محققان برای اولینبار موفق به تولید سلولهای بنیادی خون انسان در آزمایشگاه شدند. این دستاورد میتواند در آینده تحولی بزرگ در درمان سرطان ایجاد کند.
این سلولها که تاکنون فقط روی موشها آزمایش شدهاند، در آزمایشها پس از تزریق به حیوانات تبدیل به مغز استخوان کاربردی شده و عملکردی مشابه با سلولهای پیوندی از خون بند ناف را از خود نشان دادهاند.
در درمان سرطانهایی مانند لوسمی و لنفوم، پرتودرمانی و شیمیدرمانی میتواند سلولهای خون ساز مغز استخوان را از بین ببرد. پیوند سلولهای بنیادی به بدن این امکان را میدهد تا مغز استخوان و سلولهای خونی سالم مجدداً تولید شوند. تاکنون، سلولهای بنیادی از بند ناف به عنوان منبع اصلی استفاده میشدند، اما محدودیت در اهداکنندگان و احتمال ردشدن پیوند توسط بدن چالشهایی را به همراه داشت. اکنون، با استفاده از این روش جدید، امکان تولید سلولهای بنیادی از خود بیمار فراهم شده است که هم مشکل تأمین سلولها را حل میکند و هم خطر ردشدن پیوند را کاهش میدهد.
این فرایند شامل دو مرحله اصلی است. در مرحله اول، سلولهای خون یا پوست انسان از طریق فرایندی به نام بازبرنامهریزی به سلولهای پلوریپوتنت (Pluripotent) تبدیل میشوند. این سلولها میتوانند به هر نوع سلولی در بدن تبدیل شوند. در مرحله دوم، سلولهای پلوریپوتنت به سلولهای خونی تبدیل شده و سپس به موشهایی که فاقد سیستم ایمنی بودند، تزریق شدند. در نیمی از موارد، این سلولها تبدیل به مغز استخوان کاربردی شدند و همانند مغز استخوان انسان سالم، سلولهایی برای حمل اکسیژن و مبارزه با عفونتها تولید کردند.
عباس شفیعی از دانشگاه کوئینزلند که نقشی در این پژوهش نداشته، این دستاورد را پیشرفتی بزرگ در زمینه درمان سرطانهای خون دانست. بااینحال، او هشدار داد که تحقیقات بیشتری روی انسان لازم است تا این روش بتواند به صورت گسترده در کلینیکها استفاده شود. سایمون کان از دانشگاه فلیندرز نیز اشاره کرد که این روش امکان تولید انبوه سلولهای بنیادی خون را فراهم میکند، اما موفقیت و تنوع سلولها به نوع اولیه سلولی که از آن استفاده میشود، بستگی دارد.
این تحقیق نوین که میتواند راهکاری جدید برای مدیریت و درمان سرطانهای خون باشد، در مجله Nature Biotechnology منتشر شده است.