توافق گازی ایران و ترکیه، ۲۸ سال است که منعقد شده و تاریخ پایان این قرارداد ۲ سال دیگر است. زمانی که ترک ها، نیاز شدید گازی داشتند، این ارتباط را با ایران گرفتند و مذاکراتی پیرامون خرید گاز ایران صورت گرفت. صادرات گاز ایران به ترکیه، کمی روابط ما را با ترکیه بهتر کرد و توانستیم در بازار جهانی انرژی مشتری دست به نقد پیدا کنیم. البته باید اشاره کرد که ترکیه، همچنان به گاز ایران نیاز دارد و ایران نیز، صادرکننده خوبی برای این کشور است.
روی دیگر ماجرا، صادرات گاز ایران به اروپا است. اگر ایران بتواند با کمک ترک ها، گاز خود را به اروپا صادر کند، مشتریان ما چند برابر خواهد شد و چرخه اقتصادی به واسطه صادرات، رونق اساسی خواهد گرفت.
حسن مرادی کارشناس انرژی در ارتباط با قرارداد گازی میان ایران و ترکیه به خبرنگار گسترش نیوز گفت: قرارداد گازی میان و ترکیه، برگرفته از یک نیازی بوده است که جمهوری اسلامی ایران، مازاد گاز خود را به ترکیه صادر کرده است. این مازاد گاز، ناشی از ذخیره سازی در فصول گرم سال است که در کشور گاز کم تری مصرف می شود. ترکیه نیاز جدی به گاز ایران دارد و با پهنه پهناور و میزان جمعیت موجود در این کشور، این نیاز را احساس می کند تا از خارج از کشور، گاز وارد کند.
مرادی ادامه داد: بنابراین در حدود ۲۸ سال پیش، ترکیه این نیاز را احساس کرد که باید با ایران در راستای واردات گاز و تبادلات انرژی، قراردادهای مهمی را منعقد کند. لازم به ذکر است که این نیاز ترکیه به گاز طبیعی، همچنان پابرجاست و مرتفع نشده است و ترکیه همچنان نیاز دارد تا بحث واردات گاز را انجام دهد. به عبارت دیگر، با قیمتی که ایران در قرارداد ذکر کرده است، ترکیه تمایل دارد تا پایان قرارداد این توافق را حفظ کند. این قرارداد ۳۰ ساله بوده و تنها ۲ سال دیگر از موعد آن باقی مانده است. علاوه بر این، دولت ایران به دلیل چندین موضوع مهم از جمله انرژی و امنیت منطقه‌ای، به دنبال روابط نزدیکتر با ترکیه و رقیب منطقه‌ای خود است.
این کارشناس انرژی افزود: قطعا تا پایان قرارداد، تغییر عمده و محسوسی صورت نخواهد گرفت و مفاد قرارداد مانند سنوات گذشته ادامه خواهد داشت. اما اینکه آیا این قرارداد تمدید خواهد شد یا خیر بستگی به نیاز داخلی کشور دارد. میزان تولید گاز در کشور با توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی، شرایط مطلوبی را پیدا کرده است و ما همچنان در بسیاری از فصول سال مازاد گاز داریم که می توانیم آن را صادر کنیم. باید دید که آیا طرفین مشتاق به تمدید این قرارداد هستند یا خیر. البته باید اشاره کرد که با وجود گذشت ۲۸ سال از آغاز این قرارداد، ممکن است شروط طرفین نیز تغییر اساسی پیدا کند. این موضوع در پایان قرارداد مشخص خواهد شد که آیا طرفین تمایل به ادامه دارند و آیا این موضوع به نفع طرفین است یا خیر که با پایان این ۲ سال، همه چیز مشخص خواهد شد.
وی افزود: این منافع متقابل در حوزه انرژی، محرک‌های اصلی همکاری‌های نوظهور تهران و آنکارا است. با این حال، از نظر استراتژیک، دو کشور مواضع متفاوتی در مورد چندین موضوع منطقه‌ای، به ویژه جنگ داخلی در سوریه و جنگ قفقاز اتخاذ کرده‌اند. اما به نظر می‌رسد که وابستگی متقابل انرژی در حال تحول، تهران و آنکارا را با وجود اختلافات منطقه‌ای و بین المللی به هم نزدیکتر کرده است.
مرادی در ادامه این گفت و گو به خبرنگار گسترش نیوز گفت: البته از نظر منطقی و عرف جاری، طرفین باید یک زمان مناسبی را انتخاب کنند و قبل از پایان یافتن قراداد، مذاکراتی را داشته باشند که این مذاکرات می تواند به تمدید قرارداد یا عدم تمدید آن بی انجامد. شرایط منطقه و قیمت انرژی تغییرات اساسی پیدا کرده است و طرفین باید بدانند که شرایط جدید به گونه ای دیگر خواهد بود. از سوی دیگر، آنکارا پروژه‌هایی را برای تامین نیاز انرژی خود توسعه می‌دهد و هدفش این است که به عنوان یک مسیر انرژی نیز عمل کند.
وی درباره صحبت هایی پیرامون انتقال گاز ایران به اروپا اظهار کرد: اروپا درحال حاضر، مشکل نورد استریم را با روسیه دارد و این مشکل به سبب جنگ اوکراین برطرف نشده است. پس باید گفت که مشکل گاز اروپا، همچنان برطرف نشده است. بنابراین اگر ترک ها مساعدت کنند و ایران نیز، زنجیره تامین خوبی باشد، می توانیم گاز خودمان را برای مشتریان اروپایی از طریق خط لوله صادر کنیم.
