به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، علی سلاجقه رئیس سازمان محیط زیست کشور ، روز چهارشنبه شانزدهم خردادماه سال 1403 در بازدید از پایگاه خبری رکنا به گفت و گو با خبرنگار اجتماعی رکنا نشست.

سازمان محیط زیست بهتر است زیر مجموعه نهاد ریاست جمهوری باشد یا نهاد رهبری؟

سئوال: شما قبل از اینکه بر صندلی ریاست سازمان محیط زیست کشور قرار بگیرید معتقد بودید سازمان محیط زیست باید با سازمان منابع طبیعی ادغام شود و یک وزارت محیط زیست شکل بگیرد. اما به نظر تا زمانی که سازمان محیط زیست زیر مجموعه دولت است، حتی اگر وازرتخانه هم شود نمی تواند اثر قوی در محافظت از محیط زیست کشور داشته باشد زیرا جزوی از بدنه دولت است و از بازوهای اجرایی قوی برخوردار نیست و نمیتواند با خاطیان برخورد قاطعانه داشته باشد؟

علی سلاجقه ،رئیس سازمان محیط زیست: دیدگاه های مختلفی در این خصوص وجود دارد.اعتقاد داریم که منابع پایه کشور باید مدیریت واحد داشته باشد.منابع پایه  مانند آب،خاک،هوا وتنوع زیستی که چارچوب حیات را تشکیل می دهند.این چهار منبع اصلی زیستی است از خانواده گیاهان گرفته تا جانوران از میکروتا ماکرو از ریز مغذی ها تا عظیم اجثه ها به عنوان منابع حیانی و امنیت اصلی هر کشور است که بر اساس آن چارچوب توسعه نقش می بندد.

امنیت غذایی یکی از اجزای امنیت حیات است و امنیت ملی نیز زیر چتر امنیت حیاتی معنا و مفهوم پیدا می کند.یک کشور وقتی قدرت پیدا می کند که آن چهار رکن در یک تراز منطقی قرار داشته باشند. رسیدن به چنین شرایطی یک مدیریت واحد را می طلبد.من هنوز معتقد به شکل گیری وزارت منابع طبیعی هستم  و در همین دولت هم مطرحش کردیم و شورای اداری عالی کشور وسازمان امور استخدامی کشور هم پذیرفت.

بحث دوم ما این بود که منابع طبیعی باید از وزارت جهاد و کشاورزی منفک شود. ظرفیت دولت از لحاظ ساختاری اجازه می داد که  وزارت منابع طبیعی داشته باشد و یک سازمان محیط زیست در آن ادغام باشد که بسیار عالی می شد.دو دوستگاهی که توانمندی بالایی برای حفظ و ارتقای محیط زیست باشند.ولی اگر این دو سازمان با هم یکی بشوند و در یک چارچوب قرار بگیرند معایب و محاسنی دارد و می تواند خیلی ایده آل بشود.

 قبلا این دیدگاه را داشتم که سازمان محیط زیست  زیر مجموعه نهاد رهبری قرار بگیرد ولی به نظر اقدام سنجیده‌ای نمی آید چرا که در آن صورت تمام کم و کاستی های منِ مدیر در این بخش به حساب مقام معظم رهبری نوشته می شود.

یک زمانی هم بحث این بود که این سازمان زیر مجموعه قوه قضائیه قرار بگیرد اما به نظر مناسب نیست زیرا در بحث نگهداشت محیط زیست، صرفا امرونهی و بحث جریمه وخسارت مطرح نیست اعتقاد به  بحث فرهنگی محیط زیست یک بحث اساسی است  که باید در میان مدیران و وزرا وجود داشته باشد.  

سلاجقه در پاسخ به این سوال که ،جهان درگیر تغییرات اقلیمی است دیپلماسی آب و زیست محیطی زبان حاکم بر روابط کشورهاست،به نظر قدرتمند شدن سازمان محیط زیست می تواند نفوذ و تاثیر تصمیمات این سازمان را در دیپلماسی خارجی کشور قویتر کند گفت: ایده آل ترین حالت این است که ما زیر نظر یک ارگان حاکمیتی مانند بیت رهبری باشیم اما به شرط اینکه کم کاری های و کاستی هایمان به نام ایشان ثبت نشود.

سلاجقه: مردم مطالبه گری کنند و در این رفروندام از کاندیداها بپرسند که رویکرد شما در مورد مسائل محیط زیست چیست؟

سلاجقه در ادامه تاکید داشت: یکی از دغدغه مهم مردم ما محیط زیست است و باید یکی از چالش های  انتخابات رئیس جمهور مسائل محیط زیستی باشد.

 مردم مطالبه گری کنند و در این رفراندوم از کاندیداها بپرسند که رویکرد شما در مورد مسائل محیط زیست چیست؟

سلاجقه: در کشور دامپزشک حیات وحش متخصص نداریم

علی سلاجقه- معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان محیط زیست کشور در خصوص اینکه به نظر سازمان محیط زیست با صداقت و جسارت کافی در مورد مباحث و مشکلات محیط زیستی با مردم صحبت نمی کند مثلا در موضوع پیروز یوزپلنگ ایرانی یا دریاچه ارومیه اطلاعات اشتباه به مردم داده شد که امیدواهی ایجاد کرد.چنین توضیح داد:

ما واقعا صادقانه با مردم حرف می زنیم .در زمینه سلامتی پیروز دامپزشکان هم سردرگم بودند. درکشور کارشناس حیات وحش داریم کارشناس‌های منابع طبیعی و محیط زیست هم در دانشگاه های کشور تربیت می کنیم اما در زمنیه  دامپزشکی در حیات وحش کارشناسی در کشور نداریم. دامپزشکان ما متخصص دام های سبک و سنگین، طیور و یا آبزیان هستند. جنسیت یک یوز را هنوز دامپزشکان کشور نمی تواند تشخیص دهند.فرایند رشد و مشکلت اسکلتی را باید یک متخصص درموردش حرف بزنند ،یک کارشناس حیات وحش.

رئیس سازمان محیط زیست در ادامه تاکید داشت: در مورد دریاچه ارومیه هم با مردم صادق بودیم. با تحقیقات و مطالعاتی که داشتم به این نتیجه رسیدیم که با مردم نباید نا امیدانه صحبت کنیم و امیدورانه واهی هم نه!مردم باید نسبت به داشته های زیست محیطی شان اشراف داشته باشند و فکر کنند .یک زمانی دریاچه قم را داشتیم که الان تبدیل به دریاچه نمک شده است،وقتی از اتوبان تهران -قم رد می شوید دارید از دریاچه قم رد می شوید که به دریاچه نمک تبدیل شده و الان انواع نمک و ریز مغذی های دیگر در آن وجود دارد.

دریاچه ارومیه یک زمانی سرشار از نشاط برای مردمان غرب کشور بود است و در طی گذر ادوار زمین شناسی امروز با تغییرات اقلیمی به این شرایط رسیده است.

سلاجقه در مورد اینکه آیا همچنان به دریاچه ارومیه باید دریاچه بگوییم یا به تالاب فصلی تبدیل شده است گفت:دریاچه و تالاب تعریف خود را دارند،احتمالاتی مانند بارش ها می تواند این ضرایب را تغییر دهد.استفاده از منابع آبی منطقه و بازچرخانی آب و 300 میلیون متر مکعب حقابه ای که می تواند به دریاچه سریز شود شرایط نوسانات دریاچه را احیا کند.وقتی نوسانات است از منظر تغییر اقلیم خیلی نمی توانیم قاطعانه حرف بزنیم.

چرا نگاه امنیتی به تحقیق و پژوهش در فضای محیط زیست ایران وجود دارد؟

علی سلاجقه در پاسخ به این سوال که چرا نگاه امنیتی به تحقیق و پژوهش در فضای محیط زیست در ایران وجود دارد گفت: موافق این نظر نیستم. اگر قرار باشد برای فعالیت به سایت هایی نظامی و امنیتی مراجعه کنیم و بخواهیم آنجا کار تحقیقاتی انجام بدهیم به طبع واکنش ها و محدودیت هایی برای ما قائل می شوند و این برخورد هرجای دنیا اتفاق می افتد.

وی تاکید داشت:داریم فضای فعالیت و تحقیقات محیط زیستی با کشورهای همسایه را فراهم می کنیم تا در نقاط مشترک کار می کنیم.

در دوران مدیریت من محدودیت تحقیقات در فضای محیط زیستی کشور نبود. در برخی مناطق نظامی محدودیت هایی وجود دارد و با رعایت مواردی می توان تحقیقات داشت.

وی تاکید کرد:داریم فضای فعالیت و تحقیقات محیط زیستی با کشورهای همسایه را فراهم می کنیم تا در نقاط مشترک کار می کنیم.

در دوران مدیریت من محدودیت تحقیقات در فضای محیط زیستی کشور نبود. در برخی مناطق نظامی محدودیت هایی وجود دارد و با رعایت مواردی می توان تحقیقات داشت.

وزیر امورخارجه بعدی باید عالم دیپلماسی محیط زیست باشند

علی سلاجقه معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان محیط زیست کشور در خصوص اینکه وزیر امور خارجه علاوه بر موضوعات سیاسی باید سواد دیپماسی محیط زیستی داشته باشد باید ازحقابه های تالاب ها و دریاچه ها دفاع کند و اهمیت آنان را بداند ودر برابر همسایه ها و رفتارهایشان در سد سازی ها و مخاطرات دیگر زیست محیطی از پروتکل های زیستی کشور دفاع کند  اینگونه پاسخ داد:

شهید امیر عبدالهیان وزیر امور خارجه مدیری بود که بر مسائل زیست محیطی اشرافیت داشت و در دو مورد حقابه ها و گرد و غبار تلاش های فراوانی داشت که نتایجش را شاهد بودید. بارها پیگیر بود و از من می خواست موضوعاتی که باید در برخورد با کشورهای همسایه و خارجی پیگیری شود را به اطلاعش برسانیم.

کشورهای  همسایه دغدغه موضوعات زیست محیطی را همانند ما ندارند. مسائل محیط زیست مخصوصا گردوغبار دغدغه چندم آنها است.پیگیری ها و پافشاری های شهید امیر عبدالهیان باعث شد که در کشورهای منطقه برای حل این مشکل همگرایی ایجاد شودو در همین دو سال و نیم  دولت ، قطعنامه بین المللی جمهوری اسلامی ایران در نشست ششم سازمان ملل در نایروبی پذیرفته شد.

این فرایند پیچیده ای بود نشست های دوجانبه ،چند جانبه و بین‌المللی ما تاثیرات زیادی در موضوعات زیست محیطی داشت و حاصل اهمیت شهید امیر عبدالهیان به محیط زیست بود. 

در بحث ارمنستان بعد از18 سال رودخانه ارس به محیط زیست واگذار شد.تا قبل از این مدیریت این در دست وزارت نیرو بود. در دو نشست با طرف ارمنستانی موضوعاتی مطرح شد و موارد اختلاف با پادرمیانی شهید امیر عبدالهیان به طرف مقابل تفهیم شد و اهمیت کیفیت آب ارس به طرف ارمنستانی گوش زد شد.اخیرا با جمهوری آذربایجان  رایزنی هایی داشتیم در ایستگاههای پایش به توافقاتی دست یافتیم. درمورد حقابه هیرمند با حاکمیت دولت افغانستان نشست های متعددی داشتیم و آنان پذیرفتند که اگر بارش ها به محو احسن باشند ،ابایی از دادن حقابه نداشته باشند.حتی همتای من در دولت افغانستان گفت نیازی به مکاتبه نیست و ما حقابه هیرمند را می دهیم، شاهد بودیم که در چند روز اخیر هم بخشی از حقابه هامون رهاسازی شد.در بحث سوخت در دولت شهید رئیسی 10  پالایشگاه  به کیفی سازی سوخت پرداختند . کیفی سازی سوخت اعتبار بسیار بالایی می خواهد.  54 مشعل خاموش شد و پنج و نیم میلیارد  دلار هزینه شد.

دستگاه ها مکلف شدند وظیفه خود را در قانون هوای پاک انجام دهند. شهید ابراهیم رئیسی همواره تاکید داشتند که ما وظیفه خودمان را انجام بدهیم ولی نه تعهداتی که ما را زیر نفوذ کشورهای دیگر ببرد . در کاپ هشتم مقرر شد که کشورهای توسعه یافته صندوقی را تشکیل دهند و 100 میلیارد دلار به کشورهای در حال توسعه کمک کنند تا در بهبود مباحث زیر بنایی به کار گرفته شود،اما این تعهد چرا عملی نمی شود؟

سئوال: چرا سعی نمی کنید دولت را در استفاده از انرژی های تجدیدپذیر راهنمایی کنید؟

بحث انرژی دریافتی باید محاسبه شود.در همین راستا وزارت نیرو دارد تکالیفش را انجام می دهد و امیدوارم در ادامه مشکلی نداشته باشیم. ظرفیت بهره مندی از انرژی های پاک را داریم ولی در تکنولوژی ها و فناوری های تبدیل  تشعشع به انرژی کمبودهایی وجود دارد که با کمک شرکت های دانش بنیان داخلی این مشکل هم حل می شود.