به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی گروه سینمایی «هنر و تجربه»، نشست نقد و بررسی مستند «پیشینه قهوه‌خانه» به تهیه کنندگی و کارگردانی مهدی حدادی زفره شامگاه شنبه ۲۷ مرداد توسط گروه سینمایی «هنر و تجربه» در پردیس سینمایی چارسو برگزار شد.
در ابتدای این نشست مهدی حدادی‌زفره تهیه‌کننده و کارگردان فیلم مستند «پیشینه قهوه‌خانه» با اشاره به ایده شکل‌گیری این مستند گفت: هدف از ساخت مستند «پیشینه قهوه‌خانه» در اصل در مورد تاریخچه قهوه‌خانه نبود بلکه هدف ما در این فیلم تغییر نگاه جامعه به این پایگاه فرهنگی و هنری و احیای مجدد هنرهایی است که سابقا در قهوه‌خانه انجام می‌گرفت مثل هنرهای تخت‌حوضی، نمایش‌های ایرانی مثل نقالی، شاهنامه‌خوانی.
محمدتقی فهیم منتقد سینما با اشاره به اهمیت اجتماعی و فرهنگی قهوه‌خانه‌ها بیان کرد: قهوه‌خانه پدیده‌ای است که یک دوره‌ای حتی وظیفه رسانه را بر عهده می‌گیرد یعنی قهوه‌خانه‌ها کارکرد رسانه پیدا می‌کنند و محیطی می‌شوند برای تبادل افکار و برای ایجاد گفتمان. اینکه امروز کافه‌ها آمده‌اند و جای قهوه خانه‌ها را گرفته‌اند بی مفهوم نیست و اگر ما بخواهیم به تقابل با کافه‌ها برویم این تقابل امری اجتناب‌ناپذیر خواهد چرا که توسعه به همراه خودش اتفاقاتی را رقم می‌زند و کافه‌ها و مدل‌های غیر ایرانی به هر حال دستاورد توسعه امروز هستند.
فهیم با اشاره به اهمیت فرم و ریتم در فیلم مستند گفت: باید در فیلم مستند وجه فرمیک کار و تعادل بین مضمون و فرم رعایت شود. اگر همه چیزهایی که برای یک فیلم لازم است مانند موضوع، مضمون یا شعار وجود داشته باشد اما در گفتن و شکل بیان مورد توجه قرار نگیرد، اثر نمی تواند موفق شود. درواقع فیلم‌سازی و مستندسازی ما در وجه فرمی‌اش باید خودش را ارتقا دهد.
میر سید احمد محیط طباطبایی کارشناس فرهنگی نیز طی سخنانی عنوان کرد: قهوه‌خانه متعلق به یک دوره تاریخی است و سیر و تحول خودش را در دوره‌های مختلف انجام داده و مهم‌ترین پدیده قهوه‌خانه این نیست که در آن قهوه یا در دوره معاصر چای نوشیده می‌شده و یا نقالی و پرده خوانی و نقاشی عرضه می‌کردند یا حتی مکانی بوده که به صورت تخصصی گروه‌های اجتماعی به عنوان پاتوق در آن حضور پیدا می‌کردند و افراد جامعه می‌توانستند با آنها ارتباط برقرار کنند. قهوه‌خانه یک فضای شهری و مدنی است و امروز کافه ها که مکملی برای قهوه‌خانه هستند، نهادی هستند که بدون هیچ پیش شرطی افراد می‌توانند در آن وارد شوند و کسی دین، مذهب، جنسیت یا رکن دیگری را نمی‌پرسد یعنی در واقع آن چیزی که قهوه‌خانه زمانی با پرده خوانی و نقالی و نمایش در خود داشت در شکل معاصر خودش کافه‌ها دارند.
جواد انصافی هنرمند سینما، تئاتر و تلویزیون نیز که در این فیلم حضور داشت با اشاره به اینکه قهوه خانه یک میراث فرهنگی است، گفت: نزدیک به ۱۲ سال است که ما به شهرداری، ارشاد و میراث فرهنگی پیشنهاد می‌دهیم که لطفاً در همین مناطق تهران مثلاً از انقلاب گرفته تا بازار که حدود ۸۰ ساختمان قدیمی وجود دارد یکی از این ساختمان‌های قدیمی را تبدیل به مکانی برای میراث هنر ایرانی کنید. یعنی سالنی بسازید که مثلاً در محرم و صفر در آن تعزیه برپا شود کنار آن سالن کوچکی باشد که خیمه شب بازی، یا حتی پرده‌خوانی اجرا شود و همینطور قهوه خانه بزرگتری که در آن خوراک‌های ایرانی مثل دیزی، چلوکباب و غیره سرو شود و اگر چند مسافر خارجی به ایران آمدند بتواند در چنین مکانی محیط و فرهنگ ایرانی را تجربه کند.
کیان شاعری‌نیا تدوینگر فیلم عنوان کرد: ما معمولاً با دو دوربین کار را ضبط می‌کردیم و وقتی پای تدوین رسیدیم، متوجه شدیم که دوربین دوم کمی مزاحم بحث‌های جدی کارشناسان کار است و ترجیح دادیم که خیلی بی‌رحمانه دوربین دوم و تصاویرش را حذف کنیم و با یک دوربین کار کنیم. ما می‌خواستیم فیلم ریتم آرامی داشته باشد و بیشتر بیننده متوجه مفهوم صحبت‌های کارشناسان باشد.
رسول نجفیان هنرمند سینما، تئاتر و تلویزیون نیز با اشاره به حضور خود در این فیلم گفت: در اروپا بسیاری از هنرمندان چه نقاش و چه شاعر در کافه‌ها جمع می‌شدند و از یکدیگر انتقاد می‌کردند و این انتقاد به سازندگی می انجامید. امروز هم که در کشور ما هنرهای معاصر در حال شکل گیری است این هنر باید ریشه در گذشته داشته باشد. در نتیجه ما وظیفه داریم آنچه که از فرهنگ و هنر گذشته می‌دانیم، به جوانانمان نشان بدهیم.
سید علی آل داوود پژوهشگر فرهنگی نیز با اشاره به نگارش کتابی درباره قهوه خانه‌ها در ۲۵ سال گذشته عنوان کرد: قهوه خانه‌ها از روز تاسیسشان در زمان شاه طهماسب صفوی عملکرد اجتماعی داشتند یعنی مردمی که به آنجا می‌رفتند پس از آنکه با یکدیگر گفت‌وگو کرده و آشنا می‌شدند به گفت‌وگوهای سیاسی و اجتماعی می‌پرداختند که همین امر باعث رونق قهوه‌خانه‌ها بود.
اکران آنلاین مستند «پیشینه قهوه‌خانه» به تهیه کنندگی و کارگردانی مهدی حدادی زفره در گروه سینمایی «هنر و تجربه» و سایت هاشور ادامه دارد.
