این شرکت طی هفت سال حیات دولت تدبیر و امید که در حصار محدودیت های فزاینده ناشی از تحریم های یکجانبه غرب رقم خورده، افت و خیزهای فراوانی را تجربه کرده است؛ با این وجود پایبندی به دو اصل خودباوری و تکیه بر توان داخلی باعث شد تا این شرکت بار دیگر بتواند همچون گذشته با قامتی افراشته از سیلاب حوادث بیرون آید و با برنامه ریزی دقیق، این شرایط بحرانی را به فرصتی برای رشد و ارتقای فعالیت های داخلی صنعت نفت و تعالی شرکت های خصوصی فعال در عرصه نفت و گاز کشور بدل سازد.

شرکت ملی نفت ایران به منظور تحقق اهداف تعریف شده در سند چشم انداز توسعه، دستیابی به حداکثر تولید صیانتی نفت و گاز- با محوریت میادین مشترک- را به عنوان اولویت کاری خود قرار داده است و اسناد چشم انداز خود را بر مبنای همین اولویت تنظیم کرده است؛ دستیابی به این هدف علاوه بر اینکه نویدبخش فردایی تازه در عرصه تعاملات بین المللی است، فصل نوینی را در توسعه فعالیت های اقتصادی و سیاسی این مرز و بوم می گشاید.

چشم انداز توسعه ای صنعت نفت کشورمان، هدف‌گذاری برای افزایش ظرفیت تولید روزانه به ۴,۷ میلیون بشکه نفت، ۱.۳ میلیارد مترمکعب گاز و ۱.۱ میلیون بشکه مایعات و میعانات گازی را در افق های فراروی برنامه پنجساله ششم توسعه ترسیم کرده است و بر همین مبنا از ابتدای آغاز به کار دولت دوازدهم، افزایش ظرفیت تولید با اولویت میدان‌های مشترک نفت و به موازات آن افزایش ضریب بازیافت از میدان‌های نفت و گاز به عنوان ۲ برنامه راهبردی شرکت ملی نفت ایران معرفی شد.

بر این اساس مقرر شد تا  تمامی میدان های مشترک تا پایان دولت دوازدهم تعیین تکلیف شوند. توسعه میدان های مشترک به عنوان اولویت اول کاری شرکت ملی نفت ایران در حالی مطرح می شود که این شرکت به عنوان بازوی تولید و توسعه صنعت نفت تاکنون توانسته است به بخش عمده ای از اهداف خود در حوزه میدان های مشترک گازی پارس جنوبی، میادین نفتی غرب کارون و میادین مشترک نفتی و گازی در حوزه فراساحلی جامه عمل بپوشاند.

از سوی دیگر، مطالعات انجام شده روی میدان‌های نفتی و گازی ایران، نویدبخش این واقعیت است که امکان افزایش ذخایر نفتی ایران به میزان حداقل ۱۰ درصد طی سال های آتی وجود خواهد داشت.

پتانسیلی که با گشایش های علمی و پژوهشی و اعتماد به توانمندی شرکت های داخلی در حوزه افزایش ضریب برداشت، سهم صنعت نفت ایران را از خوان گسترده منابع هیدروکربوری جهان بیشتر می کند.

در این میان عملکرد این شرکت طی دولت های یازدهم و دوازدهم بر موفقیت های چشمگیری در این عرصه دلالت می کند که با وجود تنگناها و فشارهای یکجانبه غرب در دوره پسابرجام و محدودیت های ناشی از سنگ اندازی در صادرات نفت و گاز تا تهیه و تامین تجهیزات اساسی صنعت نفت ایران و جلوگیری از انجام همکاری های مشترک در انتقال دانش و فناوری و بسیاری از موارد دیگر، حاصل شده است.

آنچه در ادامه می آید، گزیده ای از مهمترین دستاوردهای شرکت ملی نفت ایران در دولت تدبیر و امید است که با وجود تمامی محدودیت های ناشی از تحریم محقق شده است.

کسب رتبه اول اکتشاف هیدروکربوری در جهان

شرکت ملی نفت ایران در مسیر تحقق برنامه های اکتشافی خود به عنوان پله نخست فعالیت های صنعت نفت کشورمان در حوزه بالادستی به دستاوردهای قابل توجهی دست یافته است و در نتیجه آن توانسته است به بیش از ۱۳۰ درصد از تعهدات اکتشاف نفت و ۱۷۰ درصد از تعهدات اکتشاف گاز، در نیمه نخست برنامه پنجساله اکتشاف دست یابد.

مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران موفق شده است از زمستان سال ۱۳۹۷ تاکنون، سه اکتشاف را در کارنامه خود ثبت کند. این اکتشافات که با کشف میدان نفتی مینو در جزیره مینو در جوار شهر آبادان آغاز شد، در نهایت در تابستان سال گذشته به کشف میدان گازی ارم انجامید.

میدان گازی ارم در فاصله ۲۰۰ کیلومتری جنوب شیراز قرار دارد و از ذخایری معادل ۱۹ هزار میلیارد فوت مکعب (معادل یک فاز پارس جنوبی) گاز درجا برخوردار است و بهره برداری از آن می تواند ۴۰ میلیارد دلار درآمد عاید کشورمان کند.

کشف مخزن بزرگ نفتی "نام آوران" در آبان ماه گذشته نیز که از حجمی معادل ٥٣ میلیارد بشکه ذخیره نفت درجا، برخوردار است و دومین مخزن بزرگ کشف ‌شده در ایران به شمار می رود، دستاورد دیگری است که درکارنامه اکتشافی شرکت ملی نفت ایران ثبت شده است.

حجم اکتشافات انجام شده طی ۲ سال گذشته در شرکت ملی نفت ایران باعث شده تا این شرکت بتواند با کشف در مجموع ۴.۹۷۳ میلیارد بشکه معادل هیدروکربور مایع ذخیره قابل برداشت، جایگاه نخست اکتشاف را در بین شرکت‌های بزرگ نفتی دنیا در سال ۲۰۱۹ از آن خود کند؛ افتخاری که در تاریخ صنعت نفت ایران ماندگار خواهد بود.

پایان کار توسعه پارس جنوبی و دستیابی به ظرفیت تولید روزانه هزار میلیون مترمکعب گاز

پارس جنوبی، به عنوان مهمترین و بزرگترین پروژه تاریخ صنعت نفت ایران، ماحصل بیش از دو دهه تلاش شبانه روزی در سنگر نفت است و امروز که به مدد همین تلاش ها، تکمیل طرح های مربوط به فازهای ۲۸گانه این میدان مشترک در ایستگاه پایانی قرار گرفته است، گام های عملی در مسیر ایجاد ظرفیت تولید روزانه هزار میلیون مترمکعب گاز در کشور طی آینده ای نزدیک برداشته شده است.

بنابر برنامه ریزی انجام شده، با توسعه کامل فازهای تعریف شده در پارس جنوبی، ظرفیت تولید گاز از این میدان مشترک به بیش از ۸۰۰ میلیون مترمکعب در روز و میعانات گازی افزون بر یک میلیون بشکه در روز خواهد رسید. این موضوع در راستای انجام تکالیف افزایش تولید نفت و گاز خواهد بود که از محورهای تخصصی اقتصاد مقاومتی در حوزه نفت و گاز به شمار می رود.

طی ۷ سال گذشته، شرکت ملی نفت ایران موفق شده است تا ۱۸ فاز متعارف پارس جنوبی را تکمیل و آماده بهره برداری کند؛ این در حالی است که هشت فاز اسمی ۱۲، ۱۵ و ۱۶، ۱۷ و ۱۸، ۱۹، ۲۰ و ۲۱ (معادل ۱۱ فاز استاندارد) در دولت یازدهم به سرانجام رسیده که خود به تنهایی بیش از نیمی از تعداد فازهای بهره برداری شده طی ۲ دهه گذشته است و نقش کلیدی در افزایش ۲.۵ برابری ظرفیت تولید گاز از بزرگترین میدان مشترک گازی جهان و پیشی گرفتن از قطر در برداشت گاز از این میدان برای نخستین بار در تاریخ صنعت نفت داشته است.

در عین حال با راه اندازی فازهای ۱۳ و ۲۲ تا ۲۴ پارس جنوبی در سال ۹۷ که همزمان با فعالیت دولت دوازدهم اتفاق افتاد و همچنین با راه اندازی اولین ردیف پالایشگاهی فاز ۱۴ که پیش بینی می شود تا پایان امسال به انجام برسد و در نهایت اتمام مرحله اول توسعه فاز ۱۱ براساس برنامه مصوب در سال ۱۴۰۰، فرآیند توسعه ای میدان گازی مشترک پارس جنوبی به خط پایان خواهد رسید.

تا پایان سال گذشته همچنین بهره برداری نهایی از ۳۹ سکوی تولیدی این میدان مشترک محقق شده که گام بلندی در مسیر دستیابی به اهداف تولید گاز در کشورمان به شمار می آید.

توسعه این فازها در حالی صورت می گیرد که میزان درآمدزایی ناشی از طرح های توسعه یافته فازهای مختلف پارس جنوبی در دولت تدبیر و امید بالغ بر ۳۰.۸ میلیارد دلار در سال تخمین زده می شود که خود به منزله افزایش قدرت اثرگذاری صنعت نفت ایران در بازارهای جهانی گاز خواهد بود.

توسعه لایه نفتی پارس جنوبی

توسعه لایه نفتی میدان پارس جنوبی، به عنوان یکی از مهم‌ترین برنامه‌های شرکت ملی نفت ایران در دولت اول تدبیر و امید در دستور کار قرار گرفت و با بهره برداری از فاز اول این طرح که در فروردین ماه سال ۱۳۹۶ انجام شد، ضمن ایجاد ظرفیت تولید روزانه ۳۵ هزار بشکه نفت خام، درآمد سالانه ۵۱۰ میلیون دلار محصولات تولیدی برای کشورمان فراهم شد.

توسعه غرب کارون، محور تحقق اقتصاد مقاومتی در نفت

توسعه میدان‌های مشترک غرب کارون به دلیل همپوشانی منابع هیدروکربوری آن با کشور عراق، یکی دیگر از اهداف مهم توسعه‌ای در شرکت ملی نفت ایران است که ظرفیت تولید نفت خام کشور را به طور چشمگیری افزایش داده و موجب تقویت جایگاه کشور در بازارهای بین‌المللی انرژی خواهد شد.

روند پرشتاب توسعه این میدان ها باعث شده که طی ۷ سال حیات دولت تدبیر وامید، تولید نفت در غرب کارون تا ۵ برابر افزایش یابد که دستاوردی است ستودنی و قابل تحسین.

تولید نفت از این میدان ها در حالی صورت می گیرد که بخشی از افزایش تولید روزانه نفت میدان آزادگان جنوبی با استفاده از دستگاه فرآورش سیار (Skid Mounted) به میزان ۴۰ تا ۵۰ هزار بشکه انجام شده بود که روشی تازه در تولید مقرون به صرفه نفت بوده و با عقد قراردادهای مربوط به ساخت این دستگاه با مراکز علمی و پژوهشی، مقرر شده است تا این شیوه در دیگر میدان‌های مشترک نیز عملیاتی شود.

از دیگر اولویت های توسعه ای شرکت ملی نفت ایران در راستای افزایش ظرفیت تولید، انتقال و صادرات نفت در منطقه غرب کارون می توان به توسعه فاز نخست میدان های آزادگان جنوبی، یاران جنوبی و فاز دوم میادین یادآوران و آزادگان شمالی، طرح خطوط لوله و تاسیسات جانبی و طرح احداث خط لوله انتقال نفت گوره- جاسک و پایانه جاسک اشاره کرد که در مجموع طرح یکپارچه توسعه میدان های مشترک نفتی غرب کارون را شامل می شود.

در میان طرح های معرفی شده در این حوزه، طرح توسعه میدان نفتی یادآوران، همزمان با دولت یازدهم و در بهمن ۱۳۹۴ به اتمام رسید. این طرح که ظرفیت تولید نفت در کشور را به میزان ۱۳۰ هزار بشکه در روز افزایش می دهد، در نهایت تولید تجمعی ۲۰۲ میلیون بشکه ای نفت را در پی خواهد داشت.

احداث خط لوله گوره- جاسک و پایانه صادراتی مکران؛ یک تیر و چند نشان

یکی از مهمترین طرح های در دست اقدام شرکت ملی نفت ایران در مسیر توسعه همه جانبه صنعت نفت، طرح استراتژیک و ملی انتقال نفت خام گوره به جاسک و ساخت پایانه صادراتی بندرجاسک است که با هدف توسعه میدان های مشترک غرب کارون، افزایش ظرفیت ذخیره سازی نفت خام و تعریف شاهراه جدید صادراتی نفت ایران در دستور کار قرار گرفته است.

عملیات اجرایی این طرح پراهمیت که امکان انتقال یک میلیون بشکه نفت خام سبک و سنگین صادراتی در روز از طریق یک خط لوله با طول تقریبی هزار کیلومتر و با ساخت تلمبه خانه های بین راهی و ایستگاه های توپکرانی به همراه پست ها و خطوط انتقال برق را فراهم می کند، تیرماه امسال با دستور رئیس جمهوری رسما آغاز شد.

این پروژه که هم اکنون به عنوان استراتژیک ترین طرح دولت مطرح است و به دلیل حجم بالای پیمانکاران ایرانی حاضر در آن، از آن به عنوان ایرانی ترین طرح صنعت نفت نیز یاد می شود، ضمن توانمندسازی پیمانکاران و سازندگان داخلی و ارزآوری قابل توجه، بستر مناسبی برای ساخت تجهیزات راهبردی در صنعت نفت فراهم می کند که تا پیش از این از خارج از کشور تامین می شده است؛ به عنوان نمونه می توان از ایجاد زنجیره تولید لوله NACE متناسب با نفت اسیدی و ساخت مواد اولیه پوشش لوله FBE نام برد که با اعتماد به سازندگان داخلی و برای نخستین بار در داخل کشور اتفاق افتاده است.

در اجرای این پروژه همچنین احداث خطوط ۴۲ اینچ انتقال نفت خام از تلمبه خانه گوره به پایانه جاسک به طول تقریبی یکهزار کیلومتر نیز هم اکنون از طرف ۶ پیمانکار خصوصی در حال انجام است. مبداء این خط لوله منطقه گوره شهرستان گناوه استان بوشهر است که پس از عبور از استان های بوشهر، فارس و هرمزگان از ۶۰ کیلومتری غرب شهر جاسک به ترمینال و تأسیسات دریایی صادرات و واردات که احداث آن برنامه ریزی شده است، متصل می شود.

در محل اراضی غرب جاسک نیز احداث ۲ پالایشگاه و سه مجتمع پتروشیمی در دستور کار است که از سوی سرمایه گذاران بخش خصوصی انجام می شود و در کنار احداث مخازن ذخیره سازی نفت خام که از سوی یک پیمانکار ایرانی و در قالب یک پروژه B.O.T در حال انجام است، اعتبار قابل توجهی را برای صنعت نفت کشورمان حاصل می کند.

نفت ملی با تکیه بر کالا و خدمات ایرانی

تکیه بر توان داخلی و ارتقای سطح پیمانکاران و شرکت های ایرانی فعال در صنعت نفت یکی از محورهای همیشگی فعالیت شرکت ملی نفت ایران بوده است؛ با این وجود شدت یابی و بازگشت تحریم های غرب باعث شد که این هدف در مجموعه صنعت نفت با سرعت بیشتری پیگیری شود.

در دومین سال از روی کار آمدن دولت دوازدهم، شاهد ابلاغ دستور وزیر نفت مبنی بر واگذاری کامل ساخت ۱۰ گروه کالاهای پر مصرف صنعت نفت به سازندگان و صنعتگران داخلی بودیم که این امر گام ارزشمندی در راستای عملیاتی کردن سیاست های ابلاغی اقتصاد مقاومتی، خروج غیرتورمی از رکود و حمایت از ساخت داخل بود.

١٠ قلم کالای اولویت دار مورد نیاز صنعت نفت به منظور حمایت از ساخت داخل، ساخت تجهیزات سرچاهی و تجهیزات رشته تکمیلی درون چاهی، پمپ های درون و سرچاهی، انواع مته های حفاری، انواع شیرهای کنترلی، ایمنی و تجهیزات جانبی، انواع لوله ها، الکتروموتورها ضدانفجار و دور متغیر، ماشینهای دوار، فولادهای آلیاژی Cryogenic، ابزارهای اندازه گیری حفاری و پیگ های هوشمند، را شامل می شود.

شرکت ملی نفت ایران همچنین در مسیر توانمندسازی پیمانکاران و سازندگان ایرانی صنعت نفت، ضمن اتکا و اطمینان به توان داخلی، تلاش کرده است تا با سرمایه گذاری بر پتانسیل های بومی، طرح ها و پروژه های صنعت نفت را به پیش برد.

در این زمینه طی چند سال گذشته قراردادهای ارزشمند زیادی با شرکت های داخلی امضا شده است که از تازه ترین آن ها می توان به امضای قرارداد تکمیل توسعه میدان آزادگان جنوبی با شرکت پتروپارس با هدف تولید روزانه ۳۲۰ هزار بشکه نفت خام و ۲۰۰ میلیون فوت مکعب گاز، به همراه امضای قرارداد ساخت بزرگترین واحد فرآورشی نفت و گاز کشور (CTEP) که با هدف ایجاد ظرفیت پالایشی روزانه ۳۲۰ هزار بشکه نفت در روز انجام می شود، یاد کرد.

امضای قرارداد طرح بهبود بازیافت، افزایش تولید و بهره برداری از میادین پرنج و پارسی نیز امکان افزایش تولید ۳۳ هزار بشکه نفت در روز و ایجاد درآمدروزانه ۱.۶۵ میلیون دلار با احتساب نفت ۵۰ دلاری را فراهم کرده است و در کنار قرارداد توسعه ای میدان گازی بلال که با هدف ایجاد امکان برداشت روزانه ۵۰۰ میلیون فوت مکعب گاز ترش و ۱۵ هزار بشکه میعانات گازی از این میدان به امضا رسیده و بنابر جدول زمانی تا سال ۱۴۰۱ پایان می پذیرد، گام بلند دیگری در مسیر خودکفایی در صنعت نفت کشورمان به شمار می رود.

واگذاری ۳۱ پروژه از طرح بزرگ نگهداشت و افزایش تولید نفت به شرکت های داخلی

با تصویب طرح اجرای پروژه های نفتی به شیوه EPD-EPC  از سوی شورای اقتصاد که پیشتر از سوی وزیر نفت مطرح شده بود و همزمان با دومین سال فعالیت دولت دوازدهم، ۳۳ طرح نگهداشت و افزایش تولید نفت برای اجرا در سه مرحله تعریف شد.

این طرح ها که با هدف ایجاد اشتغال برای پیمانکاران و سازندگان داخلی و نیز حفظ و افزایش میزان تولید از میادین نفتی در دست بهره‌برداری کشور در دستور کار قرار گرفته است،  مشتمل بر ۳۳ پروژه، شامل ۲۹ پروژه در بخش خشکی و چهار پروژه فراساحلی است که با سرمایه گذاری ۶.۲ میلیارد دلاری اجرایی خواهد شد.

پیش بینی می شود با اجرای پروژه های این طرح که در محدوده جغرافیایی هفت استان نفت‌خیز کشور شامل استان های کرمانشاه، ایلام، خوزستان، کهگیلویه و بویر احمد، بوشهر، فارس و هرمزگان  قرار گرفته است، تولید نفت خام کشور به طور متوسط حدود ۲۸۰ هزار بشکه در روز افزایش یابد.

در عین حال پیش بینی می شود در پایان اجرای این طرح، سهم ساخت داخل در صنعت نفت به ۸۰ درصد برسد که رقم قابل توجهی است.

توسعه به شرط پژوهش

فرآیند توسعه در صنعت نفت بدون بهره مندی از دانش روز و انجام مطالعات علمی و زیربنایی می تواند به خسارت های فراوانی منجر شود؛ از همین روی این اصل به عنوان مبنایی در صورت جدید قراردادهای نفتی مورد توجه قرار گرفته و با تکیه بر اهمیت افزایش ضریب برداشت، وزیر نفت نیز ابلاغیه ای خطاب به چهار شرکت اصلی مبنی بر الزام انجام فعالیت های علمی و تحقیقاتی با دانشگاه ها و مراکز علمی کشور صادر کرده است.

برهمین اساس، شرکت ملی نفت ایران نیز قراردادهای پژوهشی متنوعی با دانشگاه ها و مراکز علمی کشور منعقد کرده که از جمله آن ها می توان به قراردادهای امضا شده با هشت دانشگاه اشاره کرد که از ارزشی در حدود ۲۹۲ میلیارد تومان و ۱۹ میلیون یورو برخوردار است.

این در حالی است که همزمان با روز پایانی شهریورماه امسال نیز ۱۳ قرارداد کلان پژوهشی ازدیاد برداشت نفت و گاز در مجموع به ارزش ۳۵ میلیون یورو و ۷۱۶ میلیارد تومان، میان شرکت ملی نفت ایران و ۱۳ دانشگاه و مرکز تحقیقاتی کشور امضا شد.

این قراردادها در ادامه مسیر توسعه فناورانه مخازن نفتی که از سال ۹۳ با همکاری میان شرکت ملی نفت ایران و دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور برای بررسی راهکارهای ازدیاد برداشت ۹ میدان نفتی کلید خورده بود، امضا و بدین ترتیب مطالعات ازدیاد برداشت ۲۲ میدان به دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور واگذار شد.

بر پایه قراردادهایی که شهریور ماه امسال امضا شد، میدان یادآوران به دانشگاه تهران، میدان پارس جنوبی به دانشگاه صنعتی شریف، میدان الوند به دانشگاه صنعتی امیرکبیر، میدان رگ سفید به پژوهشگاه صنعت نفت، میدان مسجدسلیمان به دانشگاه سهند تبریز، میدان اسفند به دانشگاه شیراز، میدان فروزان به دانشگاه صنعت نفت، میدان خشت به دانشگاه آزاد اسلامی (واحد علوم و تحقیقات)، میدان بینک به دانشگاه فردوسی مشهد، میدان دورود به دانشگاه علم و صنعت، میدان تنگ‌بیجار به دانشگاه شهیدچمران اهواز، میدان مارون به دانشگاه صنعتی اصفهان و میدان نوروز به دانشگاه خلیج فارس واگذار شد.

ارتقای دانش نفت درحوزه اکتشاف

شرکت ملی نفت ایران در مسیر تحقق راهبردهای مربوط به توسعه فناوری در بخش بالادستی، افزایش میزان ذخایر کشف و ثابت شده نفت و گاز کشور، حفظ و تقویت جایگاه واقعی صنعت نفت کشور در میان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) و همچنین افزایش رقابت‌پذیری در سطح بین‌الملل مبتنی بر توسعه فناوری و بکارگیری فناوری‌های روز و مجهز شده جهانی، اقدامات شاخص دیگری نیز ذیل فعالیت مدیریت پژوهش و فناوری این شرکت انجام داده است که بر اساس استفاده حداکثری از توان علمی کشور در قالب مراکز دانشگاهی تحقیقاتی، مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان استوار بوده است.

با توجه به اینکه حوزه‌های اکتشاف و علوم زمین جزء اولین حلقه زنجیره ارزش بالادستی صنعت نفت است و همچنین پیرو پیاده‌سازی سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در حوزه نفت و گاز و دستور اکید وزیر نفت، پیشنهاد انعقاد قراردادهای پژوهشی در حوزه‌های فناوری‌های اکتشافی مورد نیاز و معرفی دانشگاه‌های منتخب برای انعقاد قراردادهای اکتشافی مطرح شد.

برهمین اساس، پنج قرارداد اکتشافی با دانشگاه ها و مراکز علمی از اسفندماه ۱۳۹۶ منعقد و مقرر شد تا طی یک برنامه ۱۰ ساله به سرانجام برسد. این قراردادها در حوزه فعالیت مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران اجرایی می شود.

شاخص های پژوهشی شرکت نفت در دولت تدبیر و امید

مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران طی هفت سال گذشته اقدامات موثر دیگری در حوزه عقد قرارداد با دانشگاه ها و مراکز دانش بنیان انجام داده است که از شاخص ترین آن ها می توان به انجام مطالعات پژوهشی و فناورانه به منظور توسعه فناوری‌ها در جهت بهینه‌سازی فرآیندهای تولید و افزایش ضریب برداشت در ۲۲ میدان منتخب نفتی/ گازی کشور اشاره کرد.

این پروژه ها که از سال ۱۳۹۶ آغاز شده و قرار است تا سال ۱۴۰۶ به پایان برسد، در حوزه شرکت های ملی مناطق نفتخیز جنوب، نفت فلات قاره ایران، نفت و گاز اروندان، نفت و گاز پارس، نفت مناطق مرکزی ایران و

شرکت مهندسی و توسعه نفت اجرایی می شود.

اجرای این پروژه ها، یک درصد افزایش ضریب برداشت در ۲۲ میدان را در پی خواهد داشت که عددی بالغ بر ۳.۲ میلیارد بشکه و معادل ۱۹۰ میلیارد دلار (با احتساب بشکه‌ای ۶۰ دلار)   تخمین زده می شود.

در اجرای این قراردادها از توان ۳ دانشگاه و مرکز پژوهشی بصورت مستقیم استفاده می شود که هر کدام از این دانشگاه‌ها/ مراکز پژوهشی نسبت به شبکه‌سازی با سایر دانشگاه‌های کشور و شرکت‌های مهندسی مشاور و شرکت‌های دانش‌بنیان اقدام و همکاری می کنند.

اجرای این پروژه های پژوهشی تاکنون به قابلیت افزایش ۱۳-۶ درصدی ضریب بازیافت در برخی از میادین با اجرای روش‌های ازدیاد برداشت نفت و همچنین افزایش بهره‌وری با کاهش حفر چاه‌های کم‌بازده و بهینه‌سازی جانمایی چاه‌ها انجامیده است.

تضمین خرید کالاهای کیفی مورد نیاز صنعت نفت و حمایت از استارت آپ ها

یکی از مهمترین اقداماتی که در راستای حمایت حداکثری از سازندگان و صنعتگران ایرانی انجام خواهد شد، طرح ضمانت خرید کالاست که با تاکید وزیر نفت مبنی بر خرید کالاهای موردنیاز صنعت نفت با قید در دست داشتن گواهی تایید کیفی آن اجرایی خواهد شد.

در عین حال با توجه به حمایت همه جانبه صنعت نفت و شرکت ملی نفت ایران از شرکت های دانش بنیان و استارت آپ ها، طرح تشکیل صندوق نوآوری نفت با سرمایه اولیه ۱۰۰ میلیارد تومان مصوب شده است که کمک موثری در حمایت از شرکت های دانش محور است.

راه اندازی بورس نفت و حضور پررنگ بخش خصوصی در آینده انرژی کشور

تمهیدات اعمال شده از سوی شرکت ملی نفت ایران در عرضه نفت خام در بورس انرژی، گامی بلند در مسیر مشارکت حداکثری فعالان بخش خصوصی در صنایع بالادستی نفت و گاز و تحقق اقتصاد مقاومتی به شمار می رود.

نخستین محموله از نفت خام سبک ایران در رینگ بین الملل بورس انرژی در آبان ماه سال ۱۳۹۷ عرضه شد و بنابر برنامه ریزی های صورت گرفته، مقدمات عرضه تدریجی و منظم این محموله ارزشمند هیدروکربوری در بورس فراهم شد.

تسهیلاتی که شرکت ملی نفت ایران برای عرضه نفت خام در بورس در نظر گرفته بود، باعث شد تا محموله های متنوعی از نفت خام سبک و میعانات گازی در رینگ بین الملل بورس انرژی عرضه شود و بدین ترتیب زمینه عرضه مستمر نفت در این عرصه نیز فراهم شد.

اول ایمنی، بعد کار

رعایت الزامات مربوط به ایمنی، بهداشت و محیط زیست به عنوان راهکاری در جهت حفظ حداکثری منافع مالی وجانی، پیش زمینه انجام هر فعالیت عملیاتی در شرکت ملی نفت ایران به شمار می آید.

بر همین اساس مدیریت HSE شرکت ملی نفت ایران تلاش کرده است تا با تقویت ساختار و نظارت دقیق بر شیوه اجرای پروژه های عملیاتی، اهداف تعریف شده در حوزه فعالیت این مدیریت را محقق کند.

در این زمینه با رعایت اصول حداکثری در حوزه ایمنی، ضمن نظام مند و یکپارچه کردن فعالیت های مختلف عملیاتی در سطح شرکت ملی نفت ایران، تدوین و ابلاغ  بیش از ۴۵ راهنما و دستورالعمل و ۲۰ بخشنامه به منظور ایمن سازی تاسیسات و پیشگیری از حوادث عملیاتی شده است.

فعالیت این شرکت در حوزه بهداشت صنعتی نیز با انجام معاینات بدو استخدام و بررسی تناسب با کار افراد و انجام معاینات دوره ای، به همراه نظارت مستمر بر بهداشت فردی و واحدهای صنعتی و مدیریت ریسک در این حوزه نیز باعث شده تا شاخص سطح سلامت در این شرکت در حد بالایی قرار بگیرد.

جمع آوری گازهای مشعل، گامی بلند در مسیر پاسداشت محیط زیست

شرکت ملی نفت ایران در کنار انجام فعالیت های توسعه ای، نگاه ویژه ای به محیط زیست دارد؛ از همین روی از مدت ها قبل طرح جمع آوری گازهای همراه نفت در این شرکت معظم آغاز شده و مقرر شده است تا پایان برنامه ششم توسعه از سوزاندن بیش از ۹۰ درصد گازهای مشعل جلوگیری شود.

گام های اولیه برای انجام این برنامه که نیازمند هشت میلیارد دلار سرمایه گذاری است پیشتر برداشته شده و بنابر برنامه زمانی، بهره برداری از طرح های مربوط به آن ها از سال ۱۳۹۸ آغاز و مقرر شد تا  تمام آن ها (به جز یکی که در سال ۱۴۰۱ به بهره برداری خواهد رسید) در سال ۱۴۰۰ به مدار آید.

در مسیر تحقق این برنامه، ضمن تدوین نقشه راهی برای جمع آوری ۹۰ درصد از گازهای همراه نفت در حوزه شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، ساخت ۲۳ کارخانه کوچک با تجهیزات کاملا ایرانی در دستور کار قرار گرفته است که علاوه بر صیانت از محیط زیست، گام موثری در اشتغال زایی نیروهای بومی در منطقه به شمار می رود.

در همین رابطه فاز ۲ (زیست محیطی) طرح جمع‌آوری گازهای همراه نفت (آماک) در محدوده فعالیت شرکت بهره‌برداری نفت و گاز کارون- منطقه کریت اهواز که از سال ۱۳۹۳ آغاز شده بود، در سال ۹۵ به بهره برداری رسید.

۲۵ درصد از تجهیزات و خدمات استفاده شده در اجرای این طرح که سالانه ۱۲۰ میلیارد ریال درآمد به دنبال دارد، از بخش داخلی تامین شده و به طور تقریبی برای ۱۵۰ نفر در سال به صورت غیر مستتقیم ایجاد اشتغال می کند.

رگ سفید، اژدهایی که خاموش شد

یکی از دستاوردهای شرکت ملی نفت ایران در دولت تدبیر وامید طی سال ۹۶، مهار فوران چاه شماره ۱۴۷ میدان رگ سفید بود که پس از ۵۸ روز به ثمر نشست.

اگرچه فشار ۲۴۰۰ PSI که بالاترین فشار ثبت شده در فوران های کشور به شمار می آید، به همراه دمای متغیر بین  ۱۲۰۰ تا ۱۸۰۰ درجه سانتیگراد و صوت گوش‌خراشی بالغ بر ۱۸۰ دسی‌بل، مهار فوران میدان رگ سفید را با دشواری های فراوانی مواجه ساخته بود، اما عملیات مهار این اژدهای سرکش، به مدد دانش بومی و در سایه مجاهدت شبانه روزی شماری از زبده ترین کارشناسان و مدیران شرکت های ملی نفت ایران، مناطق نفتخیز جنوب و ملی حفاری ایران به ثمر رسید و برگ زرین دیگری بر افتخارات دومین شرکت بزرگ نفتی دنیا افزود.

کارنامه پربار تولید و شکستن رکورد صادرات نفت خام در فرصت پسابرجام

شرکت ملی نفت ایران در مسیر دستیابی به اهداف خود در عرصه بین الملل، افزایش ظرفیت تولید صیانتی نفت و گاز را به عنوان محور فعالیت این شرکت در دستور کار داشته و تحقق این موضوع را در چارچوب منافع حداکثری در برداشت از میدان های مشترک هدفگذاری کرده است.

اگرچه این واقعیت که بخش عمده ای از فعالیت دولت های یازدهم و دوازدهم در حصار تحریم های یکجانبه غرب که با تحریم صادرات نفت و گاز ایران همراه بود، شکل گرفت، اما این موضوع نتوانست شرکت ملی نفت ایران را از اهداف اولیه خود دور کند.

شرکت ملی نفت ایران در فرصت کوتاه پس از برجام توانست ظرفیت تولید نفت خود را به بیش از چهار میلیون بشکه در روز افزایش دهد که بخش قابل توجهی از آن در حوزه میادین مشترک قرار داشت. در حوزه تولیدگاز نیز هدفگذاری برای دستیابی به ظرفیت تولید روزانه یک میلیارد مترمکعب انجام شد که با به نتیجه رسیدن میدان بزرگ مشترک پارس جنوبی و افزایش تولید در دیگر میدان های مستقل گازی کشور، محقق می شود.

این شرکت همچنین در زمینه صادرات نفت و میعانات گازی در دوره پسابرجام نیز توانست برای نخستین بار رکورد صادرات روزانه هشت میلیون بشکه نفت از طریق هشت نفتکش در سال ۱۳۹۵ را بشکند و افتخاری دیگر را در کارنامه فعالیت خود ثبت کند.

شروعی دوباره برای تجارت نفت خام

از اقدامات قابل توجه شرکت ملی نفت ایران در دولت تدبیر و امید، استفاده از فرصت برجام برای سوآپ نفت خام بود. در این میان با وجود ایجاد یک وقفه‌ی چند ساله، فعالیت معاوضه نفت خام از دریای خزر در سال۱۳۹۶ وارد فاز اجرایی و تلاش شد تا از فرصت پسابرجام به نحو حداکثری استفاده شود.

بر این اساس مقرر شد تا شرکت سوآپ کننده، کشتی حامل نفت خام حوزه شمالی دریای خزر را در بندر نکا تحویل شرکت پایانه های نفتی ایران دهد و در مقابل در خلیج فارس معادل حجمی این محموله ها را دریافت کند.

این راهبرد وزارت نفت که با هدف صرفه جویی در هزینه های ارسال نفت خام از جنوب کشور به پالایشگاه های تبریز و تهران شکل گرفت، می توانست جایگاه راهبردی ایران در همکاری با کشورهای آسیای مرکزی و حوزه قفقاز از کریدور شمال - جنوب را تقویت کند.

مسئولیت های اجتماعی  و مشارکت صنعت نفت در ارتقای رفاه همگانی

شرکت ملی نفت ایران در مسیر پیشبرد اهداف توسعه ای خود، توسعه و عمران مناطق محروم را نیز در اولویت های کاری خود قرار داده است.

در همین راستا تعداد ۲۰۸۲ پروژه عام المنفعه با اعتباری بالغ بر ۳۸۰۰ میلیارد تومان در قالب ۵۱۸ طرح آموزشی، ۶۵۱ طرح ورزشی، ۳۲۷ مورد بهداشتی، ۱۵۴ مورد راه و جاده، ۳۷ مورد آبرسانی، ۷ مورد برق رسانی، ۲۷۰ مورد طرح های هادی روستایی و ۱۸۸ مورد پروژه خدماتی از ابتدای آغاز به کار دولت یازدهم تاکنون در این شرکت تعریف  و بخش قابل توجهی از آن اجرایی شد.

شرکت ملی نفت ایران همچنین در پیشبرد اهداف ناشی از توزیع عادلانه رفاه در کشور، برنامه ریزی برای انجام ۷۵۱ پروژه مختلف آموزشی، فرهنگی، بهداشتی، خدماتی، ورزشی و راهسازی را نیز در دستور کار قرار داده است.

در مسیر تحقق این پروژه ها که از اعتباری بالغ بر ۲۲۹۰۰ میلیارد ریال برخوردار است، مقرر شده است تا ۲۹۰ پروژه در سال ۹۹ به سرانجام برسد که تاکنون ۲۸۰ پروژه تکمیل شده و مورد بهره برداری قرار گرفته است و بخش های دیگر نیز به تدریج تا پایان سال اجرایی می شود.

در میان اقدامات مربوط به انجام مسئولیت های اجتماعی صنعت نفت در شرکت ملی نفت ایران همچنین تعداد ۴۱۶ پروژه مربوط به مناطق سیل زده تعریف و مقرر شد تا جبران بخشی از آسیب های وارد شده به ساکنان مناطق سیل زده، با اعتباری بالغ بر ۱۳۰۰ میلیارد ریال انجام پذیرد.

بر همین اساس در سال گذشته، ضمن تحویل اسناد واگذاری ۳۳۳۳ حواله آهن آلات مورد نیاز برای بازسازی مناطق سیل زده اهواز، کارون، باوی، حمیدیه، دشت آزادگان، شادگان و هویزه، ۵۱ میلیارد تومان اعتبار نیز برای تکمیل ۵۰۰ واحد نیمه تمام در مناطق زلزله زده مسجد سلیمان و ۱۰ میلیارد تومان برای احداث شبکه فاضلاب جدید این شهر اختصاص یافت.

کارنامه پربار نفت در بحبوحه محدودیت ها

در مروری بر دیگر دستاوردهای شرکت ملی نفت ایران در دولت تدبیر و امید می توان از اقداماتی که در مسیر دستیابی به ظرفیت تولید ۱۴۰ هزار بشکه ای نفت در میدان آزادگان جنوبی و ظرفیت ۴۰۰ هزار بشکه ای تولید نفت در میادین مشترک غرب کارون انجام شده است، یاد کرد؛ این درحالی است که بخش قابل توجهی از اقدامات توسعه ای نیز طی سال جاری انجام شده است.

استقرار نخستین تفکیک‌گر سیار در میدان مشترک یاران جنوبی و حفاری نخستین چاه جهت‌دار در میدان مشترک آزادگان جنوبی که با هدف تحقق اهداف تولیدی در حوزه میدان های مشترک نفتی غرب کارون با رعایت الزامات زیست محیطی، انجام شده است، از اقدامات شاخص دیگری است که در این حوزه مطرح است.

علاوه بر آن با افتتاح رسمی فاز نخست زنجیره انتقال نفت میادین غرب کارون مشتمل بر انتقال بیش از ۷۰۰ هزار بشکه نفت خام به مبادی صادراتی و واگذاری عملیات راهبری تلمبه خانه غرب کارون به شرکت نفت و گاز اروندان طی مردادماه امسال، گام دیگری در مسیر پیشبرد اهداف شرکت ملی نفت ایران برداشته شده است.

در کنار این دستاوردها، اواخر مردادماه امسال، سامانه مدیریت پروژه شرکت ملی نفت ایران که با هدف پایش، کنترل عملکرد و مدیریت بهینه‌ و یکپارچه پروژه‌های «طرح نگهداشت و افزایش تولید نفت» و همین‌طور همه پروژه‌ها و پورتفولیوی این شرکت و شرکت‌های تابع طراحی شده است، به صورت رسمی مورد بهره برداری قرار گرفت.

قرار است تا از این سامانه که قریب به یک سال است برای پروژه‌های مرحله نخست طرح نگهداشت و افزایش تولید نفت مورد استفاده قرار گرفته، برای پروژه‌های مراحل بعدی این طرح و همچنین پروژه‌های آتی شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های تابعه استفاده شود.

شرکت ملی نفت ایران در دولت های یازدهم و دوازدهم در حوزه توسعه میدان گازی کیش نیز موفقیت های قابل توجهی به دست آورده است و پیش بینی می شود این طرح تا پایان امسال نهایی شود.

اجرای این طرح ۶.۵ میلیون نفر/ ساعت اشتغالزایی داشته و ارزش محصولات آن در حدود ۲ میلیارد دلار در سال تخمین زده می شود.

اجرای این پروژه ها در کنار هزاران طرح و پروژه دیگر، کارنامه عملکرد قابل دفاعی را برای شرکت ملی نفت ایران به ارمغان آورده است و تنها با نگاهی گذرا به عملکرد این شرکت در دولت تدبیر و امید، می توان این نکته را دریافت که دومین شرکت بزرگ نفت دنیا، با وجود تمامی محدودیت هایی که طی هفت سال گذشته با آن دست به گریبان بوده است، توانسته است به عنوان عضوی اثرگذار در تمامی ارکان اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ایفای نقش کند و سهم خود در رونق و شکوفایی ایران عزیز را به بهترین شکل ممکن ادا کند.

۲۱۲۱