به گزارش خبرگزاری صداوسیما، برنامه  گفتگوی ویژه خبری شبکه خبر ۲۱ شهریور ۱۴۰۳ با حضور آقایان ابراهیم متقی، رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و سید محمد کاظم سجاد پور ، استاد محترم دانشکده روابط بین الملل و معاون پیشین وزارت خارجه با موضوع جدال ترامپ و هریس در نخستین مناظره پخش شد، مشروح این گفت و گو را در زیر می خوانید:

مقدمه مجری: فرارسیدن سالروز شهادت خورشید یازدهم سپهر سروری حضرت امام حسن عسگری سلام الله علیه را تسلیت عرض می‌کنم، نخستین مناظره ترامپ و هریس دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا می‌دانید که برگزار شد در این مناظره کامیلا هریس نامزد دموکرات‌ها ترامپ را متهم کرد که هیچ برنامه‌ای ندارد و نامزد جمهوری خواهان هم به وخامت اوضاع در بخش‌های مختلف از جمله تورم شدید در آمریکا اشاره کرد، مناظره دو نامزد انتخاباتی دموکرات و جمهوری خواه آمریکا د رحالی برگزار شد که هریس و ترامپ در نظرسنجی‌ها تقریبا با هم برابر هستند، برنامه امشب گفتگوی ویژه خبری را با موضوع بررسی نخستین مناظره ترامپ و هریس گفتگوی ویژه خبری را امشب تقدیم حضور شما می‌کنیم، مقدمتا دعوت می‌کنم یک گزارش در همین موضوع تماشا بفرمایید و بعد برگردیم و آغاز گفتگو.

سوال: آقای متقی این اولین و آخرین مناظره بود به نظر شما؟ 
متقی: می‌دانید که یک مناظره‌ای قبلا بایدن و ترامپ داشتند، همینجوری که گزارشگر شما به مسئله اشاره داشت، این هست که هنوز به توافق نرسیدند که آیا مناظره دیگری داشته باشند یا نه، چون مناظره‌ها باید بر اساس توافق انجام بشود، ولی رویکردی که خود من دارم این است که قطعا زمینه برای برگزاری مناظره دیگری وجود دارد. به چه دلیل؟ چون هر کدام انگیزه دارند برای این که پیروز بشوند و برای این که پیروز بشوند، باید یک نبرد گفتاری و تحلیلی داشته باشند، هر دو نیاز به این دارند که مخاطب را جذب کنند، بنابراین هر دو می‌خواهند قشر خاکستری را به سمت خودشان سوق بدهند، بنابراین باید و باید این مناظره دیگری هم در دستور کار قرار بگیرد. 

سوال: در مناظره اولی که برگزار شد که همدیگر را متهم به دروغگویی، نداشتن برنامه و ضعف عملکرد کردند. 
متقی: همیشه همین وجود داشته، در برخی از مواقع من یادم می‌آید توهین‌های شدیدی نسبت به همدیگر انجام می‌دادند. 

به لحاظ اجتماعی کامیلا هریس خیلی موفق‌تر بوده، اما برنامه‌های اقتصادی ترامپ جدی است

سوال: می‌خواهم بدانم که در ارزیابی شما برنده مناظره اول کی بود؟ 
متقی: برنده مناظره ترامپ و بایدن که ترامپ بود و جایگاه ویژه‌ای ایجاد کرد. تایم امروز یک مطلبی داشت و در آن مطلبش می‌گوید که ترامپ خیلی ناراحت است از این که کامیلا هریس جایگزین بایدن شده و یک کاریکاتوری دارد که سوار یکی از این ماشین‌های در فضا‌های تفریحی اش شده و این دارد به سمت سراشیبی حرکت می‌کند، رسانه‌ها نشان می‌دهند به لحاظ اجتماعی کامیلا هریس خیلی موفق‌تر بوده، اما برنامه‌های اقتصادی ترامپ جدی است.

همین گزارشی که شما پخش کردید، از ۴ نفری که خبرنگار شما مصاحبه کرده بود دو نفر روی بحث‌های اقتصادی تاکید داشتند، کلا برای شهروندان آمریکایی موضوعات اقتصادی اهمیت بسیار زیادی دارد در فضای انتخاباتی، نگاهی که ترامپ دارد یک نوع مرکانتیلیسم اقتصادی است یعنی در صدد این است که اولا دلار را در وضعیت (دیولیویشن...؟ این کلمه مفهوم نبود) قرار بدهد نکته دوم این که بحث مربوط به صادرات و واردات را موازنه اش را تغییر بدهد، بنابراین مجموعه‌های صنعتی ترجیح می‌دهند که ترامپ به پیروزی برسد چرا؟ به این دلیل که مازاد بیشتری بدست بیاورند در این شرایط وقتی که تولید صنعتی بیشتر باشد.

زمینه برای اشتغال بوجود می‌آید، اما یک نکته جدی هم هست و آن این است که در دوره بایدن، بایدن توانست اشتغال را رشد بدهد، بایدن یک موفقیت اقتصادی داشت، یک نوع اندیشه نئولیبرال اقتصادی وجود دارد و این اندیشه نئولیبرال اقتصادی می‌تواند پشتوانه انتخاباتی کامیلا هریس باشد، اما ادبیات مردم گرایانه و پوپولیستی ترامپ را هم جدی بگیریم، به ویژه در حوزه میدوست. 

هریس بی تردید برنده است و فکر می‌کنم اجماع رسانه‌ای و تحلیلی امریکا و جهان هم همین است

سوال: آقای دکتر نظر شما چیست؟ ترامپ هم بعد از مناظره گفته بود نظرسنجی‌ها اکثرش می‌گوید که ما جلو بودیم غیر از چند تایی که آنها هریس را موفق می‌دانستند شما فکر می‌کنید برنده کی بود؟ 
سجاد پور: من مناظره را مستقیم نگاه کردم به نظر من اگر بخواهیم واقعا ارزیابی دقیقی بکنیم چند تا فاکتور را باید در نظر بگیریم یکی محتواست، یکی شیوه و روش است اجازه بدهید بگویم هنر‌های نمایشی است، نحوه قانع کردن، تدوین پیام است، همه این‌ها را روی هم بگذاریم بی تردید هریس برنده است و هریس با یک قوت وارد شد، تصویری که از خودش داد این را می‌گویم با تمام جوانب، یعنی حتی حرکات بدن، نحوه صدا، نحوه لباس، چون استدلال و منطق و برنامه اقتصادی یا اجتماعی صرف مبنا نیست مهم این است که چقدر با احساسات می‌شود کار کرد، چقدر می‌شود  با اقشار مختلف مردم ارتباط برقرار کرد و چقدر می‌شود بسته بندی‌های مختلف ارائه داد.

سجاد پور: هریس بی تردید برنده است و فکر می‌کنم اجماع رسانه‌ای و تحلیلی امریکا و جهان هم همین است که بیش از ۶۳ تا ۶۷ درصد هریس را برنده می‌دانند، ترامپ در موقعیت کم و بیش دفاعی قرار گرفته بود، از نظر نحوه پیام، روانشناسی ترس را عنوان می‌کرد و هریس روانشناسی امید را، به این معنی که تقریبا تمام صحبت‌های ترامپ بلااستثنا جنبه منفی داشت، یعنی این که این خانم هریس مارکسیست است.

سجاد پور: این خانم هریس همان بایدن است و نباید به او اعتماد کرد این‌ها مهاجرت را خراب کردند، این‌ها این کار را کردند، یعنی ارائه تصویری که می‌داد مخصوصا قسمت آخر که آمریکا را در حال سقوط می‌دید، آمریکای به هم ریخته، آمریکای ورشکسته، چیزی شبیه این ولی خانم هریس یک تصویری داد که متفاوت بود که هر چه که هست ما نباید روی فقط مشکلات نگاه کنیم، فصل جدیدی را باز کنیم، یک جمله‌ای که خیلی تکرار می‌کرد که به عقب برنگردیم و منظور او به گذشته و البته به این معنی نیست که ترامپ پایگاه خودش را از دست داد، نه، ترامپ پایگاه خودش را حفظ کرد ولی این وسط آن افرادی که مصمم نیستند تا این لحظه و تصمیم نگرفتند، بخشی شان تحت تاثیر هریس قرار گرفتند. 

اسرائیلی‌ها تمایل دارند ترامپ به قدرت برسد
سوال: آقای دکتر در این مناظره در بحث سیاست خارجی چند تا موضوع خیلی برجسته بود از جمله مسئله رژیم صهیونیستی و رقابتی که این دو داشتند سر حمایت از رژیم، حالا کامیلا هریس بحث آتش بس غزه و ارائه طرح دو دولتی را مطرح می‌کرد از آن طرف ترامپ هم می‌گفت اگر من نیایم که رژیم صهیونیستی دو سال هم بیشتر دوام نمی‌آورد موضوع این است که بحث ادامه تنش در غزه و ادامه این جنگ یا آتش بس، چقدر می‌تواند در نتیجه انتخابات اگر پیش از آغاز انتخابات شکل بگیرد می‌تواند اثرگذار باشد. 
متقی: یکی از بحث‌های جدی که می‌تواند در رابطه با آرای کاندیدا‌ها موفقیت بایدن تاثیرگذار باشد در ارتباط با آتش بس، نکته‌ای که وجود دارد این است که اسرائیلی‌ها تمایل دارند ترامپ به قدرت برسد، چرا؟ به این دلیل که پشتیبان تاکتیکی خودشان می‌دانند برای کاربرد سیاست قدرت، ولی واقعیت دیگری وجود دارد و آن این است که اگر ترامپ به قدرت برسد، طبیعی است که الگوی رفتاری او با روسیه و ایران جدا از فضای دولت بایدن نخواهد بود، یعنی ترامپ در دوره قبل ریاست جمهوری خود هم راهبرد منطقه‌ای او آف شور بالانسینگ بود الان هم این آف شور بالانسینگ را حفظ می‌کند.

دیک چنی حمایت خودش را از کامیلا هریس اعلام کرد

متقی: ولی کامیلا هریس حوزه سیاست خارجی اش و ارائه آن و طبعا مخاطبینش مطلوبیت‌های بیشتری را می‌تواند برای گروه‌های اجتماعی و از همه مهم‌تر برای نخبگان بوجود بیاورد، رویکرد ترامپ خیلی پوپولیستی است اگر آن بدنه جوانان وارد فضای رقابت‌های انتخاباتی بشوند، طبیعی است که پشتوانه ترامپ خواهند بود ولی کامیلا هریس در صدد این است که آن عقلانیت راهبردی آمریکا را به سمت خودش برای مدیریت بحران جذب کند و جلب کند.

متقی: در شرایط فعلی هم شما در نظر بگیرید دیک چنی حمایت خودش را از کامیلا هریس اعلام کرد، دیک چنی یک جایگاه ویژه‌ای در ساختار قدرت امریکا دارد، مایکل پنس همین وضعیت را داشته یعنی خیلی از متحدین ترامپ در دوره گذشته و کسانی که در انتخابات ۲۰۱۶ از ترامپ حمایت کردند، امروز در وضعیت بی طرفی قرار ندارند تنها کسی که در وضعیت بی طرفی اعلام مواضع کرده، جرج بوش پسر است ولی خیلی از نخبگان، نگاهشان این است که هریس در عرصه سیاست خارجی، سیاست اقتصادی و حتی الگو‌های امنیتی و کابینه‌ای که می‌تواند بسازد یک کابینه ضعیف نخواهد بود یک کابینه‌ای است که گفتمان دارد، رویکرد دارد، افراد تکراری را مورد استفاده قرار نمی‌دهد و دنبال این است که یک تحول بنیادین در حوزه‌های کارگزاری بوجود بیاورد.

متقی: یعنی امیدی که به نوعی آقای دکتر به آن اشاره داشتند مبتنی بر رویکرد تغییر است. من یادم می‌آید در مناظره‌های انتخاباتی که باراک اوباما داشت اصلا راهبردش و سیاستش، سیاست تغییر بود و وقتی که وارد کار شد، نگاه او چنج پالسی بود، نگاهی که کامیلا هریس دارد  سیاست داخلی ، کارگزاران را، الگو‌های رفتاری را و حتی گفتمان‌ها را می‌خواهدتغییر بدهد.

کسانی که نگاه اقتصادی داشتند آنها گرایش شان به سمت ترامپ است

متقی: در فضای مناظره شب گذشته آمریکا که مربوط به صبح ما بود، این وضعیت وجود دارد که کامیلا هریس موقعیت بهتری را توانست به دست بیاورد و رسانه‌ها انعکاس دادند، اما بحث اقتصادی یعنی کسانی که نگاه اقتصادی داشتند آنها گرایش شان به سمت ترامپ است، بستگی دارد که در آینده آیا عرصه سیاست خارجی اولویت بیشتر مردم بشود یا بحث مربوط به اقتصادی. طبیعی است که در این فضا مسئله ی دو دولت که مورد تاکید قرار داد کامیلا هریس، یک برگ برنده برای این که بتواند رویکرد خیلی از مجموعه‌های حاشیه‌ای مسلمانان را، عرب‌ها را و حتی یهودی‌های منتقد دولت نتانیاهو را جلب کند، نکته دوم بحث مربوط به پایان جنگ غزه است، ترکیب این دو تا طبیعی است که افکار عمومی آمریکارا بیشتر متوجه خودش میکند.

متقی:  هریس می تواند مجموعه‌های حاشیه‌ای، عرب‌ها و حتی یهودی‌های منتقد نتانیاهو را جلب کند، نکته دوم بحث مربوط به پایان جنگ غزه است، ترکیب این دو تا طبیعی است که افکار عمومی آمریکا را بیشتر به خودش متوجه خودش می‌کند؛ بنابراین به لحاظ سیاست خارجی من فکر می‌کنم، کامیلا هریس این موفقیت را دارد، به ویژه این که کامیلا هریس امروز پشتوانه چین  و روسیه را هم دارد.
یعنی پوتین و رهبران چین احساس می‌کنند که با هریس شرایط سازنده‌تر و همکاری جویانه تری را خواهند داشت.

سوال: آقای دکتر سجادپور جدای از بحث غزه، خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان محل بحث انگیزی بود، آن جا که کامیلا هریس انتقاد می‌کند ترامپ در دوره خودش با طالبان داشت یا آن جا ترامپ به نحوه خروجش و هدیه ۸۵ میلیارد دلاری صحبت می‌کرد، اقلامی که در افغانستان باقی مانده است را به باد انتقاد گرفت. موضوع افغانستان می تواند در نتیجه این انتخابات اثرگذار باشد؟

سجادپور – استاد دانشگاه روابط بین الملل: فکر نمی‌کنم، زیرا به طور کلی موضوع اصلی و محوری مسائل داخلی آمریکاست، مسائل خارجی مسئله بعد هستند.
مسائل سیاست خارجی که مطرح می‌شود به خاطر انعکاس و به اصطلاح پژواک‌های داخلی است، مثل مسئله غزه که اشاره کردند، در رابطه با بخش قابل توجهی از نیرو‌های ارتش به دموکرات، که از شیوه رژیم صهیونیستی بسیار ناراحت هستند، تظاهراتی که در کنوانسیون حزب دموکرات بود، حزب دموکرات در درون بخش جوان و جناح چپش با فلسطین پیوند بیشتری دارد.یعنی مسائلی که در داخل منعکس می‌شود، افغانستان یک پرونده تمام شده است، همین طور که عرض کردم، جمعیت جوان و جناح چپ حزب دموکرات بسیار مسئله دار است، مخصوصا که در نظر بگیریم در یک سری ایالت‌های کلیدی که معروف هستند به ایالت‌های چرخشی، این رای مهم است، یک توضیح کوتاه بدهم، در آمریکا این مجموعه ۵۰ ایالت کم و بیش تقریبا حدود ۴۰ و خورده‌ای شان مشخص است که بافت و ساختار رای گیری و رای دادن چطوری است. 
یعنی الگوی شان کم و بیش مشخص است، مثلا نیویورک یک ایالت لیبرال است و اکثریت به حزب دموکرات رای می‌دهند، تگزاس یک ایالت محافظه کار است. 

سجادپور: حدود هفت و هشت ایالت هست که این‌ها چرخشی هستند، یعنی نه رنگ قرمز هستند که سمبل حزب جمهوری خواه است، نه رنگ آبی هستندکه سمبل حزب دموکرات هستند، بعضا می‌گویند بنفشه هستند. یعنی معلوم نیست که چی می‌شود، توی این‌ها آن آمریکایی‌های عرب تبار، مسلمان‌ها، در ایالت میشیگان خیلی جدی می‌شوند؛ لذا مسئله غزه بخشی از این رای می‌شود ولی در مورد افغانستان عمدتا در مورد یک تصمیم گذشته است، البته هریس بسیار محکم و تند روش مذاکراتی ترامپ را زیر سوال برد در قضیه افغانستان، که تو دولتی که دوست آمریکا بوده است، یعنی دولت پیشین افغانستان، آن را دور زدی، مستقیم رفتی با طالبان مذاکره کردی، طالبان که این طوری هست و وضعیتی که بعدا در افغانستان ایجاد شد فی الواقع به خاطر تصیمات، فراتر حرفی زد گفت تو را رهبران کشور‌های مختلف به تعبیر عامیانه ما می‌توانند سیاه کنند، با چاخان کردن ازت، نمونه اش رهبر کره شمالی که دو – سه تا جمله بگوید تو خوشش می‌آید و می‌توانند تو را دگرگون کنند، یک نقطه روانی و حساسش ولی کلیت بحث را نگاه کنید.

سجادپور: در این حدود دو – سه ساعت، نود و خورده‌ای یا صد دقیقه، بیشتر مسائل، مسائل داخلی آمریکا و نحوه اداره جامعه بود.

سوال: راجع به سیاست خارجی صحبت می‌کنیم، شما می‌فرمایید موضوع افغانستان تمام شده است، آن سمت روسیه و اوکراین که با هم درگیر هستند چقدر می‌تواند اثرگذار باشد.
سجادپور: خیلی مهم است، بحث روسیه و اوکراین و چین که هر دو اشاره می‌کردند و که مسئله اصلی آن چیزی که در آمریکا به عنوان رهبر جهانی مطرح می‌کند که مسئله چین است که می‌آید بالا و به عنوان یک قدرت جهانی و چگونه مدیریت مسئله چین پیچیده است برای هر دو و یک مسئله ساده‌ای نیست.
مسئله روسیه و اوکراین، ماهیت متفاوتی از چین دارد، ولی باز خیلی جدی است.
این جا دیدگاه حزب جمهوری خواه در مورد حزب دموکرات یک دیدگاه ایدئولوژیک است، یعنی ضد روسیه هستند، می‌خواهند روسیه حتما شکست بخورد و شکست روسیه یک آرمان ایدئولوژیک است برای این ها، ترامپ نسبت به قضیه اوکراین و روسیه این طوری فکر نمی‌کند و می‌گوید این دست من باشد زود تمام می‌کنم.

سجادپور: ولی از او سوال می‌کردند و سوای دو نفری که محل مناظره بودند، یعنی هریس و ترامپ دو خبرنگار فوق العاده درجه یک شبکه‌ای بی سی به نظر من شاهکار کاشتند در نحوه سوال کردن و پیچاندن این‌ها مخصوصا در قضیه اوکراین و آقای دیوید نمیر که بسیار مودبانه ولی در عین حال هر سوالی می‌کرد که می‌گفت شما چطور می‌خواهید حل کنید، نحوه و روشت را بگو، واقعا ترامپ جوابی در این زمینه نداشت، هریس هم فرمولی برای این قضیه نداشت و این البته برمی گردد به منازعات داخلی که در داخل خود کنگره آمریکا در این قضیه اوکراین و روسیه وجود دارد.

سجادپور: یک اتفاقی که افتاده است و خیلی جالب است، ما در سیاست با ظرافت‌ها و جزئیات سروکار داریم، آن بحث مربوط به پوتین و انتخابات آمریکاست.
تصور عمومی در آمریکا این است که ترجیح روس‌ها، ترامپ است ولی آقای روی این بحث می‌کنند و، چون با او می‌توانند روس‌ها با او راحت‌تر هستند، سختگیری ایدئولوژیک و تند دموکرات‌ها را ندارد ولی دو هفته قبل آقای پوتین گفت که من از خانم هریس خوشم می‌آید، در انتخابات و این یک مقداری داستان را به اصطلاح در ظرایفش دچار تغییر کرد، ترامپ هم اشاره کرد که پوتین گفته از این حمایت می‌کنم، ولی مسئله روسیه مسئله جدی است، مسئله اوکراین جدی است ولی در فرمولی که دادند هیچ کدام شان روشن در این زمینه ارائه راه حلی نکردند.

سوال: پیش بینی می‌شود که اتفاقی شبیه اتفاقات بیست بیست که دو قطبی‌ها خیلی پررنگ شد و منجر به درگیری‌ها شد در این دوره از انتخابات شکل بگیرد؟
مقتی: من بعید می‌دانم که در این دوره ترامپ خواسته باشد ریسک دوره قبل را تکرار کند.
در آن مقطع زمانی احساس می‌کرد که به صورت قطعی پیروز است، وقتی که این قطعیت برای او ایجاد شده بود، مسئله شکست یک شوک انتخاباتی بود برای او و در نتیجه سیاستی که در پیش گرفت، یک سیاست برهم زدن معادله بازی بود.
امروز ترامپ می‌داند که آن الگوی رفتاری اش بسیاری از آمریکایی‌ها را از او دور کرده است، آمریکایی‌ها نگاه شان ساختارگراست، درست است که در این مسئله ترامپ آدم به قول معروف واردی هست برای این که نشان بدهد بایدن ناتوان بوده است و سیاست خارجی آمریکا را به نوعی در وضعیت ضعف قرار داده است.

مقتی: به همان گونه‌ای که سیاست‌های اوباما در عراق مورد نقد قرار می‌داد در دوره گذشته، وضعیتی که امروز در حوزه انتخاباتی آمریکا وجود دارد این رویکرد دشمن هراسی که به نوعی ترامپ دارد را ما نباید دست کم بگیریم، ترامپ می‌داند جامعه آمریکا در یک وضعیت گزنوفوبیا، که یعنی بیگانه هراسی، یعنی تهدیدهراسی.
این انگاره همیشه در سیاست و الگوی آمریکا وجود داشته که همیشه یک دشمن را می‌سازد و بخشی از این ساختن دشمن ممکن است واقعی نباشد.
بخشی از ساختن دوست ممکن است واقعی نباشد، یعنی مسئله‌ای که وجود دارد این است که محیط را قطبی می‌کند برای این که مشارکت انتخاباتی را بیشتر کند، برای این که جامعه آمریکا احساس تهدید بیشتری بکند ولی طبعا این ترامپ ۲۰۲۴ به هیچ وجه نشانه‌های اقتدار ۲۰۱۶ را ندارد.
ترامپ ۲۰۲۴ نشانه‌های بسیج عمومی جامعه آمریکا را ندارد، یک نوع اعتبارزدایی در رابطه با او شکل گرفته است و طبعا نتایج انتخابات در فضای نهایی به گونه‌ای قطعیت خواهد داشت که ترامپ شاید آن انگیزه چالش گری را نداشته باشد.

مقتی: رویکردی که ترامپ داشت این بود که فکر می‌کرد در انتخابات آن به صورت قطعی پیروز است، خیلی از کشور‌ها این احساس را کاندیدا ممکن است داشته باشند، وقتی که یک احساس نادرست را دارند، نمی‌خواهند واقعیت را بپذیرند، می‌خواهند با واقعیتی که شکل گرفته جدال بکنند.
در این دوره انتخابات ریاست جمهوری من مطمئن هستم که هیچ جدالی مثل سال ۲۰۲۰ ایجاد نخواهد شد، چرا، چون یک نوع تجربه تاریخی و ساختاری وجود دارد و نگاه شان یک نگاه رقابت معطوف به آینده خواهد بود.

سوال: ما تقریبا دو سه دقیقه فرصت داریم، آقای سجادپور باتوجه به این که بایدن کنار کشید و خانم هریس به جای او آمد و در مناظرات رسانه‌ها گفتند که خیلی بیشتر از انتظار ما خانم هریس ظاهر شد، در زمان هشت هفته تا انتخابات کدام بیشتر فرصت برنده شدن دارند؟
سجادپور: هشت هفته برای پیش بینی خیلی سخت است، چون تحولات و یک حادثه، اشاره کردند آقای دکتر به رژیم صهیونیستی، هفته قبل هم آقای فیدمن سناریو نیویورک تایمز، مقاله‌ای نوشت که نتانیاهو به دنبال پیروزی ترامپ است، ممکن است حادثه‌ای در خاورمیانه درست کند که تیم هریس و دموکرات‌ها نیایند روی کار، لذا هشت هفته خیلی زیاد است ولی سازه فکری و عملیاتی ترامپ براین بود و تیم جمهوری خواه‌ها این بود که بایدن کاندید است و لذا همه انرژی شان برای او بود، الان آن ساختار فروریخته است و آن مناظره کاملا نشان داد که ترامپ برای همچین آماده نیست و نکته سوم این که هریس توانسته است یک انرژی ایجاد کند در داخل آمریکا، پول‌های خیلی زیادی به خاطر همین نوع موضع گیرانه اش برای کمک‌های داوطلبانه دادند و بسیار دارد آماده می‌شود یعنی شخصیتش را از یک شخصیت کناردست بایدن به یک شخصیت مستقلی، ولی باز باید ببینیم که چی می‌شود.