به گزارش رکنا، از میان شاهان قاجار، می‌پنداریم ناصرالدین شاه کسی بود که دوامِ سلطنتش بیشتر از دیگران بود و کارنامه‌‌اش پر از «اولین»ها بود ولی آن ناصرالدین شاه، در کنار شاهی کردن، به عکاسی و نقاشی و خاطره نویسی و… هم معروف است، رمان‌نویس هم بود.
حال سوال اینجاست که اولین رمان فارسی را چه کسی و در چه سالی نوشته است؟
به این سوال نمی‌توان پاسخ دقیقی داد. اگرچه در برخی آثار که به‌نحوی به تاریخ ادبیات ایران پرداخته‌اند، «سیاحت‌نامه‌ی ابراهیم‌بیگ» اولین رمان فارسی معرفی شده، اما با همان قاطعیت نیز می‌توان این ادعا را نفی کرد.
حداقل یک نمونه‌ی رمان فارسی داریم که پیش از کتاب زین‌العابدین مراغه‌ای نوشته شده و آن رمان ناصرالدین شاه قاجار است. «حکایت پیر و جوان» تاریخ ۱۲۸۹ هجری قمری را به همراه دارد که در تقویم شمسی برابر با ۱۲۵۱ است. حال آن‌که «سیاحت‌نامه‌ی ابراهیم‌بیگ» در سال ۱۲۸۵ منتشر شده است. البته بر سر تاریخ نگارش کتاب مراغه‌ای اتفاق‌نظر وجود ندارد. وراکوییچکوا در کتاب «تاریخ ادبیات ایران» می‌نویسد که این کتاب در سال ۱۸۸۸ نوشته شده و سال‌ها بعد در ۱۹۰۴ امکان انتشار یافته است. اما کریستف بالایی این نظر را نفی می‌کند و سال نگارش آن را ۱۸۸۰ می‌داند.
حتی اگر قول کریستف بالایی را هم صحیح بدانیم، رمان «حکایت پیر و جوان» پیش از کتاب مراغه‌ای نوشته شده است.
با این حساب، آیا ناصرالدین شاه اولین رمان‌نویس در ایران است؟ اگر هم نباشد، بدون شک جزء اولین‌هاست و البته که جای تعجب چندانی ندارد. این به‌هیچ‌وجه تصادفی نیست که شاه ایران به‌تقلید از نویسندگان غرب قلم به دست می‌گیرد و اصول رمان را در اثر خود رعایت می‌کند.
