تمسوس (به یونانی: Τερμησσός) یک شهر باستانی در منطقه پیسیدیه قرار داشت که در ارتفاع بیش از ۱۰۰۰ متر و در پهلوی جنوب غربی کوه سولوموس (که امروزه به نام کوه گولوک شناخته میشود) واقع شده بود.
این شهر باستانی در منطقهای کوهستانی و بکر در استان آنتالیا ترکیه قرار داشت. با وجود واقعیتهای تاریخی ناقص، ترمسوس به عنوان یکی از شهرهای باستانی مهم و جذاب ترکیه باقی ماندهاست. این شهر باستانی توسط سولیمس، یکی از ساکنان پیسیدیه، بنا شد. در ایلیاد هومر، نام ترمسوس و سولیمس در داستانهای افسانهای اشاره دارد. ترمسوس به عنوان محیطی با جاذبههای طبیعی بیبدیل و جنگلهای گرمسیری در احاطهٔ آن شناخته میشود. این شهر باستانی ترکیه در کنار طبیعت آرام و خاص خود یک مقصد منحصربفرد برای بازدیدکنندگان است.
ترمسوس، شهر باستانی از تاریخنگاری جذاب برخوردار است. بنا به اسطوره، شهر توسط بلروفون بنیانگذاری شده است. آغاز تاریخ ترمسوس از زمانی آغاز میشود که اسکندر مقدونی در سال ۳۳۳ قبل از میلاد شهر را محاصره کرد. او شهر را به لانه عقاب تشبیه کرده و تصرف آن را دشوار میدانست. این شهر در موقعیت جغرافیایی استراتژیکی قرار داشته و از نظر طبیعی قابل دفاع بوده است.
نام ترمسوس از نام مردمان این منطقه، سولیمیها، گرفته شده است. این نام نیز از خدای آناتولیایی "سولیمئوس" مشتق شده و نشان از اهمیت این خداوند در زمانهای باستانی دارد. اسکندر در تلاش برای تسلط بر ترمسوس به دشواری بزرگی برخورد کرد و این شهر مدتی در برابر او مقاومت کرد. اما با گذشت زمان و با تغییر شرایط سیاسی، ترمسوس تحت تسلط امپراتوری روم قرار گرفت.
ترمسوس، شهر باستانی با معابر و سازههای منحصر به فرد، جذابیت خاصی برای بازدیدکنندگان دارد. از جاده اصلی به سمت شهر، یک جاده شیبدار به شهر منتهی میشود. این جاده به گذرگاه مشهور Yenice میرسد که از طریق آن جاده باستانی "خیابان پادشاه" که ترمسیها به آن اطلاق میکردند، و دیوارههای استحکامات دوره هلنیستی قابل مشاهده هستند. خیابان کینگ که در قرن دوم پس از میلاد با کمک مردم ساخته شد، از دیوارههای شهر داخلی میگذرد و به مرکز شهر امتداد دارد. در این مسیر، دیوارههای شرقی با کتیبههایی حاوی فالها و پیشبینیها تزئین شدهاند.
مرکز ترمسوس، منطقهای مسطح و وسیع است که ساختمانهای رسمی اصلی در آن واقع شدهاند. سازهی بارز در این مرکز، آگورا است که ترکیبی از معماری و طراحی خاص دارد. این بازار روباز در طبقه همکف بر روی بلوکهای سنگی ساخته شده است و دارای پنج آبانبار بزرگ در شمال غربی خود میباشد. آگورا از سه طرف توسط استوایی احاطه شده است. این سازه توسط آتالوس دوم، پادشاه پرگاموم، به عنوان نماد دوستی و همکاری خود به ترمسوس هدیه شده است.
همچنین، دیوارهها و دروازههای شهر نیز از دیگر آثار مهم تاریخی ترمسوس هستند. در دیوارههای شرقی دروازههایی با کتیبههای جالب و جذاب وجود دارد که به باورهای مردم باستانی مرتبط میشده است. این کتیبهها معمولاً پیشبینیها و فالها را شامل میشدند و نمایانگر اهمیت اعتقادات خدایانی و مذهبی در زندگی روزمره مردم ترمسوس بودند.
به طور کلی، تاریخچه و آثار باستانی ترمسوس نشاندهنده اهمیت این شهر در دوران باستان و تأثیرگذاری آن در فرهنگ و تاریخ منطقه میباشد.
تاریخنگاران باستانی نیز رویدادهایی مهم را از تاریخ ترمسوس ثبت کردهاند. به عنوان مثال، زمانی که آنتیگونوس مونوفتالموس شهر را محاصره کرد و به دست آورد، جوانان ترمسوس در تلاش برای حفظ شهر، آلکتاس را به او تسلیم کردند. این رویدادها نشان از اهمیت و موقعیت استراتژیک ترمسوس در دوران باستانی دارند.
در نهایت، شهر ترمسوس به عنوان یک شهر باستانی مهم و مقصد جذاب برای تاریخدوستان و بازدیدکنندگان محسوب میشود.
تئاتر ترمسوس یکی از بزرگترین و جالبترین سازههای باستانی این شهر است. این تئاتر در شرق آگورا واقع شده و دارای یک منظره زیبا از دشت پامفیلیا بهرهبرداری میکند. این سازه به وضوح ویژگیهای تئاترهای رومی را نشان میدهد، اما طراحی اصلی تئاتر دوره هلنیستی را نیز حفظ کرده است.
تئاتر دارای یک حفره هلنیستی با نیم دایره برشی است که توسط دیازوما به دو قسمت تقسیم میشود. بالای دیازوما، هشت طبقه صندلی وجود دارد که به سمت بالا میرود، و در زیر آن، شانزده طبقه دیگر قرار دارد که ظرفیتی تا ۴ تا ۵ هزار نفر را فراهم میکند. دروازه ورودی بزرگی به شکل قوس این حفره را با آگورا مرتبط میکند.
ساختمان صحنه تئاتر ویژگیهای معماری قرن دوم پس از میلاد را نشان میدهد. این صحنه دارای یک اتاق باریک و دراز است که تنها چیزی که پشت آن نهفته شده، یک سکوی با نمای بسیار تزئینشده است که توسط پنج در سوراخشده به صحنه ارتباط دارد. زیر صحنه، پنج اتاق کوچک وجود دارد که در آن حیوانات وحشی قبل از ورود به ارکستر برای نمایشها نگهداری میشدند.
در محلی نزدیک به تئاتر اصلی ترمسوس، تئاتر کوچکی به نام اودئوندر واقع شده است. این تئاتر که به نظر میرسد به دوره اولیهتر از تئاتر اصلی ترمسوس تعلق داشته، از معماری سادهتری برخوردار است. سطح سقف این تئاتر به خوبی حفظ شده است و از بهترین کیفیت سنگتراشی استفاده شده است. ساختمان در طبقه فوقانی دارای تزئیناتی به سبک دوریک است و طبقه پایینتر آن، بدون تزئین، با دو در سوراخ شده است.
با توجه به اطلاعات موجود، تعداد دقیق صندلیها در تئاتر اودئوندر مشخص نیست، اما احتمالاً ظرفیت آن حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ نفر بوده است. از نوارهای مرمری چندرنگ که در آوار کشف شدهاند، میتوان حدس زد که دیوارههای داخلی این تئاتر با موزاییک تزئین شده باشند. همچنین، این سازه ممکن است به عنوان یک بولتر (اتاق شورا) نیز مورد استفاده قرار میگرفته باشد.
در کل، تئاترهای ترمسوس نمونههای بارزی از معماری باستانی با تأثیرات هلنیستی و رومی هستند که بازدیدکنندگان را به زمانهای گذشته برمیگردانند.
ترمسوس دارای شش معبد با اندازهها و سبکهای مختلف در ارتباط با خدایان و اعتقادات مختلف بوده است. در زیر، به مختصر به هر یک از این معابد پرداخته میشود:
این معبد مهم و باشکوه در پشت اودئون واقع شده و به خدای اصلی شهر، زئوس سولیمئوس، اختصاص داشته است. این معبد از سنگتراشی با ساختاری باشکوه ساخته شده بود، اما متأسفانه تا کنون بخش زیادی از آن باقی نمانده است.
این معبد در نزدیکی گوشه جنوبغربی اودئون قرار دارد و دارای یک سلول به ابعاد 5.50 × 5.50 متر است. این معبد به آرتمیس، خدای شکار و ماه، اختصاص داشته و از نوع پروستیلوس بوده است. ورودی این معبد با یک کتیبه تزئینشده از زنی به نام اورلیا آرماستا تزیین شده است.
این معبد در شرق معبد آرتمیس قرار داشته و از نوع محیطی با ستونهای در یک طرف برخوردار بوده است. از اندازه و تزئینات باقیمانده، برخورداری این معبد از طراحی بزرگترین معبد ترمسوس را نشان میدهد و به آرتمیس اختصاص داشته است.
این معبد در شرق معبد دوریک آرتمیس واقع شده و بر روی یک تراس سنگتراشیده ساخته شده است. تاریخ و اختصاص به کدام خدا یا قهرمان مشخص نیست، اما ورودی آن در سمت راست قرار دارد که ممکن است نشاندهنده اختصاص به نیمهخدا یا قهرمان باشد. تاریخ این معبد به اوایل قرن سوم پس از میلاد تعقیب میشود.
این دو معبد از نوع پروستیلوس هستند و در نزدیکی استوای آتالوس واقع شدهاند. تاریخ این معابد به قرن دوم یا سوم پس از میلاد تعقیب میشود و اختصاص آنها به خدایان نامعلوم است.
این معابد نه تنها نمادهای مذهبی و معتقدات دینی اهالی ترمسوس بودهاند، بلکه نمایانگر زیبایی و هنر معماری آن زمان نیز هستند.
علاوه بر ساختمانهای رسمی و مذهبی، در شهر ترمسوس خانههای مختلفی وجود داشت. یکی از جالبترین آنها یک خانه معمولی از دوره رومی است که به شکل یک خانه عادی ساخته شده بود. این خانه از سایر ساختمانها به دلیل طراحی و شیوه معماریاش متمایز است. کتیبهای که بر روی درگاه راسته دوریک قرار دارد، اشاره به صاحب این خانه به عنوان بانی شهر دارد.
یک خیابان با رواقهای عریض از شمال به جنوب شهر میگذشت. میان ستونهای رواقها مجسمههای ورزشکاران موفقی وجود داشت که بیشتر آنها کشتیگیر بودند. این مجسمهها بر روی پایههای نوشته شده قرار داشتند.
در جنوب، غرب و شمال شهر، در داخل دیوارهای شهر، گورستانهای بزرگی وجود دارد. این گورستانها شامل مقبرههای سنگتراشی هستند که در آنها اشخاص با لباسها، جواهرات و وسایل شخصی خود دفن میشدند. آرامگاهی که به نام آلستاس شناخته میشود، جزء این گورستانها بود و تصویری از یک جنگجوی سواره را نشان میدهد.
تابوتهایی نیز در جنوب غربی شهر در میان درختان پنهان شدهاند. این تابوتها اجساد فقرا را داخل خود نگه میداشتهاند. در تابوتهای مردهها همراه با لباسها و وسایل شخصی خود دفن میشدند. تاریخ و اختصاص این تابوتها به شخصیتهای مختلف ترمسوس قابل تشخیص است.
این نقاط نشاندهنده زندگی و فرهنگ مردم ترمسوس در گذشته هستند و توصیف کننده زیباییها و پیچیدگیهای زندگی روزمره در آن دوران میباشند.
ترمسوس، پس از یک افول تدریجی، سرانجام در قرن پنجم رها شد. برخی از بقایای یافت شده در آنجا عبارتند از دیوارها، طاق پیروزی هادریان ، آب انبارها، تئاتر، سالن بدنسازی، آگورا ، اودئون و هیروون. در میان مقبرههایی که پراکنده شدهاند، میتوان قبرهای آلکاتس، آگاتمروس و تابوتهای تزئینشده شیر را دید که خارقالعاده هستند.
هنوز هیچ حفاری در ترمسوس انجام نشده است.
برای رفتن از آنتالیا به ترمسوس، شما میتوانید از راههای مختلف نقلیه استفاده کنید. در ادامه توضیح داده شده است:
خودرو شخصی: اگر دسترسی به خودرو شخصی دارید، میتوانید از آنتالیا به سمت کورکوتلی حرکت کنید و پس از طی 6.5 کیلومتر، در تقاطع غار کاراین به سمت پارک ملی کوه گولوک-ترمسوس بروید. سپس حدود 8.5 کیلومتر را در جاده پیچ و خم آسفالته طی کنید تا به محوطه پارکینگ برسید.
مینی بوس: استفاده از مینی بوس هم گزینهای است. اما باید دقت داشته باشید که دسترسی مستقیم به ورودی ترمسوس با وسایل نقلیه عمومی امکانپذیر نیست. میتوانید از مینی بوس آنتالیا-کورکوتلی سوار شوید و در چهارراه ترمسوس پیاده شوید. از اینجا، میتوانید سوار تاکسی شوید یا مسیر خود را پیاده طی کنید.
پیادهروی: اگر از تجربه پیادهروی لذت میبرید، میتوانید از پیادهروی به ترمسوس استفاده کنید. این مسیر حدود 8.5 کیلومتر است و از مناظر طبیعی زیبا بهرهبرداری میکند. اگر کوهنورد باشید، میتوانید از این مسیر برای تجربهی ماجراجویی بیشتر استفاده کنید.
هر چه شیوهی انتخابی شما برای رفتن به ترمسوس باشد، بهتر است قبل از حرکت اطلاعات دقیق تر در مورد مسیر و میزان زمان لازم را جمعآوری کنید. همچنین، آب، کفش مناسب و وسایل مورد نیاز برای پیادهروی را با خود داشته باشید.
ترمسوس به عنوان یک شهر با تاریخ باستانی غنی و میراث فرهنگی مهم، نقطهای جذاب برای مطالعات باستانشناسی و تاریخ است. بررسی بقایای این شهر باستانی میتواند به درک بهتر از زندگی، فرهنگ و تاریخ این شهر و منطقه کمک کند. حفاریها و تحقیقات باستانشناختی میتوانند رازهای بیشتری از زندگی در ترمسوس و تغییرات تاریخی و اجتماعی آن را آشکار کنند.
اگرچه همچنان حفاریها در ترمسوس انجام نشدهاند، این فرصت در آینده وجود دارد. با بهرهگیری از تکنولوژیهای پیشرفته در زمینه باستانشناسی و حفاری، میتوان اطلاعات جدیدی از این شهر باستانی به دست آورد. حفاریها میتوانند به ما اطلاعاتی در مورد ساختارهای جدید، معماری دقیقتر، نحوه زندگی روزمره مردم و ارتباطات با دیگر شهرها و مناطق فراهم کنند. همچنین، این تحقیقات میتوانند به نگهداری، حفاظت و مدیریت بهتر منطقه باستانی ترمسوس کمک کنند تا میراث فرهنگی این شهر تا آینده حفظ شود.
تاریخچهی ترمسوس چگونه است؟
ترمسوس یک شهر باستانی در منطقهی آنتالیا در ترکیه است که از دورههای هلنیستی تا رومی اهمیت داشت. این شهر در طول زمان به عنوان یک پایگاه نظامی، مرکز فرهنگی و مذهبی شناخته شده است.
چه ساختمانهای مهمی در ترمسوس وجود دارد؟
ترمسوس دارای ساختمانهای مهمی مانند تئاتر رومی، معابد مختلف، خانههای باستانی، آب انبارها و غارهای کاراین است. این معابد به خدایانی همچون زئوس و آرتمیس تقدیم شدهاند.
چگونه به ترمسوس برویم؟
برای رفتن به ترمسوس، شما میتوانید از خودرو شخصی یا مینی بوس استفاده کنید. در صورت استفاده از مینی بوس، باید برای قسمت آخر مسیر پیادهروی را در نظر بگیرید.
آیا حفاری در ترمسوس انجام شده است؟
تاکنون هیچ حفاری رسمی در ترمسوس انجام نشده است. به عبارت دیگر، برخی از اطلاعات و بقایای باستانی هنوز تحت تحقیق قرار دارند و تخمینها بر اساس تجربیات گذشته ارائه میشود.
در نتیجه، شهر باستانی ترمسوس یک نماد از تاریخ و فرهنگ گذشته در منطقه پیسیدیه است. از زمان بنیانگذاری تا تسلط امپراتوری روم، این شهر تاریخچهای پرافتخار و پررمزار را تجربه کرده است. جاذبههای تاریخی و طبیعی آن، باعث میشود ترمسوس به عنوان یک مقصد گردشگری فراموشنشدنی در ترکیه شناخته شود. امروزه، خیابانهای باستانی، دیوارههای استحکامات و کتیبههای تزئینی، شاهکارهایی از هنر و معماری باستانی را در اختیار ما قرار میدهند. بازدید از ترمسوس به یادگاری از ارزشها و فرهنگی است که در زمانهای دور باعث شکوه و زیبایی در تاریخ منطقه شده است.
گرد آوری:بخش گردشگری بیتوته