افزایش قدرت باروری، موضوعی است که زوج‌های جوان به دنبال آن هستند. در این میان تاثیر رژیم مدیترانه ای بر افزایش قدرت باروری نیز موضوعی است که متخصصان بر آن تاکید دارند. 

در این مقاله می‌خوانید: 

• عوامل موثر در موفقیت آی وی اف
• فواید رژیم مدیترانه ای برای باروری
• چربی های سالم
• چربی های تک غیر اشباع
• پروتئین های گیاهی
• غلات کامل و کربوهیدرات های پیچیده
• تاثیر رژیم مدیترانه ای بر افزایش قدرت باروری
• بهترین غذاها برای باروری
• غذاهای مضر برای باروری (در برنامه غذایی درمان آی وی اف)
• خلاصه

عوامل موثر در موفقیت آی وی اف

لقاح آزمایشگاهی (IVF) شامل لقاح تخمک در خارج از بدن و سپس کاشت تخمک بارور شده در رحم است. این روش، گزینه‌ای برای زوج‌هایی است که در تلاش برای باردار شدن هستند. اینکه آیا آی وی اف منجر به باروری می‌شود یا نه، به عوامل مختلفی بستگی دارد. مثلا زنان مبتلا به اندومتریوز ممکن است شانس کمتری برای موفقیت‌آمیز بودن آی وی اف داشته باشند. احتمال موفقیت آی وی اف در زنان زیر 35 سال در مقایسه با زنان مسن، بیشتر است.

موفقیت این درمان به عوامل زیادی مانند ذخیره تخمدان (تعداد تخمک در تخمدان‌ها و کیفیت آن‌ها)، تحریک تخمدان، لقاح، رشد جنین یا لانه‌گزینی، بستگی دارد.  بررسی‌های فعلی متخصصان بر مداخلات تغذیه‌ای متمرکز است که زنان می‌توانند بدون تجویز پزشک انجام دهند. بر اساس این تحقیقات، رژیم غذایی ممکن است در مشکلات باروری تاثیر داشته باشد. مثلا رژیم‌های غذایی حاوی مقادیر بالایی از چربی‌های ترانس، کربوهیدرات‌های تصفیه شده و قندهای افزوده ممکن است باروری زنان را کاهش دهند. 

بیشتر بخوانید: عمل آی وی اف چگونه انجام می شود؟

فواید رژیم مدیترانه ای برای باروری

پیروی از رژیم غذایی مدیترانه‌ای ممکن است سلامت باروری شما را بهبود ببخشد. این موضوع به دلیل تاثیر مثبت غذاهای این رژیم بر فشار خون و پانل‌های چربی و همچنین افزایش آنتی‌اکسیدان‌ها و کاهش التهاب است. این رژیم همچنین در بیماران دیابتی و مقاومت به انسولین تاثیری مثبت دارد. بر اساس مطالعه‌ای که توسط مجله انجمن قلب آمریکا منتشر شده، رژیم غذایی مدیترانه‌ای می‌تواند پیامدهای نامطلوب بارداری مانند پره‌اکلامپسی و دیابت بارداری را کاهش دهد.

سه رکن تغذیه‌ای این رژیم عبارتند از: چربی‌های سالم، چربی‌های تک غیر اشباع و پروتئین‌های گیاهی.

چربی های سالم

چربی‌های سالم شامل اسیدهای چرب امگا 3 هستند. بدن نمی‌تواند اسیدهای چرب امگا 3 را بسازد، بنابراین باید امگا 3 را از منابع غذایی دریافت کنید. امگا 3 در ساخت غشاهای سلولی (از جمله سلول‌های اسپرم)، حفظ تعادل هورمونی و رشد مغز جنین در دوران بارداری نقش دارد.

امگا 3 می‌تواند التهاب تری‌گلیسیرید را کاهش دهد و ممکن است در درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) مفید باشد. اسیدهای چرب امگا 3 در مواد غذایی زیر وجود دارند: 

• ماهی (مانند سالمون یا ساردین)
• آجیل (مانند گردو)
• دانه‌ها (مانند دانه چیا و بذر کتان)
• برخی از غذاهای غنی شده مانند تخم مرغ

معمولا توصیه می‌شود حداقل دو وعده در هفته ماهی بخورید، با این حال برای شرایط خاص سلامتی یا ترجیحات غذایی، ممکن است پزشک متخصص تغذیه، توصیه دیگری داشته باشد. 

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با متخصص تغذیه و تناسب اندام

چربی های تک غیر اشباع

چربی‌های تک غیراشباع، یکی از چربی‌های سالم محسوب می‌شوند. این چربی‌ها در دمای اتاق مایع هستند و در صورت سرد شدن می‌توانند جامد شوند. 

برخی از مزایای شناخته شده این چربی‌ها عبارتند از: کاهش سطح کلسترول بد  در خون، مدیریت وزن و افزایش حساسیت به انسولین (در درمان تخمدان پلی‌کیستیک و پیشگیری از دیابت نوع 2 مفید است). این چربی‌ها در مواد زیر یافت می‌شوند:

• زیتون، روغن زیتون
• آووکادو
• آجیل‌هایی مانند بادام، بادام‌زمینی، فندق 
• دانه‌ها (مانند دانه کدو تنبل و دانه کنجد)

برخی از راه‌های آسان برای ترکیب این چربی‌های «خوب» عبارتند از: پخت و پز با روغن زیتون، انتخاب آووکادو به جای کره، یا خوردن آجیل به‌جای غذاهای فرآوری‌شده در میان‌وعده.

بیشتر بخوانید: رژیم غذایی غربی شامل چه چیز‌هایی است؟

پروتئین های گیاهی

گنجاندن پروتئین‌های گیاهی بیشتر در رژیم غذایی با فواید سلامتی مختلفی از جمله افزایش قدرت باروری مرتبط است.

• پروتئین‌های گیاهی، منبع ارزشمندی از فیبر هستند که می‌تواند به تنظیم سطح قند خون کمک کند. سطوح پایدار قند خون و انسولین برای تعادل هورمونی و باروری بسیار مهم است.
• پروتئین‌های گیاهی سرشار از بسیاری از مواد مغذی مهم مانند فولات هستند که برای لقاح و رشد جنین حیاتی است.
• غذاهای گیاهی، سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند که از بدن (از جمله اندام‌های تولید مثل) در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال های آزاد محافظت می‌کنند. 
• پروتئین‌های گیاهی در مقایسه با پروتئین‌های حیوانی چربی‌های اشباع کمتری دارند. 
• برخی از منابع عالی پروتئین گیاهی شامل حبوبات، توفو، ادامام، لوبیا، عدس، آجیل و کره آجیل و دانه‌ها هستند. هنگامی که پروتئین گیاهی مصرف می‌کنید، مهم است که انواع مختلفی از این منابع را مصرف کنید تا تمام اسیدهای آمینه ضروری و طیف گسترده‌ای از مواد مغذی دیگر را دریافت کنید.

غلات کامل و کربوهیدرات های پیچیده

هنگام تلاش برای باردار شدن، غلات کامل در مقایسه با غلات تصفیه‌شده، گزینه بهتری هستند.

غذاهایی مانند برنج قهوه‌ای، کینوا، جو دوسر، غلات پرفیبر و سیب‌زمینی، فیبر بیشتری دارند که می‌تواند هضم کربوهیدرات‌ها را کند سازد و در نتیجه قند خون را کاهش دهد. اختلال در تحمل گلوکز یا مقاومت به انسولین می‌تواند به طور قابل توجهی بر تخمک‌گذاری و باروری تاثیر بگذارد.

مطالعات نشان داده است که کربوهیدرات‌های با گلیسمی بالا مانند نان سفید، برنج سفید یا ماکارونی سفید می‌توانند بر تخمک‌گذاری تاثیر منفی داشته باشند. مهم است که هنگام تلاش برای باردار شدن، کربوهیدرات‌ها را حذف نکنید، حتی با مقاومت به انسولین یا تحمل گلوکز مختل، اما در عوض برای بهبود متابولیسم گلوکز، بخش‌های کوچکتری از کربوهیدرات‌های پیچیده/ غلات کامل را به هر وعده غذایی اضافه کنید. 

بیشتر بخوانید: رژیم های لاغری معروف دنیا موثراند؟

تاثیر رژیم مدیترانه ای بر افزایش قدرت باروری

این بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهد که ترکیب رژیم غذایی مدیترانه‌ای ممکن است به موفقیت‌آمیز بودن آی وی اف کمک کند. به طور خاص، رژیم غذایی مدیترانه‌ای از پنج اصل ساده پیروی می‌کند:

• مصرف مقدار زیادی سبزیجات، حبوبات و میوه‌ها.
• مصرف غلات کامل مانند نان گندم کامل و ماکارونی غنی شده به جای نان سفید و ماکارونی سفید.
• مصرف ماهی بیشتر و مصرف مرغ بیشتر به جای گوشت قرمز.
• مصرف چربی‌های گیاهی سالم شامل روغن زیتون، آووکادو، آجیل و دانه‌ها.
• محدود کردن غذاهای بسیار فرآوری شده.

به عنوان یک رویکرد کلی برای خانم‌هایی که از درمان آی وی اف استفاده می‌کنند به نظر می‌رسد که پیروی از رژیم غذایی مدیترانه‌ای (غنی از آجیل، میوه، سبزیجات و حبوبات) بهتر از رژیم غذایی سنتی غربی پرچرب و پر کربوهیدرات است و شانس موفقیت آی وی اف را افزایش می‌دهد.

با این حال متخصصان به تحقیقات بیشتری برای تایید یافته‌ها و تعیین اثر واقعی درمان و تعیین دوز مناسب مکمل مورد نیاز دارند.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با پزشکان متخصص زنان و زایمان

بهترین غذاها برای باروری

رژیم مدیترانه‌ای توسط بسیاری از متخصصان تغذیه باروری توصیه می‌شود چون این رژیم شامل غذاهایی است که به افزایش قدرت باروری معروف هستند. برخی از بهترین غذاها برای کمک به افزایش قدرت باروری عبارتند از:

• گوجه‌فرنگی: گوجه‌فرنگی پخته، حاوی لیکوپن است که می‌تواند مورفولوژی اسپرم را بهبود ببخشد.
• روغن زیتون: افزایش مصرف روغن زیتون باعث بهبود کیفیت اسپرم می‌شود.
• تخمه آفتابگردان: سرشار از ویتامین E است که باعث افزایش تعداد اسپرم و تحرک اسپرم و همچنین اسیدهای چرب امگا ۶ می‌شود.
• ماهی: امگا ۳ موجود در ماهی تاثیر مثبتی بر تخمک‌گذاری و تولید سالم پروژسترون دارد.
• صدف:  سرشار از مواد مغذی تقویت‌کننده باروری است و اغلب به عنوان بهترین غذای باروری شناخته می‌شود.
• گردو: حاوی مقادیر بالایی از اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۶ است که از باروری حمایت می کند.

بیشتر بخوانید: رژیم غذایی برای پسردار شدن در بارداری بعد

غذاهای مضر برای باروری (در برنامه غذایی درمان آی وی اف)

لیست زیر، شامل غذاهایی است که در برنامه غذایی آی وی اف باید از آن‌ها اجتناب کنید:

• نوشیدنی‌های گازدار، بستنی، شکر تصفیه شده
• کربوهیدرات‌هایی مانند سیب‌زمینی، نان سفید، برنج
• چربی‌های ترانس که در مارگارین و غذاهای پخته شده (مانند کیک و انواع پای) یافت می‌شوند
• گوشت فرآوری شده (سوسیس و کالباس)
• غذاهای بسیار فرآوری شده مانند غذاهای آماده

خلاصه

همان‌طور که متوجه شدید متخصصان تحقیقات بسیاری انجام داده‌اند تا ثابت کنند چگونه درمان‌های تغذیه‌ای مختلف به افزایش قدرت باروری و درمان‌های باروری کمک می‌کند. برخی از این بررسی‌ها نشان داده است که پیروی از رژیم غذایی مدیترانه‌ای ممکن است قدرت باروری و شانس موفقیت درمان آی وی اف را افزایش دهد. علاوه بر این، ملاتونین، میو اینوزیتول، و اسیدهای چرب آزاد امگا 3 ممکن است افزایش قدرت باروری و موفقیت آی وی اف را در شرایط خاص بهبود ببخشد.

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان سر بزنید.