به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، احمد سهرابی‌نیا سرپرست هیئت بررسی باستان‌شناختی فراهان گفت: برنامه بررسی و شناسایی محوطه‌های دوران اسلامی حوزه فرهنگی فراهان از صدر اسلام تا دوران صفوی با مجوز پژوهشگاه آغاز شد. این برنامه بررسی در استان مرکزی و شامل چهار شهرستان اراک، فراهان، بخش‌هایی از شهرستان‌های تفرش و آشتیان است.
سهرابی‌نیا، دشت فراهان را یکی از مهمترین دشت‌های میان کوهی و بینابینی خواند که حد فاصل لبه شرقی زاگرس مرکزی و مرکز فلات ایران قرار دارد و به طول ۹۰ در ۹۰ کیلومتر در ارتفاع متوسط ۱۶۰۰ تا ۱۹۰۰ متر از سطح آب‌های آزاد قرار گرفته و سکونت در آن بواسطه رودخانه‌های فصلی و به خصوص کاریزها جریان داشته است.
این باستان‌شناس بیان کرد: از پدیده‌های طبیعی در مرکز این حوزه فرهنگی تالاب یا دریاچه میقان است که محل تجمع آب‌های سطحی و هرزآب‌های کاریزها در فصل زمستان بوده و در واقع تشکیل دهنده حوضه آبریز این محدوده فرهنگی است.
سهرابی نیا افزود: در این برنامه تمرکز هیئت بررسی بر روی محوطه‌های دوران اسلامی و به ویژه محوطه‌های صدر اسلام تا دوران صفوی است و باستان‌شناسان در پی پاسخگویی به پرسش‌هایی از قبیل فاکتورها و عوامل مؤثر در تداوم استقرار از دوره ساسانی به قرون اولیه اسلامی و اینکه آیا عوامل سیاسی و حکومتی در این استمرار مؤثر بوده‌اند یا عوامل زیست محیطی هستند.
سرپرست هیأت بررسی باستان‌شناختی فراهان از دیگر پرسش‌های این برنامه را علاوه بر تهیه الگوی استقراری و پراکنش محوطه‌ها، قبض و بسط جمعیتی و مناطق مورد استقرار؛ مکان‌یابی جای نام‌های ذکر شده در کتاب تاریخ قم نوشته محمد بن حسن قمی در قرن چهارم هجری دانست و گفت: قمی در این کتاب به بیان رستاق فراهان و سه طسوج آن پرداخته و در ذیل هر طسوج دیه‌ها و مزارع آن را نام می‌برد که با بررسی‌های انجام شده برخی از این نام جای‌ها تا کنون به قوت خود باقی هستند.
وی افزود: از دیگر اهداف این پروژه باستان‌شناختی، شناسایی محوطه‌هایی است که در آنها تولیدات مواد فرهنگی از قبیل سفال انجام می‌شده است که تا کنون شواهدی از قبیل سه پایه، توپی کوره و … به دست آمده است.
سهرابی نیا گفت: افزون بر نتایج باستان‌شناختی که می‌تواند در روشن شدن بخشی از تاریخ این استان مفید باشد نتایج این بررسی وضعیتی از شرایط حال حاضر محوطه‌ها و آسیب‌هایی که این محوطه‌ها را تهدید می‌کنند ارائه دهد تا پیش زمینه‌ای برای صیانت و حفاظت این محوطه‌های در حال نابودی باشد.
