به گزارش خبرگزاری فارس از اردبیل، در روزگاری نه چندان دور، رودخانه‌ای پرآب از کوه‌های بلند سبلان و ارتفاعات بزغوش سرچشمه می‌گرفت و به سمت رودخانه قره‌سو می‌رفت که محلی برای تفریح و استراحت مردمان دیار اردبیل بود.
«بالیقلو چای» یا«بالیخلی چای» را در لغت، رودخانه‌ای پر از ماهی معنا می‌کنند که زمانی مردم برای تفریح به ماهی‌گیری در این رودخانه مشغول می‌شدند و اما این روزها صدای مطالبه از مسؤولان اردبیل برای رسیدگی به وضعیت نامناسب رودخانه بالیقلوچای این شهر به عنوان یکی از اصلی‌ترین تقاضای شهروندان اردبیلی در هر کوی و برزنی به گوش می‌رسد.
بالیقلوچای رودخانه‌ای در دل شهر اردبیل بوده که با توجه به ظرفیت‌های بالا می‌تواند با اجرای طرح‌های نوین به یکی از مناطق گردشگری در شهر اردبیل تبدیل شود و اما امروزه به‌واسطه خشکسالی‌های اخیر از یک سو و معطلی در اجرایی شدن ساماندهی و زیباسازی این رودخانه از سوی دیگر، اکنون تنها شاهد پیکر نیمه‌جانی از این رودخانه هستیم.
رشد جلبک ها، تجمع لجن، انباشت و ورود زباله های اطراف به داخل رودخانه و ... سبب ایجاد چهره نامناسب از این رودخانه در مسیر ۱۱ کیلومتری آن از داخل شهر اردبیل شده و به خصوص در فصول گرم سال این موضوع به اوج خود رسیده و حتی در بخش‌هایی از این رودخانه هیچ آبی جاری نمی‌شود.
وضعیت نامناسب کنونی بالیقلوچای و هم‌چنین معطلی در اجرای طرح ساماندهی و زیباسازی رودخانه بالیقلوچای شهر اردبیل که در سال ۹۴ منعقد و مقرر شده بود این پروژه طی ۱۲ ماه به اتمام برسد، بعد از گذشت بیش از ۸ سال هنوز نیمه‌کاره روی دست شهرداری مانده و این دو سوالی است که برای پاسخ به آن، سراغ معاون خدمات شهری شهرداری اردبیل رفتیم.
اصلی‌ترین مشکل بالیقلو چای کمبود آب است
مهدی صفری در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در اردبیل اظهار کرد: اصلی‌ترین مشکل حال حاضر رودخانه بالیقلوچای مربوط به کمبود آب در این رودخانه است و از سویی دیگر ریختن زباله از سوی برخی منجر به آلودگی آب و رشد جلبک و به دنبال مرگ و میر گونه‌های جانوری این رودخانه شده است.
وی با اشاره به اینکه ۱۰ نفر از نیروهای خدمات شهری به‌صورت روزانه و ثابت در پاکسازی و لایروبی این رودخانه فعالیت می‌کنند افزود: در فصول مختلف و شرایط آب و هوایی که با تغییرات دمای هوا همراه است، جلبک‌ها و گونه‌هایی از شناورهای گیاهی با سرعت بیشتری تکثیر می‌کنند، تعداد نفرات افرادی که در پاکسازی رودخانه تلاش می‌کنند به بیش از ۵۰ نفر افزایش می‌یابد تا تعادل زیستی در این رودخانه حفظ شود.
افزایش دبی رودخانه بالیقلوچای، راهکار حل مشکلات کنونی
معاون خدمات شهری شهرداری اردبیل با بیان اینکه عملیات ساماندهی و زیباسازی بالیقلوچای به علت مخالفت‌هایی از سوی شرکت آب منطقه‌ای و محیط زیست با چالش مواجه است افزود: شرکت آب منطقه‌ای با سیمان‌کاری کف رودخانه به علت عدم نفوذ آب‌های سطحی به زیرزمین و محیط زیست نیز از بین رفتن گونه‌های جانوری در پی سیمان کاری کف رودخانه را از دلایل مخالفت خود اعلام‌کرده‌اند و در سال ۹۲ طرحی توسط مسؤولان وقت مطرح شده بود که طی آن در انتهای شهرک زرناس مکانی در نظر گرفته شود که در آنجا آب به ابتدای رودخانه بالیقلوچای پمپاژ شود که بی نتیجه مانده است و در نهایت مشکلات رودخانه بالیقلوچای با افزایش دبی رودخانه قابل حل خواهد بود.
صفری ادامه داد: طی توافق‌نامه شورا و شهرداری در خصوص ساماندهی رودخانه بالیقلوچای و تلاش معاونت عمرانی اقداماتی در حال اجرا و همکاران ما با بررسی مناطق مختلف کشور که دارای رودخانه‌های درون شهری هستند و خرید دستگاه‌هایی برای پاکسازی این رودخانه بدون آسیب زیست محیطی در جهت ساماندهی و زیباسازی بالیقلوچای تلاش می‌کنند.
وی افزود: رعایت بهداشت از سوی مردم نیز نقش موثری در حفظ تمیزی و پاکیزگی این رودخانه دارد و در مواردی مشاهده می‌شود که پرتاب زباله‌های بسته بندی باعث تشدید شدن آلودگی و وضعیت نامناسب ظاهری و بوی بد رودخانه بالیقلوچای می‌شود.
آنچه که از گفته‌های معاون خدمات شهری شهرداری اردبیل پیداست خشکسالی عامل اصلی به شماره افتادن نفس‌های بالیقلوچای در طی سال‌ها و روزهای اخیر شده است.
در این میان شنیدن سخنان معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه‌ای استان در خصوص حق‌آبه رودخانه بالیقلو می‌تواند زوایای دیگری از این مسئله را حل کند.
خشکسالی سبب کاهش حجم ورودی آب به بالیقلوچای است
حمید فضایلی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در اردبیل گفت: در سال‌جاری خشکسالی و کاهش بارش برف و باران و کاهش ورودی آب به رودخانه‌ها به مراتب از سال‌های گذشته بیشتر بود و همین مسئله باعث شده تا ذخیره آب کمی که در سد یامچی وجود دارد صرفا صرف تامین آب شرب مردم اردبیل شود.
وی ادامه داد: نیاز زیست محیطی رودخانه‌ها ۱۰ درصد حجم ورودی است که با توجه به ورودی ۵۰۰ لیتر در ثانیه اگر به‌صورت قانونی در نظر گرفته شود ۵۰ تا ۶۰ لیتر لیتر در ثانیه به رودخانه بالیقلوچای اختصاص می‌یابد که با این میزان آب حتی به شهر اردبیل نیز نمی‌رسد.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه‌ای استان اردبیل افزود: میزان آب ورودی حاصل از ذوب برف نیز امسال به علت بارش کم برف در سطح استان مخصوصا ارتفاعات باعث شده حتی آب ذخیره شورابیل نیز در کمترین مقدار خود باشد که این مقدار علاوه بر تامین آب فضای سبز شهر، آب مورد نیاز بیمارستان ایثار و دانشگاه محقق اردبیلی را نیز تامین می‌کند و در کنار آن مصارف روستاهای پایین دست برای زمین کشاورزی خود را نیز از این حجم آب است.
فضایلی با تاکید بر اینکه تامین آب شرب در اولویت قرار دارد گفت: تامین آب مصرفی برای شرب مردم از نیاز زیست محیطی رودخانه بالیقلوچای اهمیت بیشتری دارد و در حال حاضر با شرایطی کمبود آبی داریم تامین آب شرب مردم مهم است.
وی ادامه داد: با این حال امیدواریم تا آخر شهریور جریان پایینی از آب را در رودخانه بالیقلوچای شاهد باشیم.
در نگاهی به گذشته نه چندان دور این رودخانه و تصاویر مختلفی از این رودخانه از زیبایی‌های گذشته تا تصاویری از تلف شدن ماهی‌های این رودخانه و چهره نامناسب و نه چندان شایسته شهر اردبیل در سال‌های اخیر نشان از مطالبه‌ای عمومی برای تعیین تکلیف این رودخانه با وضعیت موجود و اتخاذ تصمیمات مناسب برای احیای این ثروت مغفول است.
امروز مردم انتظار دارند این ظرفیت عظیم ثروت سازی که در رفت و آمد افراد در پست‌های سازمانی به دست فراموشی سپرده شده احیا و مسؤولان شهر گردشگری اردبیل بر روی نقش موثر این رودخانه محلی وجاذبه‌های گردشگری آن تمرکز بیشتری داشته باشند.
طبق بررسی های انجام شده علاوه بر لزوم ساماندهی رودخانه در داخل شهر، احداث سد یامچی و انحراف آب برای شرب و آبیاری باعث شده که حقابه محیط زیستی رودخانه، متناسب با نیاز آن اختصاص پیدا نکند که این امر نیازمند توجه جدی مسؤولان است.
مسلما تدوین هرگونه برنامه و راهکار نمی‌تواند فقط بر مدیریت رودخانه در درون محدوده شهری باشد و قطعا باید از فاصله پایین دست سد یامچی تا ورودی شهر اردبیل هم در برنامه احیا و مهندسی رودخانه مدنظر قرار گیرد.
پایان پیام/
