیت های واقعی زندگی. همه ی انواع توانایی های خلاقانه حل مسئله در طول بازی تخیلی قابل استفاده هستند. همه این مثال‌ها و موارد دیگر روش‌هایی هستند که کودک میتواند توانایی‌ها و مهارت‌های شناختی را که در طول زندگی از آنها استفاده میکند، توسعه دهد. در اینجا بازهم قصه های متنوع کودکانه با موضوعات چالش برانگیز است که به کودکان از قبل برای خلاقانه فکر کردن در مورد حل مسائلشان یاری میرساند.
رشد خلاقیت با قصه های کودکانه
کتابخوانی: برای تشویق تخیل کودکان خود، هر روز برایشان قصه کودکانه بخوانید. کتاب‌ها به کودکان این فرصت را می‌دهند که از جهان‌های دیگر دیدن کرده و جهان‌های جدیدی را برای خود خلق کنند. هنگام قصه گویی مطمئن شوید او موقعیت ها، شخصیت ها و اتفاقات را تصور میکند. اگر وقت کتاب خوانی و قصه گویی را ندارید، میتوانید از پلتفرم هایی که قصه کودکانه صوتی با کیفیت منتشر میکنند، استفاده کنید. قصه کودکانه در سایت تخصصی کودکان وولک جز بهترین گزینه های فارسی زبان برای اینکار است.
بازی های تخیلی کودکان: از آنجایی که بازی تخیلی نقش موثری در رشد کلی کودک دارد، والدین باید به طور فعال کودک خود را هنگامی که درگیر بازی های تخیلی می شوند، تشویق کنند. سناریوی بازی های آنها را جدی بگیرید و به آن احترام بگذارید. به عنوان مثال اگر در گوشه ای از خانه برای خود قلمرویی درست کرده و نام آن را قلعه، مطب دکتر، سوپرمارکت و یا هر چیزی گذاشته است، بدون هماهنگی او به آن وارد نشوید و در تقویت سناریو ها به او کمک کنید. از طریق شبیه سازی با بازی ها و قصه های کودکانه همچنین، میتوانید استرس کودکان را از قرار گرفتن در موقعیت هایی مثل مطب دندان پزشک کاهش دهید.
