به گزارش تابناک ورزشی، بازی‌های پارالمپیک ۲۰۲۴ پاریس با تبدیل شدن یک ورزشکار ایرانی به چهره‌ای جنجالی در این رویداد مهم همراه شده است. صحبت از سجادهاشمی آهنگری است؛ دونده‌ای که سال‌ها بدون هیچ مشکل جسمانی در تیم ملی دوومیدانی افراد سالم دوید، اما به یکباره از تیم ملی دوومیدانی نابینایان و کم بینایان ترکیه سر درآورد. هاشمی در شرایطی بیش از یک دهه عضو تیم ملی دوهای سرعت مردان ایران بود که همواره در تمام این مدت جز نفرات برتر و مدال‌آور کشور بود. طوری که همچنان رکورد دوهای ۴۰۰ متر جوانان و بزرگسالان را در اختیار دارد و در تیم ملی دوی ۴ در ۴۰۰ متر امدادی آزاد و سالنی نیز رکوددار است.
فعالیت هاشمی در تیم ملی دوومیدانی توانیابان ترکیه با شرکت در رقابت‌های جهانی کوبه ژاپن علنی شد. جایی که در اقدامی غیرمنتظره با عینک دودی سیاه مسابقه داد و در مواد ۱۰۰ و ۴۰۰ متر با رکوردهایی فراتر از سطح نابینایان قهرمان شد. نتایج خیره کننده سجاد در ژاپن موجب شد تا ناگهان با موجی از انتقادهای منفی مواجه شود. این واکنش‌ها نه تنها از سوی ورزشکاران ایرانی مورد اعتراض قرار گرفت که اعتراض دونده‌های خارجی حاضر در مسابقات ژاپن را نسبت به حضور غیرقانونی او در عرصه نابینایان و کم بینایان به دنبال داشت. به گونه‌ای که حتی تعدادی از این افراد، با ارسال مدارک مستند و متقن به کمیته بین‌المللی پارالمپیک -نهاد اصلی ورزش توانیابان، نابینایان و معلولین- مدعی شدند سجاد هاشمی آهنگری که نام ترکی سرکان ییلدیریم را برای خود برگزیده، با جعل هویت و مدارک پزشکی دست به تمارض زده است.
در پی این حواشی، تابناک نیز در گزارشی مفصل با عنوان «حضور جنجالی سجاد هاشمی در تیم ملی دوومیدانی ترکیه/ دونده‌ای که تمارض به نابینایی می‌کند؟» به چگونگی تغییر تابعیت دونده ایرانی پرداخت. بررسی‌های تابناک در خصوص واکاوای عضویت این دونده تبریزی در تیم ملی دوومیدانی نابینایان و کم بینایان ترکیه به اینجا ختم شد که اهالی دوومیدانی به اتفاق تأکید کردند سجاد هاشمی در دوران عضویتش در تیم ملی ایران هرگز مشکل بینایی نداشته و تا دو سال پیش در لیگ باشگاه‌های کشور هم فعالیت داشته است! نکته در خور توجه دیگر، شایعه صغر سن او بود که در لابه‌لای این هجمه‌ها مطرح و گفته شد که او در شرایطی ناعادلانه رکورد ۴۰۰ متر جوانان ایران را هم زده است.
با این اوصاف کشمکش‌ها بر سر رکوردهای عجیب او در مسابقات جهانی ژاپن در حالی ادامه داشت که خبر رسید دادگاهی در بن آلمان که رسیدگی به شکایات این چنینی ورزشکاران پارالمپیکی را به عهده دارد، با استناد به مدارکی که به دستش رسیده و بررسی به عمل آمده، سرکان ییلدیریم را رد صلاحیت کرده است. اما در این بین ترکیه که تلاش زیادی برای به خدمت گرفتن سجاد هاشمی کرده بود و او را به عنوان ورزشکار T12 (کمی بهتر از ورزشکار نابینای مطلق) معرفی کرده بود، به دادگاه بن اعتراض کرد تا بتواند ییلدیریم را به بازی‌های پارالمپیک ۲۰۲۴ پاریس برساند. بررسی‌های دادگاه مربوطه در خصوص صحت و سقم هویت اصلی سجاد هاشمی در حالی ادامه داشت که به او به طور موقت اجازه شرکت در بازی‌های پاریس داده شد تا رأی نهایی صادر شود.
سرکان ییلدیریم روز ۳۱ آگوست یعنی ۱۰ شهریور در پاریس به میدان رفت و در ماده ۱۰۰ متر کلاس T12 توانست به عنوان قهرمانی برسد. اما هنوز طعم مدال طلای بازی‌های پارالمپیک را نچشیده بود که کمیته بین‌المللی پارالمپیک مدال او را پس گرفت و سکوی قهرمانی را به دونده آمریکایی داد! دادگاه بن تنها سه روز بعد از مسابقه دوی ۱۰۰ متر، رأی پرونده سرکان ییلیدیریم را اعلام کرد و بار دیگر رد صلاحیت دونده ترکیه را تأیید کرد. در این رابطه فدراسیون جهانی پارا دوومیدانی نیز بیانیه ای داد و مدعی شد که چون سرکان ییلیدیریم تحت بازبینی وضعیت کلاس ورزشی قرار داشته موقتاً به او اجازه حضور در مسابقه داده شده و در نهایت با بررسی‌های دقیق‌تر رد صلاحیت شد و از شرکت در مسابقات محروم است.
سرکان در شرایطی از لیست مدال‌آوران پاریس خارج شد که حتی سهمیه شرکت در رقابت‌های دوی ۴۰۰ متر را هم به دست آورده بود، اما با این اتفاق، از صحنه پارالمپیک حذف شد. کاروان ورزشی ترکیه در حالی امیدوار به کسب دو مدال طلای مسلم از سوی سرکان ییلیدیریم بود که حالا نه تنها این موقعیت را از دست داد، بلکه باید دو مدال طلای ییلیدیریم در رقابت‌های جهانی کوبه ژاپن را هم پس بدهد. بدتر از همه این که باید فکری هم برای رسوایی جعل هویت سرکان کند.
جنجال حضور سجاد هاشمی آهنگری عضو پیشین مدال‌آور دوومیدانی ایران در ورزش نابینایان ترکیه در حالی بازتاب خبری گسترده‌ای داشته که مسئولان ورزش ترکیه هنوز هیچ اظهارنظری در این باره نداشته‌اند. آنها پیش از این اعلام کرده بودند نتایجی که هاشمی در تیم ملی دوومیدانی ترکیه کسب کرده، در تاریخ ورزش این کشور بی سابقه بوده است.
سجاد هاشمی آهنگری به رغم کارنامه پرافتخاری که در دوران حضورش در تیم ملی دوهای سرعت مردان ایران داشت، اما به یکباره مسیری را در پیش گرفت که اعتبار گذشته خود را به شدت زیر سؤال برد. اعتباری که به بهانه یک زندگی مرفه‌تر یا شاید هم یک بیزنس پردرآمدتر از بین رفت.
او اخیراً در گفتگویی که با تابناک داشت به این موضوع اشاره کرده بود که به جز ترکیه از کشورهای قطر، آذربایجان و قزاقستان هم پیشنهاد داشته که از نظر پولی حمایت بیشتری می‌شده، اما چون خودش ترک زبان بوده و مراوادت خوبی با ترک‌ها داشته به این کشور تغییر تابعیت داده است، اما نکته اصلی اینجاست که اگر هاشمی مشکل بینایی داشت چرا تلاش نکرد در کشورش خودش وارد تیم ملی دوومیدانی نابینایان و کم بینایان شده و در ایران کلاس‌بندی شود؟ او در بخشی از اظهاراتش مدعی شده که در یکی دو سال باقی مانده از عمر ورزشی‌اش وقت سر و کله زدن با شرایط مدیریتی ایران را نداشته به همین دلیل به ترکیه رفته است.
ولی بنا بر ادعای بسیاری از دوومیدانی کاران او تحت معاینه پزشکان ایرانی قرار می‌گیرد و صلاحیت و شرایط لازم را برای گرفتن کلاس‌بندی پیدا نمی‌کند. محمدرضا مظلومی، رئیس فدراسیون ورزش‌های نابینایان و کم بینایان نیز در این باره به تابناک گفت: «آقای هاشمی به ما مراجعه کرد و قرار شد نزد پزشکان برود تا مراحل بینایی‌سنجی را طی کند، اما دیگری خبری از او نشد و ترجیح داد تغییر تابعیت بدهد و به ترکیه برود!»
پرسش دیگر این است چرا هاشمی به جای این که پاسخی برای این همه تناقض آشکار داشته باشد، تقصیر را به گردن رسانه‌ها می‌اندازد و می‌گوید برای این که کلیک بخورند و بازدید داشته باشند، برایش حاشیه درست می‌کنند. او دونده‌ای بوده که در بازی‌های المپیک ۲۰۱۲ لندن دویده، مدال طلای ارتش‌های جهان را دارد، چهار رکورد ملی افراد سالم متعلق به اوست. در تمام این سال‌ها گواهی سلامتش به عنوان یک ورزشکار سالم تأیید شده و مهم‌تر از همه این که گواهینامه رانندگی داشته و در ملأ عام رانندگی می‌کرده است. بنابراین این مواردی نیست که بتوان به سادگی از آنها گذر کرد و پذیرفت به یکباره به چنین ورزشکار که در سطح المپیک فعالیت داشته کلاس T12 بدهند. در مورد زمان اقامتش هم موضوع مبهم است. به گفته خودش اقامتش رسماً از سال ۲۰۲۴ درست شده، این در حالی است که طبق قوانین باید حداقل سه سال از اقامت ورزشکاران مهاجر در کشور مربوطه بگذرد تا ملی‌پوش آن کشور شوند.
طبق وعده‌ای که ترکیه به ورزشکاران پارالمپیکی‌اش داده است، هر ورزشکاری که بتواند صاحب مدال طلا شود مبلغ ۴۸۰ هزار دلار پاداش خواهد گرفت. با پس گرفتن مدال طلای سرکان ییلدیریم او مبلغ بسیار هنگفتی را از دست داده است. البته که باید به این نکته اشاره کرد مسئولان ورزش ایران برای این دوره از بازی‌های پارالمپیک نیز افزایش قابل ملاحظه‌ای را در رقم پاداش‌ها اعمال کردند. به این صورت که برای نفرات قهرمان ۸ میلیارد تومان از سوی وزارت ورزش و ۴ میلیارد تومان هم از طرف کمیته ملی پارالمپیک به طلایی‌ها اختصاص می‌دهند که معادل دلاری برابر است با ۲۰۳ هزار دلار.
ستاره جنجالی ایرانی که به پارا ورزشکار ترکیه تبدیل شد، این روزها علاوه بر جعل هویت خود به موارد دیگری هم متهم شده است. پس گرفتن مدال طلای او در بازی‌های پارالمپیک ۲۰۲۴ پاریس این فضا را ایجاد کرده تا برخی از مربیان دوومیدانی از پشت پرده‌هایی بگویند که به سجاد هاشمی آهنگری ارتباط دارد.
امیر پیاهو، دونده قهرمان اسبق آسیا که مربیگری تیم‌های ملی دوومیدانی نابینایان و معلولین را به عهده دارد در باره حضور سؤال برانگیز سجاد هاشمی در عرصه ورزشی توانیابان به تابناک گفت: «آقای هاشمی اصلاً رزومه‌ای در ورزش توانیابان ندارد. ایشان سال‌ها در عین سلامت در کنار افراد سالم دویده است. ما ورزشکاران زیادی داریم که از لنز و عینک استفاده می‌کنند این که دلیل نمی‌شود هر کسی چشمش ضعیف بود بیاید و حق ورزشکاران دیگر را پایمال کند. درست است که هاشمی تغییر تابعیت داده و این مسائل پیش آمده، اما باید در داخل کشور ما هم یک چارچوب و ضوابطی باشد که ورزشکار به راحتی مهاجرت نکند. چرا باید حق یک ورزشکار نابینا خورده شود.»
پیاهو ادامه داد: «ایشان سال گذشته قبل از بازی‌های پاراآسیایی هانگژو ناگهان آمدند و همراه کاروان به عنوان مربی به این بازی‌ها اعزام شدند. میلاد رمضانی شاگرد من بود و با عنوان قهرمانی از مسابقات آسیا اقیانوسیه برگشت. ولی هاشمی زیر پایش نشست و گفت اگر با من تمرین کنی رکوردهایت بهتر می‌شود. او در فاصله دو ماه مانده به بازی‌ها مربیگری میلاد رمضانی را به عهده گرفت و با او به هانگژو رفت. من رمضانی را با زمان ۴۸ ثانیه در دوی ۴۰۰ متر تحویل داده بودم اما به هانگژو رفت و با زمان ۵۰ ثانیه سوم شد. جالب اینجاست که در این مسابقات دونده عربستانی که سوم شده بود خطا کرد و میلاد سوم شد وگرنه چهارم بازی ها شده بود. متأسفانه مسئولان فدراسیون جانبازان و معلولین وقت هم که متولی رشته ما بودند هیچ اقدامی در این خصوص انجام ندادند و گفتند ورزشکار خودش خواسته مربی‌اش را عوض کند. مگر ورزشکاری که کم‌توان ذهنی است قدرت تصمیم گیری دارد.»
گلایه دیگر مربوط به محمد علی رفاهیت است دیگر مربی تیم ملی دوومیدانی توانیابان و نابینان. او نیز به شدت از دست سجاد هاشمی گله‌مند است: «من سه سال با علیرضا زارع کار کردم و مربیش بودم اما وقتی موقع اعزام به بازی‌های هانگژو شد، دیدیم که سجاد هاشمی را به عنوان مربی کل تیم اعزام کردند. چون هاشمی همشهری رئیس وقت فدراسیون یعنی شروین اسبقیان و بهمن رضایی سرمربی (تبریزی) تیم بود، او را همراه تیم بردند. زارع شانس طلای مسلم بازی‌ها بود و دو مدال طلا در دوهای ۱۰۰ و ۲۰۰ متر گرفت. طبق قانونی که در فدراسیون وجود دارد، پاداش مربیان ورزشکاران مدال‌آور به حساب نفری که همراه تیم اعزام شده و آی دی کارت دارد، واریز می‌شود. شاگرد من آنجا ۲ مدال طلا گرفت و پاداش من مربی هم می‌شد ۵۵۰۰ دلار. فدراسیون این پاداش را به سجاد هاشمی داد، چون او آی دی کارت داشت. از آن زمان تاکنون یک سال از بازی‌های پاراآسیایی هانگژو گذشته و او هنوز پول‌های من را نداده است.»
رفاهیت افزود: «حتی فدراسیون قبل از اعزام از هاشمی امضا گرفت که اگر شاگرد من طلا گرفت پاداش‌هایی که حق من است و به حسابش می‌آید را بدهد، اما تا امروز از این کار امتناع کرده. وزارت ورزش هم یک رقم در خور توجه برای من پاداش در نظر گرفت که آن هم به حساب هاشمی رفته و آن را هم نداده است. تا امروز هر چه هم نامه‌نگاری با فدراسیون کردم به حقم نرسیدم. آقای هادی‌زاده در همین مسابقات ژاپن هاشمی را دیده و گفته چرا پاداش رفاهیات را نمی‌دهی او گفته اصلاً پولی به حساب من نیامده، حتی رسید پول را هم داشته و نشان داده اما باز هم منکر شده است. این عادلانه نیست که من ۳ سال با یک ورزشکار کار کنم و ۲ مدال طلا بیاورد اما حقم را ندهند. در مقابل شاگرد هاشمی سوم شده و پاداش‌ها را برای خودش بردارد. از مسئولان ورزش به خصوص وزیر جدید می‌خواهم بیشتر به اوضاع و احوال ورزش معلولین و توانیابان رسیدگی کنند. مشکلات در این ورزش بیش از اندازه زیاد است.»
بحث تخلف و تقلب در کلاس‌بندی ورزشکاران معلول و توانیاب به خصوص در رشته پارادوومیدانی یکی از موارد ناخوشایندی است که طی سالیان اخیر کمیته بین‌المللی پارالمپیک (IPC) را در سراسر دنیا به شدت درگیر کرده است. متأسفانه ایران هم از این قاعده مستثنی نبوده و آنطور که شنیده می‌شود خیلی از ورزشکاران ایرانی هم بعد از جنجالی که سجاد هاشمی آهنگری به راه انداخته به دنبال این هستند که شانس خود را این مسیر نادرست امتحان کنند. به نظر می‌رسد تنها راه برخورد با این معضل این است که مراجع جهانی از جمله فدراسیون‌های جهانی پارادومیدانی و نابینایان و کم بینایان در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت کلاس‌های ورزشکاران را بازبینی کنند و سخت‌گیری‌های لازم را در خصوص ورزشکار مهاجر به خرج دهند تا این چنین فضای سالم ورزش آلوده نشود.
