به گزارش خبرنگار تابناک، حسن منتظرتربتی، معاون گازی وزیر نفت سابق، در آستانه ورود به نیمه دوم سال و آغاز فصل سرما، در راستای آسیب شناسی زنجیره ناترازی گاز، با حضور در گروهی تخصصی در فضای مجازی با بیان اینکه طبق آنچه در سند « تراز تولید و مصرف گاز طبیعی در کشور تا افق 1420» مصوب شده است، پیش بینی می شود مصارف گاز از رقم متوسط روزانه 750 میلیون مترمکعب در روز در سال 1400 با فرض اینکه هیچ اقدامی در زمینه بهینه سازی مصرف رخ ندهد عملا به حدود متوسط روزانه هزار و 220 میلیون مترمکعب در سال 1410 و متوسط روزانه هزار و 554 میلیون مترمکعب در سال 1420، می رسد، گفت: در حال حاضر میزان تولید کل گاز خام کشور در زمستان حدود یک میلیارد مترمکعب در روز است که رقم خالص تولید گاز کل کشور در روز را می توان 950 میلیون مترمکعب در روز دانست ( در حالی که نیاز زمستانی در شرایط فعلی روزانه حدود 1060 میلیون متر مکعب است). اگر اقدام موثری پیرامون میادین و منابع گازی کشور به لحاظ فشارافزایی یا سایر اقدامات افزایش تولید و توسعه ای انجام نشود، پیش بینی می شود در سال 1410 رقم تولید کل گاز کشور به 800  و در سال 1420 با یک کاهش فاحش به 450 میلیون مترمکعب در روز برسد که این موضوع، یک پیش بینی بسیار نگران کننده است.

وی ادامه داد: باتوجه به پیش بینی ها، میزان تولید گاز کشور در سال 1410 درحالی به 800  میلیون مترمکعب در روز می رسد که نیاز به مصرف، با روند فعلی در سال 1410 در شرایط زمستانی به رقم یک میلیارد و 472 میلیون مترمکعب در روز می رسد. بنابراین برای سال 1410 نیازمند به افزایش تولید حدود 672 میلیون مترمکعب در روز هستیم.

نیروگاه ها و بخش خانگی، بازیگران نقش اول بهینه سازی

منتظر تربتی با اشاره به اینکه بر اساس آنچه پیش بینی شده، قرار است بخشی از رقم ناترازی گازی یاد شده از مسیر بهینه سازی جبران شود، افزود: مطابق آنچه در سند « تراز تولید و مصرف گاز طبیعی در کشور تا افق 1420» پیش بینی شده قرار است تا افق 1410 در بخش خانگی به طور تقریبی در مقیاس سالانه بجای 162 میلیارد مترمکعب ، 121 میلیارد مترمکعب در سال مصرف داشته باشیم که نشان از حدود 40 میلیارد مترمکعب در سال کاهش از طریق بهینه سازی، است. این در حالی است که در بخش نیروگاهی نیز تا افق زمانی یاد شده در 1410، بجای 141 میلیارد مترمکعب ، 91 میلیارد مترمکعب در سال برای مصرف گاز باید از مسیر بهینه سازی، سهم در نظر گرفته شود که حاکی از صرفه جویی 50 میلیارد مترمکعبی در سال برای بخش نیروگاهی است.

به گفته مدیرعامل سابق شرکت ملی گاز ایران، قطعا باید مجموعه صنعت نفت، بخش قابل توجهی از توان خود را در جهت حفظ رقم تولید گاز کنونی معطوف کند. برای اینکه بتوانیم رقم تولید حدود 950 میلیون مترمکعبی گاز در روز را تا افق 1420 حفظ کنیم، عددی حدود 30 میلیارد دلار نیاز است. البته این رقم برای افق 1410 کمتر است، اما بیشترین افت تولید گاز کشور از سال 1410 به بعد آغاز می شود. به این ترتیب بخش قابل توجهی از فعالیت های مربوط به حوزه برطرف کردن ناترازی گاز مربوط به حفظ رقم کنونی تولید است.

 پالایشگاه های گازی، مزیت حل چالش ناترازی

وی یکی از مزیت های کنونی حل چالش های ناترازی گاز را در اختیار داشتن تاسیسات پالایشگاهی گاز دانست و اظهار داشت: نیاز به سرمایه گذاری در بخش پالایشگاهی گاز کمتر است. به دلیل اینکه عملا در بخش ساخت پالایشگاه نیاز چندانی وجود ندارد. باید بتوانیم میادینی که نزدیک به پالایشگاه ها هستند و خوراک شان با پالایشگاه انطباق دارد زودتر به بهره برداری رسانده و به این پالایشگاه ها تزریق کنیم. در اواخر دوره بیژن زنگنه، وزیر اسبق نفت، سندی تدوین شد که بر اساس آن بخشی از میادین گازی که به پالایشگاه های گازی موجود مانند پارس جنوبی، پارسیان و کنگان نزدیک بوده و به لحاظ خوراک انطباق دارند بتوانند با توسعه زودهنگام وارد مدار تولید شوند.

منتظر تربتی با تاکید بر اینکه برای افزایش تولید گاز از رقم کنونی 950 میلیون مترمکعب به یک میلیارد و 500 میلیون مترمکعب در روز در افق 1410، نیازمند سرمایه گذاری 60 میلیارد دلاری است، تصریح کرد: باتوجه به وضعیت بودجه ای کشور عملا تامین این رقم از وزارت نفت، مقدور نیست بنابراین برای این موضوع باید تصمیمات ویژه ای گرفته شود.

اراده فرا وزارتخانه ای، لازمه بهینه سازی مصرف انرژی

وی با بیان اینکه برای بخش بهینه سازی در اسناد موجود، سهم بالایی در نظر گرفته شده است که تجربه عملی نشان می دهد سیاستگذاری و اجرای بسیاری از موضوعات  بهینه سازی در اختیار وزارت نفت نیست و نیازمند ورود یک شورای راهبردی برای حل چالش های موجود آن است، گفت: به جرات می توان گفت بدون مولفه اصلاح قیمت انرژی، بهینه سازی مصرف به سهولت رخ نمی دهد. این در حالی است که مقوله افزایش قیمت انرژی ارتباط مستقیمی با مسائل اجتماعی دارد و نمی توان بدون اصلاح سایر مولفه های اقتصادی به طور مستقیم به موضوع اصلاح و افزایش قیمت انرژی ورود کنیم.

معاون گازی وزیر نفت سابق، اظهار داشت: توصیه می شود وزارت نفت موضوعات بودجه ای خود را به نحوی تنظیم کند که فرآیند نگهداشت تولید را خود، به طور تمام و کمال انجام دهد و بخش افزایش تولید را طی قراردادهایی به بخش خصوصی بسپارد. چراکه حوزه نگهداشت تولید به بودجه کمتری نسبت به بخش افزایش تولید نیاز دارد.

منتظر تربتی با بیان اینکه اگر بودجه کافی برای نگهداشت تولید گاز در شدکت ملی نفت وجود ندارد ، وزارت نفت  می تواند تمام یا بخشی از اقدامات نگهداشت تولید گاز را در اختیار شرکت ملی گاز ایران قرار دهد، گفت: ممکن است برای ورود  شرکت ملی گاز به بخش بالادستی گاز اختلاف نظرهایی در وزارت نفت وجود داشته باشد، اما  نکته حائز اهمیت در این میان این است که شرکت ملی گاز ایران می تواند هزینه های مورد نیاز این مقوله را تامین کند.

* منبع جداول یاد شده در متن گفتگو، بر اساس سند ملی راهبرد انرژی کشور مصوب 24 آبان 1396 هیات وزیران، برنامه اجرایی طرح جامع انرژی کشور مصوب 24 فروردین 1399 و سند تراز تولید و مصرف گاز طبیعی در کشور تا افق  1420 و مصوب 29 اسفند 1399، است. 

ادامه دارد...