ریشه کبر جزء گیاهانی است که خواص و کاربرد بسیار زیادی در درمان امراض دارد
مشخصات گیاه کبر:
کبر درختچه ای است خاردار و پر شاخ و برگ که اکثرا بر روی زمین گسترده شده با برگ های باریک و به رنگ سبز روشن و گل آن چهار قسمتی به رنگ سفید و بسیار معطر که وسط آن مانند مو است. میوه اش را خیار کبر می نامند و تقریبا به شکل و اندازه بلوط است. رنگ میوه آن سبز رنگ با خطوط موازی سبز و یا زرد کمرنگ است و داخل میوه آن قرمز و پر از دانه های کوچک و لزج است.
گیاه کبر علی رغم ظاهر کوچکش، ریشه بسیار محکم و طولانی با پوست ضخیم دارد که اغلب پس از خشک شدن از مغز چوبی آن جدا می شود. همچنین این گیاه ممکن است تا سی سال عمر کند.
محل رویش کبر
کبر گیاهی بومی مدیترانه، در آب و هوای مرطوب و گرم کشورهای قبرس، ایتالیا، یونان، آفریقای شمالی و برخی مناطق آسیا به عمل می آید.
کبر در ایران همچنین در بلندی‌های بالای ۲۵۰۰ متر در استان ایلام، پارس، بوشهر، کرمانشاه، خوزستان ، کهگیلویه و بویراحمد، یزد،کرمان وجنوب استان کرمان(ارتفاعات روستای اسلام اباد شیبکوه شهرستان منوجان) می‌روید(به اسم محلی یاردون در ایلام شناخته می شود). در منطقه نوجین از بخش های شهرستان فراشبند در جنوب غرب استان فارس یکی از مرغوبترین میوه‌های گیاه کَبَر که به زبان بومی به آن لیجین یا لگجی گفته میشود به دست می‌آید و وارد بازارهای شهرستانهای همسایه به ویژه کازرون می‌گردد
گیاه کبر در شهر بدخشان افغانستان و هم در کشور های تاجکستان و ازبکستان می روید.این گیاه در استان کرمان شهرستان ارزوئیه فراوان یافت میشود و با نام دک و دهک شناخته میشود و همچنین در روستای سیمکوئیه در استان یزد از توابع شهرستان بهاباد نیز یافت می شود. در ضمن در شهرستان رامهرمز استان خوزستان به وفور یافت میشود اکثریت مردم رامهرمز به آن لگجی می گویند و بیشتر میوه رسیده کبر را بصورت خام می خورند و یه عده ای کم از مردم رامهرمز از کبر ترشی درست می کنند. در ضمن به عقی
ده مردم محلی غذای محبوب روباه در فصل بهار می باشد.
خواص درمانی کبر
ریشه کبر جزء گیاهانی است که خواص و کاربرد بسیار زیادی در درمان امراض دارد و از این رو حکما کاربردهای را برای آن در درمان انواع بیماری ها ذکر کرده اند.
کبر بازکننده گرفتگی های طحال و کبد است و جزء بهترین داروهای برطرف کننده مشکلات سپرز (طحال) نام برده شده است.
گیاه کبر در پزشکی کهن یونانی و عرب مورد استفاده قرار می گرفته است. پوست این گیاه مزه ی تند و گس و اثر آرام کننده، معرق و نرم کننده دارد و در رفع سرفه و آرام کردن حملات آسم و دفع کرم کارساز بوده و در درمان دانه‌های پوستی سودمند است. شیخ الرئیس بوعلی سینا می فرماید: سپرز(طحال) را از ماده سودایی پاک کند و بعد از آن بهبود کامل حاصل شود.
پرورده کبر با سرکه و عسل دافع و خارج کننده سموم بدن و مدر سودا است.
ریشه کبر جهت بهبود فالج و برخی از امراض سیستم عصبی که ناشی از افزایش سردی و یا رطوبات است بسیار نافع است.
همچنین ترکیب کبر با ادویه های معطر مانند سنبل الطیب، اسطوخودوس، اذخر و عسل تحلیل برنده و خارج کننده ترشحات لزج سینه است و چون قاطع بلغم است از این رو برای دردهای مفصلی و سیاتیک و نقرس چه بصورت خوراکی و چه ضماد آن نافع است.
گل کبر گلی است که بیشتر از لحاظ دارویی مورد بررسی قرار گرفته است
کبر ترشح ادرار و حیض را زیاد می کند و برای بازشدن خون قاعدگی در موارد قطع آن در زنان جوان مؤثر است و نیروی جنسی را افزایش می دهد.
از میوه این گیاه که به خیار کبر معروف است ترشی خوشمزه ای بدست می آید که اشتهاآور بوده و جهت رفع گرفتگی های کبد و طحال مؤثر است. مصرف ترشی کبر بیشتر در استان فارس و همدان مرسوم است.
گل کبر گلی است که بیشتر از لحاظ دارویی مورد بررسی قرار گرفته حال آنکه گلی است بسیار معطر و به شدت خوشبوی که عطری لطیف به همراه اندکی تلخی دارد. باعث تعجب است که بوی این گل منطبق با مد عطرسازی روز دنیاست و با گران قیمت ترین عطرهای دنیا رقابت می کند و همانطور که قبلا اشاره شد این گیاه در نواحی مختلف جغرافیایی ایران بخوبی رشد می کند و شاید سرمایه گذاری بر روی اسانس این گل بتواند سود سرشاری راوارد کشور نماید.
کبر برای درمان بیماریهای نظیر واریس و طحال نیز بکار می رود.
کبر اگر باسرکه و عسل در هم آمیخته شود پادزهری قوی برای بیشتر مسمومیتها بکار برده می شود
گیاه کبر کبد را تقویت می کند، درد دندان را تسکین می دهد و ریشه آن از بخشهای دیگر مفیدتر و پرخاصیت تر است.
کبر برای درمان بواسیر و شستشوی روده ها بکار می رود و خاصیت ضد روماتیسمی دارد.
جوانه های ناشکفته و مولد گل آن اثر نیرو دهنده داردوبرای بیماری نقرس مفید است.
میوه کال و نرسیده گیاه خاصیت ضد روماتیسمی دارد. که طول آن به 1 تا 2 سانتی متر می رسد برای تهیه ترشی بکار میرود .انواع بزرگتر آن که حداکثر چهار سانتی متر درازا دارد به شکل خام و به عنوان میوه مصرف می شود.دانه ای آن به رنگ سیاه بوده و محتوی شکلی آن قرمز رنگ است وبه همین دلیل به آن خاویار سبز نیز می گویند.
کبر برای درمان بواسیر و شستشوی روده ها بکار می رود
نحوه درست کردن ترشی کبر
ابتدا کبرها را شسته و دم آن را گرفته و در آب جوشیده و سرد شده بریزید به مدت 5 ال 6 روز کبرها را در آن ریخته و طی این مدت هر روز آب نمک آن را عوض و در یخچال نگهداری کنید.پس از آن هندوانه کوهی یا همان کبر را از آب نمک خارج کرده و با آب روی حرارت گذاشته و وقتی به جوش آمد آب آن را دور بریزید و مجددا یکبار این کار را تکرار کنید تا تلخی آن گرفته شود و دقت کنید زیاد نجوشد چون ترشی هندوانه کوهی شما نرم می شود.
کبر را بعد از جوشیده روی صافی بریزید تا آبش برود یک ساعتی صبر بکنید و هندوانه کوهی ها را در شیشه مخصوص ترشی ریخته و روی آن سرکه بریزید. چنانکه دوست داشتید کمی هم نمک اضافه کنید در آن را محکم کرده و در جای خنک و یا در یخچال نگهداری کنید. بعد از 20 روز الی یکماه ترشی آماده است.
منبع:
wikipedia.org
tandorostan.org
sabalaneh.ir
گردآوری:بخش سلامت بیتوته
