به گزارش خبرگزاری تسنیم از چابهار؛ هند هفته گذشته بالاخره بعد از 4 سال از امضای توافق‌نامه راهبردی ایران، افغانستان و هند بخش اول تجهیزات در تعهدش را به چابهار وارد کند؛ بسیاری از کارشناسان معتقدند هند به دلیل مشارکت راهبردی با غربی‌ها و به ویژه آمریکا برای نقش آفرینی همه‌جانبه در پروژه چابهار ملاحظه دارد. با محمد مونسان کارشناس دریایی و بندری و استادیار دانشکده مهندسی دریا دانشگاه صنعتی مالک اشتر در زمینه سابقه حضور هندیها در طرح راهبردی توسعه سواحل مکران و بندر چابهار گفت‌وگویی داشتیم که از نظر می‌گذرد.
تسنیم: توسعه سواحل مکران از چه زمانی در مرکز توجه مدیران کشور قرار گرفت؟
مونسان: توسعه سواحل مکران و تمرکز جمعیت میلیونی در این سواحل، از سال 1388 مورد تاکید مقام معظم رهبری قرار گرفت و پس از آن توسط مصاحبه‌های مکرر فرماندهان ارشد نیروی دریایی ارتش برای مردم تشریح گردید و اندک اندک متن جامعه با واژه «مکران» و اهمیت آن برای توسعه کشور بخصوص شرق کشور آشنا شدند.
تسنیم: آیا به نظر شما پیشرفت محسوسی از سال 88 تاکنون اتفاق افتاده است؟
مونسان: با توجه به تاکیدات مکرر شخص اول کشور مبنی بر لزوم توسعه سواحل مکران، انتظار تحولات بنیادین و بزرگی میرفت ولی متاسفانه بعد از طی شدن عمر سه دولت و گذشت 12 سال نمیتوان تحول بزرگی را در این سواحل شاهد بود. البته اقدامات ارزشمندی در این مدت از سوی سازمان‌های متولی مانند سازمان بنادر، وزارت نفت، وزارت نیرو و بخصوص قرارگاه خاتم الانبیاء سپاه پاسداران انجام شده است ولی با این وضعیت و سرعت احتمالا 150 سال طول میکشد تا سواحل مکران روی پیشرفت و آبادانی متوازن و فراگیر را ببیند.
فراموش نکنیم که برخی کشورهای بیابانی حاشیه جنوبی خلیج فارس با تفکرات مدیریتی عاریتی ولی درست، ظرف 15-10 سال متحول شدند. یا مثلا مالزی با تفکرات درست ماهاتیر محمد ظرف یک بازه زمانی 20-15 ساله از یک کشور فقیر آسیایی به یک کشور پیشرفته تبدیل شد. در مورد علل رشد آهسته سواحل مکران، علل متعددی وجود دارد که جای بحث دارد ولی یکی از موارد را میتوان در توسعه بندر چابهار سراغ گرفت. نحوه عملکرد هندیها باعث شده است که عملا توسعه این بندر استراتژیک و پسکرانه‌های آن با تاخیرهای طولانی و غیرموجه مواجه شوند.
تسنیم: چه انتقاداتی به عملکرد هندیها در چابهار وارد می‌دانید؟
مونسان: تمایل هندی ها برای سرمایه گذاری در بندر استراتژیک چابهار به حدود دو دهه پیش و سال 2002 میلادی باز میگردد ولی ملاحظات سیاسی هند و تاخیرهای زیاد باعث شده است که عملا از ظرفیت‌های چابهار استفاده مطلوبی نشود و حتی حجم سرمایه‌گذاری اولیه پیشنهادی آنها نیز بسیار ناچیز باشد.
هند متعد شده بود که نیم میلیارد دلار در بندر چابهار و حدود یک و نیم میلیارد دلار در راه‌آهن چابهار و زیرساخت‌های پسکرانه‌ای سرمایه‌گذاری کند که تاکنون فقط یک خط اعتباری حدود 85 میلیون دلاری! اختصاص داده‌اند که آنهم هنوز هزینه نشده و در حال انجام است. ناچیز بودن این عدد را از آنجا میتوان درک نمود که چینی‌ها در بندر گوادر پاکستان متعهد به سرمایه‌گذاری 62 میلیارد دلاری در یک بازه زمانی 15 ساله شدهاند که پیشرفتی فوق العاده و طبق زمانبندی داشته اند و اعتبار مرحله اول و دوم آن 46 میلیارد دلار بوده است. بدین ترتیب حجم سرمایه‌گذاری چینی‌ها در گوادر 730 برابر حجم سرمایه‌گذاری ناچیز هندیها در چابهار خواهد بود.
بندر گوادر پاکستان در مجاورت بندر چابهار است و قطعا با این نحوه عملکرد هندیها، بندر چابهار در رقابت با رقیب دیرینه خود، بسیار عقبتر خواهد بود و حرفی برای گفتن نخواهد داشت چراکه همین تعهد ناچیز هندیها هم بدرستی انجام نمی‌شود. هندیها تا جایی تعلل کردند که در تابستان امسال در رسانه‌ها اعلام شد که هند از پروژه راه‌آهن چابهار کنار گذاشته شد.
تسنیم: آیا بدین ترتیب میتوان امیدی به توسعه سریع و موثر چابهار به کمک هندیها داشت؟
مونسان: متاسفانه هند در پروژه چابهار آنچنان جدی نیست و در این زمینه رسانه‌های ایران در سالهای گذشته، مطالبه‌گری کافی را نداشته‌اند و به تجهیزات بندری مختصری که بعد از تعلل‌های بسیار در چابهار نصب می‌شود دل خوش می‌کنند.
هندیها باید متوجه عصبانیت ایرانی‌ها از فرصت سوزی‌های انجام شده بشوند. ضمن اینکه سیاستمداران ایران باید در تصمیم خود در سپردن بخش مهمی از بار توسعه چابهار به هندیها تجدید نظر کنند و دنبال شرکای مطمئنتر و مستقل‌تری مانند چین باشند. چینی‌ها در گوادر دارند 730 برابر هندیها در چابهار سرمایه‌گذاری می‌کنند آنهم بدون سیاسی‌کاری و تعلل‌های بی‌مورد و بهانه‌تراشی. چرا ما باید اینقدر معطل مهاراجه‌ها باشیم؟کشوری که برای مشارکت در یک پروژه بزرگ فراملی باید منتظر اجازه آمریکا باشد قطعا شریک مطمئنی نیست.
رای هند علیه پرونده هسته‌ای ایران در سالهای 2006 و 2009 برای خوشایند آمریکایی‌ها هرگز از یاد ایرانی‌ها نمی‌رود در حالیکه هند خودش دارای تسلیحات اتمی است!. همچنین قطع خرید نفت هند از ایران از سال 2019 و جایگزینی آن با نفت مکزیک هرگز نباید فراموش شود در حالیکه ایران برای سالهای طولانی، برای دسترسی هند به بازار آسیای میانه و افغانستان، توسعه چابهار را بطور تقریبا انحصاری در اختیار هند قرار داد و رقیب دیرینه آنها یعنی چین را ناکام گذاشت. هند همواره منافع اقتصادی خود با ایران را قربانی مطامع سیاسی با آمریکا نموده است.
انتهای پیام/395/ش
