از این رو، در ادامه این نوشته قصد داریم تحت عنوان یک دانشنامه مختصر، به بررسی انواع اتصالات لوله، کاربردها و جزئیات هر کدام بپردازیم؛ تا انتها همراه ما باشید.
اتصالات معمولا از جنس برنج، مس، آلومینیوم، فولاد، پی وی سی، ای بی اس و برخی موارد دیگر و در ابعاد مختلف تولید می‌شود. البته این موضوع بدیهی است چراکه لوله جدار چاه آب کشاورزی قاعدتا نیاز به اتصالات متفاوت‌تری نسبت به لوله پی وی سی مصرفی در ساختمان‌ها دارد.
در بیان کلی می‌توان گفت که اتصالات ساختمان را می‌توان از هر ماده‌ای که استفاده از آن در سیستم استانداردهای لوله کشی مجاز باشد، ساخت. همچنین همانطور که گفته شد، در هر لوله کشی معمولا اتصالات را از جنس خود لوله تهیه می‌کنند.
در ادامه به بررسی یک لیست از مهم‌ترین اتصالات مورد استفاده در صنعت پرداخته‌ایم.
مغزی را تقریبا می‌توان به عنوان رایج‌ترین اتصالات لوله در نظر گرفت! مغزی‌ها در دو طرف خود دارای رزوه هستند و می‌توانند به عنوان رابط بین دو قطعه یا لوله قرار بگیرند. یکی از کاربردهای جالب مغزی‌ها این است که می‌توانند لوله‌هایی با قطرهای متفاوت را به یکدیگر متصل کنند به این صورت که در یک طرف دارای قطر بیشتر و در طرف دیگر دارای قطر کمتری هستند.
مغزی‌ها معمولا دو طرفه هستند و برای اتصال دو لوله به یکدیگر به کار گرفته می‌شوند اما نمونه‌های سه راهی آنها نیز بسیار کاربردی بوده و از طریق آن می‌توان سه لوله را به راحتی به یکدیگر متصل کرد.
می‌توان گفت بعد از مغزی‌ها، کاربردی‌ترین و رایج‌ترین نوع اتصالات لوله زانویی است! لوله‌ها به خودی خود انعطافی ندارند و از این رو نمی‌توان مسیر آنها را تغییر داد؛ بنابراین نیاز است تا با اضافه کردن عنصری به نام زانویی، در صورت نیاز مسیر لوله‌ها را تغییر داده و آنها را به مسیر جدید هدایت کرد.
تغییر مسیر در زانویی‌ها با درجه‌بندی خاص صورت می‌گیرد و از این رو سه دسته‌بندی کلی برای این قطعات وجود دارد که عبارتند از:
زانویی تبدیل: تغییر مسیر لوله‌هایی با قطرهای متفاوت
زانویی 90 درجه: زانویی‌هایی با تغییر مسیر 90 درجه به طرفین
زانویی 45 درجه: زانویی‌هایی با تغییر مسیر 45 درجه به طرفین
توجه داشته باشید که عملکرد زانویی 45 درجه از مابقی موارد بهتر است و گرفتگی کمتری در آنها مشاهده می‌شود؛ بنابراین سعی کنید تا حد امکان از این نوع زانویی استفاده کنید.
انشعاب‌گیری یکی از مهم‌ترین اصول در لوله کشی است که معمولا توسط اتصالاتی به نام سه راهی صورت می‌گیرد. سه راهی‌ها با قرار گرفتن در مسیر لوله اصلی می‌توانند یک مسیر فرعی برای سیال ایجاد کرده و در واقع یک انشعاب از آن را برای استفاده در جای دیگر فراهم کنند. سه راهی‌ها انواع مختلفی دارند که عبارتند از:
سه راهی قائم: باری انشعاب‌گیری از لوله‌هایی با زاویه 90 درجه
سه راهی تبدیل: برای انشعاب‌گیری از لوله‌هایی با قطرهای یکسان
سه راهی 45 درجه: برای انشعاب‌گیری از لوله‌هایی با زاویه 45 درجه
همانطور که از نام این نوع از اتصالات لوله پیدا است، برای توسعه یک مسیر به چهار مسیر کاربرد دارد! اتصالات چهار راهی دقیقا مانند اتصالات سه راهی هستند و انواع مشابهی دارند تنها با این تفاوت که یک مسیر انشعابی بیشتر دارند.
مهره ماسوره قطعه‌ای برای اتصال دادن دو لوله به یکدیگر، بدون نیاز به لحیم‌کاری و جوش است و امکان استفاده چند باره را دارد. مهره ماسوره از این جهت بسیار پرکاربرد است که می‌تواند دو بخش نری و مادگی را به سادگی به یکدیگر متصل کند. قسمت‌های مختلف این قطعه کاربردی عبارتند از:
یک مهره
یک انتهای نر
یک انتهای ماده
مهره ماسوره معمولا در اتصال دستگاه‌های مختلف مانند پکیج و آبگرمکن به لوله کشی‌ها و در کنار شیر‌های قطع و وصل‌کننده کاربرد دارد. همچنین، این نوع از اتصالات لوله کشی پرکاربرد، در انواع مختلفی نظیر مهره ماسوره گالوانیزه، سفید و ساختمانی به تولید می‌رسد.
بوش‌ها نیز مانند رابط‌های لوله‌ها عمل می‌کنند با این تفاوت که به جای سطح بیرونی، سطح داخلی آنها رزوه خورده شده و بنابراین لوله‌هایی که دارای رزوه بر روی سطح بیرونی هستند می‌توانند درون این بوش‌ها قرار بگیرند. بوش‌ها بسیار کاربردی هستند و انواع مختلفی دارند که این انواع عبارتند از:
بوش تبدیل: برای اتصال دو لوله با سایز‌های متفاوت
بوش معمولی: برای اتصال دو لوله با قطر یکسان
بوش رو پیچ تو پیچ: یک سمت این بوش‌ها به صورت داخلی و سمت دیگر به صورت خارجی دارای رزوه است و از این رو می‌توان لوله‌هایی با انواع رزوه داخلی و خارجی را به هم متصل کرد. لازم به ذکر است که از این نوع بوش برای توسعه لوله‌ها و افزایش طول لوله به مقدار خیلی کم نیز استفاده می‌شود.
فلنج و واشر را می‌توان از متنوع‌ترین انواع اتصالات لوله در نظر گرفت! فلنج‌ها در واقع از جنس‌های مختلف (معمولا چدنی) هستند که از آنها برای بستن اتصالات لوله کشی استفاده می‌شود و واشر‌ها نیز برای آب بندی کردن این صفحات کاربرد دارند. استفاده از این تجهیزات نیازمند دقت بالایی است و باید توجه کنید که به درستی نصب شده باشند و همچنین در نصب آنها باید به وزن لوله نیز توجه کنید.
تا به اینجا انواع اتصالات لوله را بررسی کردیم که می‌توانستند لوله‌هایی با سایز‌های متفاوت را به یکدیگر متصل کنند. اما این وظیفه در اصل به عهده تبدیل‌ها است! یک سر این تبدیل‌ها دارای ابعاد بزرگ‌تر و سر دیگر دارای ابعاد کوچک‌تر است و برای تغییر سایز لوله‌ها در مسیر کافیست لوله‌های مورد نظر را در هر سر گذاشته و محکم کنید.
بر خلاف تبدیل‌ها که برای اتصال دو لوله با قطرهای متفاوت استفاده می‌شود، برای اتصال لوله‌هایی با قطرهای یکسان از کوپلینگ‌ها استفاده می‌کنیم. کوپلینگ‌ها به دو نوع رایج تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
کوپلینگ فشاری: این کوپلینگ بین لوله‌ها قرار گرفته و از طریق چسب و واشر آب بندی می‌شود
کوپلینگ لغزشی: در این کوپلینگ یکی از دو تکه لوله می‌تواند کمی حرکت کند و از این رو اگر در طول زمان بخشی از لوله آسیب دید، می‌توان با افزایش طول لوله مشکل را حل کرد.
آداپتور‌ها از انواع اتصالات لوله هستند که نه برای ارتباط بین لوله‌ها بلکه برای ارتباط بین لوله‌ها و دستگاه‌ها کاربرد دارند! آداپتور‌ها در مواقعی به کار گرفته می‌شوند که لوله‌های پی وی سی فاقد رزوه برای اتصال به دستگاه مد نظر باشند. آداپتور‌ها در یک سر دارای رزوه لازم هستند و در سر دیگر به کمک چسب و جوش متصل می‌شوند و به این ترتیب به سادگی درون دستگاه قرار می‌گیرند.
تمامی لوله‌ها و اتصالات با سایز بندی‌های مشخص تحت استانداردهای محلی یا بین‌المللی تولید می‌شوند! در این بین ممکن است نیاز به اتصالاتی باشد که خارج از این استانداردها است و از این رو از اولت‌ها استفاده می‌کنیم.
اولت‌ها انواعی از اتصالات لوله هستند که خارج از سایز استاندارد تولید می‌شوند و در برخی مواقع بسیار کاربردی هستند. البته توجه داشته باشید که تنها زمانی باید از این اتصالات استفاده کنید که صد درصد نیاز باشد و جایگزین استانداردی وجود نداشته باشد.
اتصالات لوله‌ها با روش‌های مختلفی عمل می‌کنند که هر کدام مزایا و معایب خود را دارد. انواع روش‌های اتصال در اتصالات لوله به شرح زیر هستند:
معروف‌ترین و رایج‌ترین نوع اتصالات لوله، روش رزوه‌ای است! در این اتصالات که به صورت پیچی هستند، ارتباط با رزوه‌های نری و مادگی موجود بر سطح برقرار می‌شود.
اتصالات سوکتی، سریع‌ترین و راحت‌ترین نوع اتصال هستند اما از نظر آب بندی از بقیه انواع اتصالات اطمینان‌پذیری کمتری دارند.
اتصالات جوشی برای اتصال دائمی لوله‌ها استفاده می‌شود و همانطور که از نامش پیداست، لوله‌ها با روش‌های خاصی جوش می‌شوند.
لوله کشی‌های آب و گاز به هر روشی که انجام شود، نیازمند اتصالات خاصی هستند تا بتوان مسیر لوله‌ها را به آن شکل که نیاز است تغییر داد. اتصالات به انواع مختلفی از نظر جنس، عملکرد و نوع اتصال تقسیم‌بندی می‌شوند و ما در این نوشته کوشیدیم تا تمامی انواع را به شما معرفی کنیم. لازم به ذکر است که اتصالات مذکور در این نوشته اتصالات اصلی بودند و در این بین اتصالات فرعی و متفرقه زیادی وجود دارند که معرفی تمام آنها در این نوشه نمی‌گنجد.
اگر برای خرید لوله و اتصالات، نیازمند یک فروشگاه قابل اطمینان هستید، آیرومارت از بزرگ‌ترین فروشندگان آهن آلات ساختمانی و صنعتی است که تمامی محصولات خود را از معتبر‌ترین تولید کنندگان تامین می‌کند.
برای بررسی و دریافت قیمت محصولات مختلف، از قیمت لوله داربستی گرفته یا انواع دیگر لوله و اتصالات آب و گاز، می‌توانید به سایت آیرومارت به آدرس iromart مراجعه کرده و یا با شماره تلفن 02145306 تماس حاصل کنید.
