سنگ کلیه یکی از بیماری‌های رایج دستگاه ادراری است که می‌تواند هر دو جنسیت را تحت تأثیر قرار دهد، اما علائم آن در زنان ممکن است متفاوت و گاهی پیچیده‌تر باشد. این بیماری به دلیل تشکیل کریستال‌های سخت در کلیه‌ها یا مجاری ادراری رخ می‌دهد و می‌تواند با علائم متنوعی همراه باشد. درک این علائم می‌تواند به تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر کمک کند که برای جلوگیری از عوارض بیشتر حیاتی است. شناخت علائم سنگ کلیه در زنان ضروری است، زیرا تفاوت‌های آناتومیک و فیزیولوژیک ممکن است بر نحوه بروز و شدت این علائم تأثیر بگذارد.
در این مقاله می‌خوانید:
بیشتر بخوانید: این علائم ثابت می کند که شما سنگ کلیه دارید
سنگ کلیه یکی از مشکلات شایع در سیستم ادراری است که می‌تواند باعث بروز درد و ناراحتی زیادی شود. در زنان، علائم سنگ کلیه ممکن است متفاوت از مردان بوده و بسته به اندازه و محل قرارگیری سنگ، این علائم می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.
یکی از اصلی‌ترین علائم سنگ کلیه در زنان، درد شدید و ناگهانی در ناحیه پهلو، کمر و زیر شکم است. این درد معمولاً به صورت موج‌مانند می‌آید و می‌رود و ممکن است به سمت ناحیه کشاله ران و حتی داخل ران‌ها گسترش یابد. درد ناشی از سنگ کلیه می‌تواند به قدری شدید باشد که بسیاری از زنان آن را به عنوان یکی از دردناک‌ترین تجربیات خود توصیف می‌کنند.
زنان مبتلا به سنگ کلیه ممکن است تغییراتی در ادرار خود از جمله تیرگی رنگ ادرار یا وجود خون در آن مشاهده کنند. خون در ادرار (هماچوری) معمولاً به دلیل آسیب به دیواره‌های مجاری ادراری توسط سنگ رخ می‌دهد. همچنین، بوی نامطبوع یا شدید ادرار می‌تواند یکی دیگر از علائم سنگ کلیه باشد.
یکی دیگر از علائم رایج سنگ کلیه در زنان، تکرر ادرار یا احساس نیاز مکرر به ادرار کردن است. این علائم به ویژه زمانی که سنگ در حال حرکت به سمت پایین مجاری ادراری باشد، بیشتر احساس می‌شود. همچنین، ممکن است هنگام ادرار کردن، زنان دچار سوزش و ناراحتی شوند.
درد شدید ناشی از سنگ کلیه می‌تواند منجر به تهوع و استفراغ شود. این علائم معمولاً به دلیل واکنش بدن به درد و استرس ایجاد می‌شود و می‌تواند با کاهش اشتها همراه باشد.
اگر سنگ کلیه منجر به عفونت در مجاری ادراری شود، زنان ممکن است دچار تب و لرز شوند. این وضعیت نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد، زیرا عفونت می‌تواند به سرعت به سایر بخش‌های بدن گسترش یابد و عوارض جدی ایجاد کند.
برخی از زنان ممکن است در ناحیه پایین شکم خود احساس فشار یا درد کنند، به خصوص اگر سنگ در ناحیه‌ای قرار گرفته باشد که باعث انسداد جریان ادرار می‌شود. این فشار ممکن است با احساس درد و ناراحتی در ناحیه تحتانی کمر همراه باشد.
پیشنهاد ویژه نی نی بان: قهوه با مغز چه میکند؟ فِرِش و شاداب
مطالعات نشان داده‌اند که شیوع سنگ کلیه در زنان نسبت به مردان در برخی مناطق جغرافیایی و گروه‌های سنی متفاوت است. در ادامه به بررسی علل ابتلای زنان به سنگ کلیه، خواهیم پرداخت.
یکی از عوامل اصلی در ایجاد سنگ کلیه، تغذیه نامناسب است. مصرف زیاد غذاهای پرنمک، پروتئین‌های حیوانی و شکر می‌تواند به تشکیل سنگ کلیه کمک کند. همچنین، مصرف ناکافی آب و مایعات موجب کم‌آبی بدن و افزایش احتمال ایجاد سنگ‌های کلیوی می‌شود. زنان ممکن است در برخی مراحل زندگی، مانند دوران بارداری یا دوران یائسگی، به دلیل تغییرات هورمونی و تغذیه‌ای، بیشتر در معرض این مشکل قرار گیرند.
تغییرات هورمونی در زنان به ویژه در دوران بارداری و یائسگی، می‌تواند بر تعادل مواد معدنی و مایعات در بدن تأثیر بگذارد. این تغییرات ممکن است به افزایش خطر تشکیل سنگ‌های کلیوی منجر شود. به عنوان مثال، افزایش سطح کلسیم در دوران بارداری یا تغییرات هورمونی در دوران یائسگی می‌تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد.
وجود سابقه خانوادگی از سنگ کلیه می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را در زنان افزایش دهد. برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که زمینه‌های ژنتیکی می‌توانند نقش مهمی در تعیین حساسیت فرد به سنگ کلیه ایفا کنند.
سبک زندگی sedentary (غیر فعال) و کم‌تحرکی نیز یکی از عوامل خطر برای سنگ کلیه به شمار می‌آید. زنان با فعالیت بدنی کم ممکن است بیشتر در معرض این بیماری قرار گیرند. همچنین، استرس و فشار روانی می‌تواند روی سلامت کلیوی تأثیر بگذارد.
برخی از بیماری‌ها و شرایط پزشکی مانند دیابت، بیماری‌های گوارشی و اختلالات متابولیک، می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند. زنان مبتلا به این بیماری‌ها باید مراقبت‌های ویژه‌ای انجام دهند تا از ابتلا به سنگ کلیه پیشگیری کنند.
مطالب پیشنهادی: با خوردن این نوشیدنی ایرانی گرفتار سنگ کلیه می شوید!
سنگ کلیه در زنان باردار می‌تواند به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی دوران بارداری ایجاد شود. در دوران بارداری، افزایش سطح پروژسترون و فشار رحم بر مجاری ادراری می‌تواند جریان ادرار را کند کرده و خطر تجمع مواد معدنی و تشکیل سنگ‌های کلیوی را افزایش دهد. همچنین تغییرات در متابولیسم کلسیم و افزایش جذب آن برای رشد جنین، ممکن است موجب بالا رفتن سطح کلسیم در ادرار و ایجاد سنگ کلیه شود. تشخیص و درمان علائم سنگ کلیه در زنان باردار باید با دقت ویژه انجام شود تا به جنین و مادر آسیب نرساند. نوشیدن آب فراوان، کنترل رژیم غذایی و مشاوره با پزشک از روش‌های پیشگیری و مدیریت این مشکل در دوران بارداری است.
روش‌های درمان علائم سنگ کلیه در زنان، بسته به شدت آن می‌تواند متفاوت باشد.
داروها می‌توانند به کاهش درد و التهاب ناشی از سنگ کلیه کمک کنند. پزشکان معمولاً از مسکن‌های ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کنترل درد استفاده می‌کنند. همچنین، داروهای ضد تشنج مثل تامسولوسین می‌توانند به تسهیل دفع سنگ‌های کوچک‌تر از طریق مجرای ادراری کمک کنند.
نوشیدن آب و مایعات فراوان به جلوگیری از تجمع مواد معدنی و نمک‌ها در کلیه‌ها و تسهیل عبور سنگ‌های کوچک‌تر کمک میکند. پزشکان توصیه می‌کنند که زنان روزانه حداقل ۸ تا ۱۲ لیوان آب بنوشند. این امر می‌تواند به کاهش درد و دفع سریع‌تر سنگ کمک کند.
برخی روش‌های خانگی می‌توانند به تسکین علائم سنگ کلیه کمک کنند. استفاده از کمپرس گرم روی محل درد، مصرف آب لیمو که خاصیت دیورتیک دارد و می‌تواند به دفع سنگ کمک کند و نوشیدن چای گیاهی مانند چای سبز و زنجبیل نیز موثر است.
در صورتی که سنگ‌ها بزرگ‌تر باشند و با درمان‌های دارویی و مایعات دفع نشوند، پزشکان ممکن است از روش‌های غیرجراحی مانند لیتوتریپسی (سنگ‌شکنی با امواج شوک) استفاده کنند. این روش شامل استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا برای شکستن سنگ به قطعات کوچک‌تر است تا به راحتی دفع شوند.
در مواردی که سنگ‌های کلیه بسیار بزرگ یا مشکل‌ساز هستند و به روش‌های غیرجراحی پاسخ نمی‌دهند، جراحی ممکن است ضروری باشد. تکنیک‌های جراحی مختلفی از جمله نفرولیتوتومی از راه پوست (PCNL) و یورتروسکوپی وجود دارند که به پزشک اجازه می‌دهند سنگ‌های کلیه را برداشته یا خرد کند.
برای کاهش احتمال بازگشت سنگ کلیه، تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی ضروری است. کاهش مصرف نمک، پروتئین‌های حیوانی، اگزالات (مانند چای سیاه، اسفناج و شکلات) و افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند به پیشگیری از تشکیل سنگ‌های جدید کمک کند.
علائم سنگ کلیه در زنان می‌تواند از فردی به فرد دیگر متنوع باشد که بسته به موقعیت و اندازه سنگ متفاوت است. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری کند. در صورت تجربه هر یک از علائم ذکر شده، مراجعه به پزشک ضروری است تا با انجام آزمایش‌های لازم و دریافت مشاوره‌های پزشکی، درمان مناسب شروع شود.
