گروه استانها_خبرگزاری مهر: گورستان تاریخی بُزلَر هفشجان مربوط به دوره صفوی به بعد بوده و بیشتر از ۲ هزار سنگ قبر تاریخی در آن وجود داشته که از صفویه تا قاجاریه را شامل می‌شوند، این قبرستان در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۵۹۹۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این گورستان قدیمی در ابتدای شهر واقع شده است و قبرهایی با قدمت ۷۰۰ سال نیز در آن دیده می‌شود، سنگ قبرهای موجود در آن علاوه‌بر بُعد تاریخی پیام‌های دیگری را نیز برای رهگذران دارند.
به واسطه وجود کوه بزلر در هفشجان شیر تراشی و ساخت مجسمه‌های شیری یکی از مشاغل مرسوم مردم این منطقه است و بنا بر اذعان تاریخ‌نویسان شیرهای سنگی را معمولاً روی گور شهدا، جوانان و پهلوانان قرار می‌دادند، نقش تفنگ، شمشیر، خنجر، بته جقه و سرو خمیده ازجمله نمادهایی هستند که بر روی این شیرهای سنگی حک شده است این در حالی است که این حکاکی‌ها بر روی سنگ قبرها نیز به چشم می‌خورد و هر کدام از این کنده‌کاری‌ها نشان از یک ویژگی متوفی هستند.
در قبرستان قدیمی هفشجان نیز شیر سنگی‌هایی وجود داشته که در گذشته به سرقت رفته است.
قبرستان تاریخی هفشجان، میراثی گرانبها
داوود رشیدی شهردار هفشجان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: قبرستان تاریخی هفشجان ثبت ملی شده و به عنوان میراثی تاریخی هم در استان و هم در کشور مطرح است.
وی بیان داشت: در این قبرستان بیش از ۲ هزار سنگ تاریخی وجود دارد و برخی از آن‌ها چند صد سال قدمت دارند.
شهردار هفشجان افزود: بسیاری از خودروهایی که وارد این قبرستان می‌شدند با ورود به محوطه گورهای قدیمی باعث تخریب آن‌ها می‌شدند اما شهرداری برای پیشگیری از این موضوع اقدام به معبرسازی، جدول‌زنی و پارکینگ‌سازی با اعتبار ۶۰۰ میلیارد تومان کرده است.
سنگ قبرهای موجود در قبرستان کتیبه‌هایی هستند با پیام‌های بسیار
مهراب شفیعی یک فعال فرهنگی در هفشجان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: روی سنگ‌های قبر در هفشجان سه خط نستعلیق، نسخ و ثلث به چشم می‌خورد و این خطوط به‌صورت استادانه بر روی سنگ‌ها حک شده است.
وی با بیان اینکه اشعاری که بر روی سنگ قبرها وجود دارد گویای شرایط فرهنگی و ادبی آن زمان است، حتی آیات و احادیثی که بر روی این سنگ‌ها نقش بسته و در کنار آن متونی که نوشته شده سنگ قبرها را به کتیبه تبدیل کرده است یادآور شد: حجم کار بر روی سنگ قبرها، نشان از آن دارد که وضعیت مالی و اقتصادی مردم آن زمان بسیار غنی بوده است.
شفیعی ادامه داد: نقوش و اشکال حک شده بر روی سنگ قبرها حاکی از رونق اقتصادی آن زمان است، فراوانی و جنس سنگ‌های قبر نیز از رونق فراگیری در اقتصاد خبر می‌دهد.
این فعال فرهنگی با اشاره به اینکه یکی دیگر از پیام‌هایی که سنگ قبرها دارد این است که هفشجان محل استقرار سنگ‌تراش‌ها، خطاط‌ها و شعرای حرفه‌ای بوده است، افزود: در گذشته علمای بزرگی در هفشجان سکونت داشته و در کنار مردم بودند، وجود آیات و شعرهای مذهبی بر روی سنگ‌های قبر نشان از سطح دینی و فرهنگی مردم هفشجان در آن زمان دارد.
وی با اشاره به کاربرد نمادهایی بر روی سنگ‌های قبر در هفشجان خاطرنشان کرد: نماد شانه و آینه بیشتر برای خانم‌ها استفاده می‌شد، مهر و تسبیح برای مردان، سوارکار برای مردانی که روحیه سلحشوری داشتند حک می‌شد، این حکاکی‌ها بر روی شیرهای سنگی نیز وجود دارد و نقش تفنگ، شمشیر، خنجر، بته جقه و سرو خمیده ازجمله این نمادها هستند.
شفیعی بیان داشت: روی برخی از سنگ قبرها فرورفتگی‌هایی وجود دارد که بنا بر اعتقاد برخی، شمعدان هستند و برای روشن کردن شمع بر روی قبرها قرار داده شده است، اما برخی معتقدند این فرورفتگی‌ها برای این روی سنگ‌ها قرار گرفته است که زمانی‌که اقوام متوفی آبی بر روی آن می‌ریزند و یا بارندگی صورت می‌گیرد این آب درون حفره بماند و پرندگان بتوانند از آن استفاده کنند به این ترتیب رحمتی برای میت باشد و نشان از اهداف خیرخواهانه مردم در این شهر دارد.
این فعال فرهنگی با اشاره به اینکه این اشکال و نقوش مربوط به دوران صفوی است و گویای شرایط فرهنگی، هنری و اقتصادی آن زمان است ادامه داد: سنگ‌های قدیمی‌تر از قبرستان برده شده است و حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ سنگ برای نمایش در موزه‌ها در خارج از استان و خارج از کشور انتقال داده شده است.
قبرستان تاریخی این شهر به ثبت رسیده است و لازم است تمهیدات بیشتری برای حفظ و نگهداری آن اندیشیده شود تا از نابودی سنگ‌های تاریخی جلوگیری شود.
