به گزارش خبرگزاری صداوسیما، شبکه خبر یکشنبه شب در برنامه گفتگوی ویژه خبری حادثه انفجار معدن طبس را با شهباز حسن پور ، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس محمدرضا بهرامن ، رئیس خانه معادن ایران (حضوری در استودیو) وخانم نعمتی سردبیر گروه صنعت و معدن (حضوری در استودیوی دیگر) و جواد قناعت- استاندار خراسان جنوبی و محمد حسن نامی ، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور و علی نیکزاد – نائب رئیس مجلس شورای اسلامی (ارتباط تصویری) بررسی کرد.
مشروح گفتگو به شرح زیر است:
مقدمه مجری: . متاسفانه دیشب شاهد یک اتفاق تلخ در معدن ذغال سنگ پرورده پنجه طبس بودیم که در دو بلوک بی و سی در این معدن تعداد ۶۹ نفر از کارگران عزیز ما که حین استخراج ذغال سنگ بودند ناگهان دچا رحادثه تصاعد آنی گاز متان و در نتیجه تراکم فراوان گاز در بلوک سی می‌شوند و در این حادثه ناگوار تعدادی از این عزیزان جان خودشان را از دست می‌دهند و کام مردم عزیز ما را تلخ کردند. طبق آمار رسمی تا الان ۳۳ تن از کارگران بر اثر این حادثه فوت کردند، تعدادی مصدوم هستند و کار امداد برای نجات برخی دیگر که همچنان محبوس هستند ادامه دارد ابراز همدردی می‌کنیم با همه عزیزانی که عزیزان شان را در این حادثه از دست دادند
سوال: آقای بهرامن، سلام عرض می‌کنم شب بخیر بهرحال شما هم از خانواده معدن هستید تسلیت عرض می‌کنم خدمت شما.
بهرامن: من هم تسلیت عرض می‌کنم خدمت جنابعالی و تمام اهالی معدن کاران ایران که متاسفانه این فاجعه باعث شد که امروز همه آنها غمگین بشوند مخصوصا به خانواده‌های محترم این عزیزان که متاسفانه جان خودشان را در حین کار و تولید از دست دادند و شرایطی ایجاد شده که تمام مردم استان خراسان جنوبی ما غمگین شدند از این حادثه غمناک و دردناک امیدوارم که در آینده هیچ وقت منتظر چنین حوادثی نباشیم و نبینیم که بچه‌های ما در بخش معدن کسی که از تلاشگران سخت در صنعت تولید کشور هستند ما چنین حادثه‌هایی را داشته باشیم.
هشدار درباره تکرار حوادث مربوط به معدن
سوال: آقای حسن پور سلام شب شما هم بخیر به شما هم تسلیت عرض می‌کنم.
حسن پور: من هم سلام عرض می‌کنم محضر ملت بزرگ و شریف و داغدار ایران مخصوصا کارگران زحمتکش و فعال، خانواده‌های محترم شان، آرزوی شفای عاجل برای مجروحین این حادثه دارم و امیدوار هستم که این حادثه تلخ درس عبرتی باشد برای پیشگیری از اتفاقاتی که باز هم شاید در کشور رخ بدهد، چون در سال ۹۶ هم ما متاسفانه چنین حادثه‌ای را در معادن ذغال سنگ کشور داشتیم و در آن تاریخ هم قرار بود که تیم‌های کارشناسی تشکیل بشود و جلوگیری بکند از چنین حوادثی و دقیقا دو ماه قبل از معادن ذغال سنگ کرمان بازدید داشتم باید بگویم شرایط آنجا هم به مراتب از این شرایط معدنی که امروز اتفاق افتاده بدتر است و ابتدای صحبتم این جمله را بر این اساس می‌گویم که یک هشداری باشد برای مسئولین امر در وزارت صنعت و معدن، در وزارت کار و همه دستگاه‌های ناظر، که اگر نیاز باشد ابعاد بیشتری را در گفتگو در خدمت تان هستم.
سوال: آقای بهرامن میشود به لحاظ فنی توضیح بدهید که چه اتفاقی افتاد و چرا این حادثه رخ داد؟
بهرامن: معدن پرورده ۵ و ۶ از حدود سی سال قبل فعالیتش را شروع کرد توسط بخش خصوصی می‌توانم بگویم این معدن تاکنون هیچگونه حادثه‌ای نداشته، چون یک تیم کاملا مهندسی در این جا فعال بودند و این تیم مهندسی توانسته با ۱۵۰۰ تا نیروی انسانی که در کنار خودش داشت حدود ۵۰۰ هزار تن در سال تولید ذغال داشته باشد و تامین کننده بخش بزرگی از صنایع فولاد ما باشد، این معدن صرفا به دلیل مسائل و ویژگی‌های خاصی که در درون از نظر ساختار زمین شناسی داشت این اتفاق حاصل شد، این اتفاق یک گام منبع گازی که مخفی شده بود در پشت یک ذخیره بسیار نازک که حدود سی سانت بود و یکباره تخلیه شدن این گاز که عملا باعث این انفجار عظیم شد و این انفجار باعث شد که اکسیژن منطقه در تونل به طور کلی سوخته بشود و این خفگی را برای عزیزان ما که در حین کار بودند داشته باشند. از نظر فنی شناخت این نوع گاز‌ها کار ساده‌ای اصولا نیست، یعنی ما اگر بیاییم بگوییم که صد در صد سنسور‌های ما می‌توانست عمل کند این را ما نمی‌توانیم امروز اعلام کنیم الان در شرایط فعلی، انشاالله بعد از آن مطالعات بعد از این که ما بتوانیم بعد از تخلیه گاز که فکر می‌کنم تخلیه گاز به طور کامل تا حدود یک ساعت قبل تمام شده و شروع شده به آوار برداری که انشاالله بتوانیم فضایی آماده کنیم تا آن عزیزانی که محبوس شدند نجات یابند.
معدن طبس از بهترین معدن‌های بخش خصوصی
سوال: این سنسور‌ها که اشاره کردید یعنی معدن مجهز به تجهیزات کامل بوده است؟
بهرامن: این معدن بعنوان یکی از بهترین معدن‌های بخش خصوصی بود، چون نگاه مهندسی حاکم بود، اگر ما در طی سالیان گذشته می‌خواستیم بازدیدی را توسط خارجی‌ها از معادن ذغال سنگ ما داشته باشند حتما یک پیشنهاد این معدن را می‌کردیم که بروند بازدید کنند، چون سمبل یک کار مهندسی در کشور بود و امروز برای همه ما باعث تاسف است که چرا این اتفاق افتاد؟ چرا نتوانستیم این شناخت را و منبع گاز را به صورت کامل داشته باشیم و این حادثه غمبار را نداشته باشیم؟
سوال: یعنی تجهیزاتی که می‌گویند یعنی سنسور‌هایی که اطلاع می‌دهد امکان جرقه زدن را.
بهرامن: در ترکیه حدود چهار سال قبل یک حادثه مشابه همین را داشتیم حدود ۴۶۰ نفر از عزیزان ما در بخش معدن دنیا از دست دادند جانشان را، این جا هم همان حادثه حادث شده و این باعث تعجب است، حجم گاز به قدری بالا بوده که .
سوال: منظورتان این است که قابل پیشگیری نبوده این اتفاق؟
بهرامن: قطعا بخش مهندسی نتوانسته، ساعت ۱۲ بعد از ظهر شیفت کنترلینگ در بخش‌های گاز کاملا کار خودشان را انجام دادند، هیچ آثاری در آنجا که آثار گاز‌های اضافی باشد دیده نشده، چون این‌ها همیشه به صورت کامل لحظه به لحظه مدیریت شان را می‌کنند، ما دائم از دیشب که این خبر را شنیدیم دائم مدیریت کردیم ببینیم شرایط به چه صورت بوده این اتفاق افتاده؟ تمام مراحل به صورت کامل دیده شده بوده و این بخش، چون بخشی بوده که مدت‌ها تعطیل بوده، قرار بر این بوده که این بخش را دیگر کاملا تخریبش کنند و بتوانند در اکتشافات بعدی کار‌های دیگری را در آنجا انجام بدهند.
حجم زیاد گاز یکی از علل حادثه معدن طبس
سوال: این که شما می‌فرمایید قابل پیشگیری نبوده این آرزویی که آقای حسن پور می‌کنند که انشاالله ما دیگر شاهد این اتفاقات نباشیم پس عملا خیلی وجهی ندارد این دعا را می‌کنیم.
بهرامن: حتما، ما بایستی بگوییم انشاالله چرا؟ چون ما اعتقاد داریم که نبایست این حوادث را داشته باشیم، چون حوادث درون معادن مانند حوادثی است که در هواپیما اتفاق می‌افتد دنیا این‌ها را رصد می‌کنند این مسائل و موارد است، یکی از مسائلی که دنبال می‌کنند این که ما بتوانیم تجربیات همدیگر را دائم انتقال بدهیم که این اتفاق ناشی از چه بوده که همان نگاهی که الان جنابعالی فرمودید که آیا قابل پیش بینی هست؟ قطعا میشود پیش بینی کرد، اما این حجم گاز اتفاقی بود که سردرگم کرده تمام بخش مهندسی بخش معدن را در شرایط کنونی امیدوارم بعد از این که ما بتوانیم کاملا مسائل تخلیه بشود کار‌های مطالعاتی انجام بشود بتوانیم این را ببینیم که آثار آن از چه بوده که چنین حادثه‌ای را همانطور که آقای حسن پور فرمودند ما جای دیگری در کشورمان در معادن نداشته باشیم.
سوال: آقای حسن پور، الان با تعاریفی که آقای بهرامن فرمودند یعنی این معدن به لحاظ مهندسی به لحاظ امکانات معدن نمونه‌ای است بخش خصوصی دارد کار می‌کند که حتی میهمانان خارجی را برای بازدید می‌بردند امکانات و تجهیزات آن طور که آقای بهرامن اشاره کردند امکانات و تجهیزات مناسب و به روز بوده، ولی باز این اتفاق افتاده، یعنی این نشان می‌دهد که اصلا قابل پیش بینی نیست همچنین اتفاقی، شما فکر می‌کنید واقعا قابل پیش بینی و قابل پیشگیری نیست؟
حسن پور: ضمن احترام به فرمایشات سرور عزیزم جناب بهرامن که از پیشکسوتان معدن هستند سالها، که به ایشان ارادت دارم بنده چنین اعتقادی را ندارم بنده اولین سوالم از مسئولین دولت این بوده که یک اداره کل نظارت بر معادن بوده، مدتی اداره کل نظارت بر معادن تعطیل شده است.
تعطیلی اداره کل نظارت بر معادن
سوال: چند وقت است تعطیل شده است؟
حسن پور: توضیح می‌دهم خدمت شما، من امروز صبح که خبر را شنیدم خودم را رساندم مجلس کمیسیون و به دبیر کمیسیون گفتم که نیاز است اولین کسانی که در محل حادثه حاضر بشوند ما مجلسی‌ها بعنوان دستگاه نظارت باید باشیم و بعنوان خادمین مردم و خوشبختانه گفتند از همان اولین ساعات خبر ریاست محترم کمیسیون به دو تن از همکارانی که در نزدیکی معدن بودند و در استان‌های یزد و خراسان ماموریت داده شده که حضور پیدا کنند بلافاصله جناب آقای دکتر قالیباف ریاست محترم مجلس رسما با کمیسیون صنعت و معدن ماموریت دادند که تمام ابعاد و زوایایی که اتفاق افتاده رصد بشود همکاران ما در حال رصد کامل این مطالب هستند،
فرسودگی دستگاه‌ها در معادن ذغال سنگ
اما بنده اعتقادم بر این است که این کشور با توجه به پتانسیلی که دارد با توجه به منابع طبیعی خدادادی عظیمی که دارد اولین سوال این است که این کشور برای این که جلوگیری از چنین حوادثی بشود ما وزارت معدن نیاز داریم، کسانی که مسئولیت مستقیم در برابر معادن داشته باشند و تمام ریزه کاری‌ها به آن دقت بشود نظارت دقیق باشد و صادقانه باید عرض کنم خیلی از دستگاه‌هایی که امروز در معادن ذغال سنگ هستند دستگاه‌های فرسوده هستند، ما که تعارف نداریم با کسی.
سوال: الان ما یک معدنی را داریم راجع به آن صحبت می‌کنیم که این چالش‌ها را نداشته یعنی ...
بهرامن: نه، بحث این است که کاملا متفاوت است
حسن پور: ماشین‌هایی که قابل اطمینان کشور‌های دیگر باشد نیست نظارت بر بعضی از وسایلی که وارد میشود وجود نداشته و ندارد.
سوال: الان راجع به این معدن آقای بهرامن ...
بهرامن: من می‌گویم با امکانات موجود در بهترین شرایط داریم کار می‌کنیم، حرف جناب حسن زاده کاملا درست است یعنی ما نتوانستیم خودمان را تطبیق بدهیم با تکنولوژی‌های روز
سوال: یعنی آخرین تکنولوژی و فناوری روز را در معدن نداشتیم
بهرامن: ما فقط با امکانات موجود مان توانستیم بهترین‌ها باشیم.
سوال: پس قابل پیشگیری است با استفاده از این فناوری‌ها
بهرامن: صد در صد
حسن پور: بر اساس هر ۲۵ نفر کارگر ما باید یک مسئول فنی داشته باشیم، یک مسئول بهداشت ایمنی داشته باشیم، هنوز ما این بررسی‌ها را نکردیم ببینیم که آیا در این معدن بوده یا نه، ولی در خیلی از معادن بنده رفتم از نزدیک بررسی کردم ضوابط رعایت نشده، و امروز باید این جا شفاف بحث‌ها را ...
واردات ذغال
سوال: و این چیزی است که اداره کل نظارت باید رصد می‌کرده که الان حذف شده.
حسن پور: اداره کل نظارت در وزارت صنعت و معدن بوده ما اولین نشست با وزیر صنعت بعد از این که رای آورد با ایشان هفته گذشته در مجلس یکی از بحث هایمان این بود، ضوابط و قوانین و چارت تشکیلاتی که سلیقه‌ای عوض شده آیا وزیر جدید خواهد توانست این را به روز رسانی کند؟ و یکی از کار‌هایی که اولین متنی را که بنده نوشتم بعد از این که رفتم به کمیسیون صنعت و معدن مطالب کاملا مکتوب و آماده در اختیار عموم می‌گذارم بحث وزارت معدن بود، شفاف همه مسائل را توضیح دادم و الان هم با صدای رسایی مطلبم را باز اعلام می‌کنم دو شب قبل یک پیام دادم به وزیر کار، وزیر صنعت الان هم در موبایلم همراهم هست گفتم به داد معادن ذغال سنگ کشور برسید، شرمنده ام این جمله را بگویم، امروز ذغال از خارج از کشور وارد این مملکت میشود، اما کسانی که ذغال را وارد می‌کنند تجهیزات ذغالی‌ها را وارد نمی‌کنند، ذغالی که از خارج وارد میشود.
سوال: اگر تجهیزات را وارد کند دیگر ذغال نمیتواند وارد کند.
حسن پور: احسنت، بحث ما قرار است امشب، نه حالا امشب همیشه من در طول ۱۶ سال نمایندگی ام خداوند این توفیق را داده بعنوان خادم مردم با هیچ کس عقد اخوت نبستم شفاف خادم مردم باشم و این حرف‌ها را بزنم، امشب خیلی به ما گفتند نرو.
سوال: برای امشب؟
حسن پور: بله
سوال: چه کسانی گفتند؟
حسن پور: عزیزانی که وقتی متوجه شدند دارم می‌آیم گفتند بحث‌ها بحث‌های چالشی است کجا می‌روید؟ گفتم اتفاقا الان است که باید بروم پاسخگوی مردم باشم و همین جا اعلام می‌کنم که وضعیت معادن ذغال سنگی کرمان صد برابر بدتر از این معدنی است که این اتفاق افتاده است.
دسترسی به محبوسان به زودی
سوال: اجازه بدهید ادامه می‌دهیم با آقای قناعت صحبت کنیم استاندار محترم خراسان جنوبی، آخرین وضعیت را می‌فرمایید الان در منطقه به چه صورت است و روند امداد چطور دارد پیش میرود آقای استاندار؟
قناعت: همانطور که استحضار دارید شب گذشته که این اتفاق افتاد در دو تا منطقه بلوک بی و بلوک سی شرکت معدن جو که این اتفاق ناگوار افتاده و شاهد از دست دادن عزیزان و کارگران عزیز مان بودیم، گروه‌های امدادی مستقر شدند گروه‌های HSE که در منطقه پرورده هستند و هفت هشت ده تا از آن شرکت‌های بزرگی که هستندکه همه تخصص‌های لازم برای این کار را دیدند ۸ گروه ۵ نفره به نوبت دارند کار‌ها را انجام می‌دهند و کار‌های امدادی را دارند انجام می‌دهند ما در این دو تا بلوک، بلوک بی امروز تقریبا بعد از ظهر کار ما به اتمام رسید از ۴۷ نفری که در بلوک بی بودند تخلیه کامل صورت گرفت و متاسفانه ۳۰ نفر از عزیزان ما کارگران عزیز جانشان را از دست دادند اجسادشان انتقال پیدا کرد و ۱۷ نفر هم به بیمارستان شهید مصطفی خمینی طبس انتقال پیدا کردند، اما بلوک سی که مرکز کانون اصلی بود و اتفاق یا انفجار آنجا صورت گرفت چیزی حدود ۲۱ نفر متاسفانه همچنان آنجا محبوسند که از آن تعداد دو نفر اجسادشان را توانستیم انتقال بدهیم بیاوریم بالا روی زمین و چیزی حدود ۱۹ نفر همچنان محبوسند در داخل و الان هم که ساعت ۱۰ و خورده‌ای هم هست گروه‌های HSE آنجا مستقرند گروه‌های امداد و نجات دارند بحث نجات را انجام می‌دهند، چون ما به کانون اصلی برخوردیم یک مقدار سخت شده و آنجا شاهد تراکم گاز هستیم یک مقدار آوار هم آمده دارند داکت می‌زنند می‌روند جلو به نزدیک‌های کارگاه رسیدند، اما حجم گاز متان بسیار بالاست و بعید می‌دانم با توجه به توضیحاتی که مهندس فنی آن داد بعید می‌دانم که تا این چند ساعت آینده بتوانیم این تخلیه را انجام بدهیم ولی احتمالا همین روند را ادامه بدهیم انشاالله برای فردا صبح یا نهایتا ظهر بتوانیم کار تخلیه را در بلوک سی هم انجام بدهیم.
سوال: آقای استاندار آیا تجهیزاتی که الان برای امداد و نجات آنجا مستقر هست متناسب با کار امدادی برای معدن هست یا خیر؟
قناعت: آن چیزی که مربوط به ما میشود روی زمین است، یعنی روی زمین که گروه‌های امدادی یعنی دستگاه‌هایی که مرتبط با ستاد مدیریت بحران استان و شهرستان هستند از اورژانس و دانشگاه علوم پزشکی گرفته تا دستگاه‌های صمت و دستگاه‌های مرتبط هلال احمرو دستگاه‌های دیگر همه پای کار هستند به تعداد کافی آمبولانس و گروه‌های امدادی مستقرند، اما آن چیزی که در داخل زمین، چیزی حدود ۷۰۰-۸۰۰ متر به شکل عمودی ستونی می‌روند داخل و آن داخل که رفتند باز به دو راه سه راه تقسیم می‌شوند این جا کار هر کسی نیست یعنی کار امداد و نجات عادی معمولی روتینی که معمولا مدنظر ماهست نیست این جا گروه‌های خاص HSE که در این منطقه در این هشت تا ده تا شرکت بزرگی که این جا مشغول به کار هستند کار آنهاست که آنها هم این هشت گروه به شکل مستمر دارند این کار را انجام می‌دهند و در حال تخلیه گاز هستند و بندگان خدا واقعا فعال هستند انشاالله که بتوانیم طی ساعات آینده به نتیجه خوبی برسیم و بتوانیم تا حداکثر تا فردا انشاالله بلوک سی هم تعیین تکلیف شود و بتوانیم کار را به اتمام برسانیم.
سوال: همکارم سرکار خانم نعمتی که سردبیر گروه معدن خبرگزاری صدا و سیما هستند در کابین و استودیوی مجاور با ما همراه هستند در گفتگوی ویژه خبری امشب، خانم نعمتی ممکن است خیلی کوتاه از پیشینه‌ای از اتفاقات مشابه معدن طبس و سابقه‌ای که ما تا الان داشتیم را بفرمایید که در کجا‌ها چه اتفاقات مشابهی تا الان افتاده است؟
نعمتی: اجازه می‌خواهم که من هم عرض تسلیتی داشته باشم خدمت هموطنان و به ویژه مردم خراسان جنوبی، این حوادث معدنی در همه جای دنیا به ویژه در معادن ذغال سنگ اتفاق می‌افتد و به دلیل شرایط خاص استخراج این نوع از ماده معدنی چرا که به دلیل تجمع گاز‌ها در لایه‌های ذغال سنگ این اتفاق در برخی از مواقع حادثه آفرین بوده، در ایران هم متاسفانه ما این موضوع مسبوق به سابقه بوده در موارد قبلی هم داشتیم .اتفاق می‌افتد و به دلیل شرایط خاص استخراج این نوع از ماده معدنی به دلیل تجمع گاز‌ها در لایه‌های ذغال سنگ این اتفاق در برخی از مواقع حادثه آفرین بوده است.
در ایران متاسفانه ما این موضع مسبوق به سابقه بوده است و موارد قبلی هم داشتیم، معدن ذغال سنگ سنگرود در رودبار، معدن زمستان یوفت و معدن طزره دامغان که سال گذشته حادثه‌ای داشت و تعدادی از کارگران و هموطنان عزیز را آن جا از دست دادیم و حالا معدن طبس، این می‌طلبد که ایمنی در این معادن بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
سوال: در موضوع آسیب شناسی در گزارش‌هایی که کار کردین مهمترین موضوعی که منجر به تکرار این حادثه‌ها می‌شده است چه بوده است؟
نعمتی: ما در گزارش‌هایی که داشتیم مهمترین موضوعی که به آن رسیدیم یک بخش این است که دفتر نظارت بر معادن متاسفانه طی سال‌های گذشته از ساختار وزارت صمت حذف شده بود و این بسیاری از مشکلات شاید مربوط به همین بحث بود که حالا در روز‌های گذشته خوشبختانه شنیدیم که وزارت صمت اعلام کردکه این ساختار ظاهرا بناست که اصلاح شود و برگشته است و این مطمئنا بسیار کارگشا خواهد بود و مورد دیگری که می‌خواهم اشاره کنم بحث طبق قانون معادن ماده ۳۵ سازمان نظام مهندسی معدن عهده دار بخشی از این بحث نظارتی و ایمنی معادن است که متاسفانه در طول سال‌های گذشته رئیس این سازمان اعلام کردند به دلیل مشکلات بودجه‌ای بخشی از وظایف شان را بر زمین مانده است و آن طور که باید انجام نشده است و این می‌بینیم که در این بحث ایمنی معادن حوادثی که معادن می‌آفریند به ویژه در بحث ذغال سنگ بسیار موثر بوده است و امیدواریم در دولت جدید با حضور وزارت صمت این ساختار هم اصلاح بشود و ما برگردیم به شرایط مطلوب.
شهباز حسن پور – عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس: یکی از مواردی که در بحث کلیه معادن فرق نمی‌کند ذغال سنگ، مس، فولاد، تیتانیوم عمل به آن نشده است و امیدواریم به این موضوع رسیدگی شود، عدم التزام به قانون بوده است، ۱۵ درصد از درآمد این معادن که در تحت عنوان حقوق مالکان حقوق دولتی بوده است و باید در اختیار استانداران و این معادن قرار گیرد برای فرآوری و استفاده از فناوری‌های روز نوی دنیا، صد‌ها نامه نوشتند و ده‌ها بار فریاد زدیم، کمتر از دو درصد تا حالا توسط دولت‌ها، این دولت و آن دولت نیست، فرق نمی‌کند، هیچ کدام از دولت‌ها به قانون به آن شکلی که ما باید پاسخگو باشیم، توجه ننموده اند. سرکار خانم نعمتی مطالب را به عنوان کارشناس دلسوز و مرتب پیگیری می‌فرمایند.
قیمت گذاری دستوری یکی از عوامل تخریب معادن
سوال: از آقای استاندار راجع به این موضوع می‌پرسیدیم که چه مقدار از امور مالکانه در اختیارشان قرار می‌گیرد؟
حسن پور: من قاطعانه عرض می‌کنم که این اتفاقات نیافتاده است.
محمدرضا بهرامن، انتظار ما از نمایندگان خوب ما که باید مطالبه گری داشته باشند. تبصره شش ماده پانزده قانون معادن این قدر صراحت دارد که می‌گوید این باید پانزده درصد از درآمد کشور در منطقه‌ای که عملیات معدن انجام میشود باید هزینه شود.
وقتی نمی‌شود باید منتظر این حوادث باشیم، چرا انتظار داشته باشیم، چرا امروز نشستیم در بخش معدن، من به عنوان یک فعال معدنی می‌گویم و درددل همه معدنی هاست.
امروز ما در واقع این قیمت گذاری دستوری است که یکی از عوامل تخریب این معادن است، وقتی که ما ذغال را ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌فروشیم، وارداتی ۱۶ تا ۱۷ میلیون تومان است، چرا این اتفاق می‌افتد.
چرا از درآمد‌های حاصل از معادن در نوسازی تجهیزات بتوانیم اثر بگذارد.
قیمت تمام شده ذغال واقعا هفت میلیون تومان است، ولی بچه‌ها دارند با جان کندن شرایطی را ایجاد می‌کنند که بتوانند تولیدی که وظیفه خودشان است عمل کنند.
حسن پور: مصوبه‌ای که ستاد معدن داشته است دو تا از فولادی‌های بزرگ کشور گفتند هیئت مدیره ما اجازه این کار را نداده است.
تلاش هشت تیم فنی برای امداد به محبوسان
سوال: با آقای نامی صحبت کنم، رئیس ستاد بحران کشور، آقای استاندار یک کلیاتی از وضعیت امدادرسانی گفتند، الان سازمان مدیریت بحران مشخصا آن جا چه مسئولیتی عهده دار است، یک سوال از آقای استاندار چه میزان تجهیزات متناسب با کار امدادرسانی در معدن است، ایشان گفتند چند صدمتر به صورت مستقیم و عمودی کامل باید امدادگر وارد شود.
آیا به اندازه کافی تجهیزات مناسب برای این امدادرسانی داریم یا نه؟ سوال سوم که بگویم که شما پاسخ دهید آن گازی که همه منتظر تخلیه هستند که عملیات امدادی تسریع پیدا کند تخلیه پیدا کرده است یا امیدوارید تاکی اتفاق بیافتد؟
محمد حسن نامی – رئیس سازمان مدیریت بحران کشور: من هم عرض تسلیت به خانواده‌های معظم جان باختگان و محضر رهبر معظم انقلاب اسلامی دارم.
آن چه الان مهم است این است که توسط این هشت تیم فنی که مجهز هستند و به صورت دائم تعویض می‌شوند، به سرعت برسیم به کسانی که در این معدن مبحوس شدند.
گفت میشود که یک مقداری به سرعت غلظت گاز متان دارد می‌رسد به زیر دو درصد و این اتفاق جالبی است که می‌تواند زودتر به این عزیزان برسیم.
مانیتورینگ کارکنان معدن
پیش بینی میشود که هر چه سریع‌تر بتوانیم از این هفده نفر محبوس که حالا ان شاءالله آرزومان است به درگاه خداوند متعال که این‌ها زنده باشند که برسیم و این‌ها را زودتر تخلیه کنیم.
مشکلی که شما فرمودید به لحاظ تجهیزات، مهمترین کار این است که کسانی که درون معدن به ویژه معادن ذغال سنگ کار می‌کنند، حتما به صورت دائم باید مانیتورینگ شوند و دیده شوند که اگر اتفاقی می‌افتد، این اتفاق موجب نشود بعد از مدتی بیرون از معدن اطلاع پیدا کنند، بلافاصله به کمک این هابروند دوستان و این‌ها را نجات دهند، الان دوستان ما تجهیزات شان کافی است، ولی خوب در آینده بایستی تجهیزات بهتر و مهمتری را به ویژه در معادن ذغال سنگ که با گاز متان و سئو روبه رو هستند، به کار گرفته شود و ان شاءالله اتفاقات این چنینی ما شاهد نباشیم.
سوال: متشکر آقای نامی با شما خداحافظی می‌کنم، آقای نیکزاد نائب رئیس مجلس در ارتباط تصویری با گفتگوی ویژه خبری هستند.
بحث‌های امدادی و مسائلی که خیلی فوری است دوستان اشاره کردند، یک نکته‌ای آقایان حسن پور و بهرمان اشاره کردند، آن میزان حقوق مالکانه که به دولت می‌رسد باید در همان منطقه صرف خرید تجهیزات و فناوری و تکنولوژی خود معادن شود که تا الان این اتفاق نیافتاده است و از مجلس انتظار نظارت دقیق است که پیگیری این امور باشند، بحث ورود فناوری‌ها، نظارت‌های ایمنی، بهداشتی، سلامت، اچ اس‌ای می‌آید در دستور کار مجلس بوده است و مجلس پیگیر این ماجرا بوده است و با توجه به این ما یک کشور معدنی هستیم و کارگران در معادن همچنان فعالیت می‌کنند. همواره در معرض مخاطرات هستند؟
علی نیکزاد – نائب رئیس مجلس شورای اسلامی: اتفاق ناگواری که افتاده است من خدمت رهبر معظم انقلاب و ملت بزرگ ایران به خصوص خانواده‌های داغدار عرض تسلیت و تعزیت داریم.
ما به محضی که مطلع شدیم با تاکید آقای قالیباف رئیس محترم مجلس شورای اسلامی، رئیس محترم کمیسیون صنایع و معادن و اعضای کمیسیون که ریاست کمیته معدن را دارند، آقای طاهری و آقای طهماسبی و از قبل هم که آقای نصیری نماینده منطقه در مجلس شورای اسلامی حضور داشتند و همچنین از کمیسیون اصل ۹۰ آقای دکتر خضریان در منطقه هست.
متاسفانه در دو کوه که در یکی از آنها اول انفجار رخ می‌دهد و این گاز سبب میشود که اتفاق بدتری در منطقه بعدی اتفاق بیافتد، دولت هم آقای وزیر کشور، وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی و وزیر صمت به اتفاق معاونین شان و ستاد حوادث کشور و هلال احمر حضور دارند، آن چه در منطقه اتفاق می‌افتد، عزیزانی که با عرق جببین نان حلال در می‌آوردند و در اعماق زمین زحمت می‌کشیدند آن‌هایی که به رحمت خدا رفتند و امکان جابه جایی شان بود صورت پذیرفته است.
درآن قسمت اول که انفجار رخ داده است، باید حتما گاز تخلیه شود و ما بتوانیم عملیات را درست انجام بدهد.
مقابله با عاملان حادثه معدن طبس
دولت و مجلس و بنده و دوستانم در این منطقه حضور پیدا کردیم تا بر قوانین، مقررات و بخش نامه‌هایی که باید انجام می‌پذیرفت نظارت داشته باشیم، قطع و یقین این موضوع بررسی کارشناسی انجام خواهد شد و طبق آن نظر و اقدامات کارشناسی تصمیم گیری خواهد شد و کسانی که قصور کردند از آنها قطع و یقین گذشت نخواهد شد.
ما بسیار متاسفیم از این حادثه، اما این هم داشته باشیم که بلاخره هزار و هفتصد نفر در این معدن بالغ بیست و هفت سال سابقه کار داشته اند و تا کنون هیچ حادثه‌ای نداده بوده است، اتفاق افتاده است، راجع به بهره مالکانه‌ای که، یا حقوق مالکانه‌ای که به مصرفی که در منطقه باید هزینه شود، این جزو قوانین و نظارت از طرف کمیسیون صنایع و معادن انجام می‌پذیرد و انجام خواهد شد.
دولت و مجلس براین قضیه با حساسیت خصوصا مجلس از جایگاه نظارتی اش و به نیابت از مردم بزرگ ایران اسلامی حضور پیدا کرده است و باید با رعایت ایمنی که خدای ناکرده حادثه‌ای دیگری ندهیم در آن بلوکی که گاز هست این انجام بپذیرد و گزارش نهایی به سمع و نظر ملت بزرگوار خواهیم رساند و مجدد از طرف مجلس و نمایندگان تسلیت عمیق بر خانواده‌های معظی داریم.
سوال: آقای بهرامن نکته‌ای که آقای نامی اشاره کرد که کارگران معدن وقتی کار می‌کنند با دوربین مدام باید رصد شوند و تصاویرشان دریافت شد و قاعده‌ای برای ایمنی وجود دارد؟
بهرامن: از نظر جهانی به طور نورم میشود آیا این تکنولوژی را داریم قاعدتا میشود این کار را کرد و با توجه به دسترسی‌هایی که در داخل کشور است می‌توانیم این کار را می‌کنیم، در معادله روباز این کار انجام میشود و در تمام گالری‌های که در زیرزمینی حتی کوچک است این اتفاق حاصل میشود، این که این شرایط در آن معدن داشتند نمی‌توانم بگویم قطعا داشتند، در معادن ذغال سنگ یک دستورالعمل‌های خاصی دارد، هیچ کس سیگار نمیتواند بکشد و هیچ کس نمیتواند از وسایل برقی استفاده کند و اجازه ندهد که در جایی که گاز دائم در کنار ممکن است قرار گیرد بتوانیم این شرایط را ایجاد کنیم. اتفاقی در ترکیه افتاد همین بود یک حادثه بسیار کوچکی که آن ۴۶۰ نفر متاسفانه کشته شدند.
سوال: همه تاکید می‌کنند که با خاطیان بدون هیچ چشم پوشی برخورد خواهد شد، شما به عنوان کارشناس این حوزه بفرمایید؟
بهرامن: من از صحبت‌های آقای نیکزاد کاملا با نگاه اصل و نگاه تولید دیدم، هزار و هفتصد نفر آن جا کار می‌کنند، همان گزارشی که ما دادیم، بازسازی این معدن با عمر همه آن سهام داران آن معدن مجددا روبه رو خواهد شد و به این سادگی نیست، واقعا به آن سادگی نیست.
ما عملیاتی که تا فردا به اتمام خواهد رسید، ما دسترسی مان کامل به اتمام رسیده است و دسترسی مان.
سوال: به عنوان متخصص این حوزه که.
بهرامن: ما یک تنبیه در معدن داریم، می‌گوییم هرکسی که خطای کوچکی کرد باید آن خطا را پاسخگو باشد.
سوال: شما فلش اتهام را به کدام سمت می‌دانید با چه کسی باید برخورد شود؟
بهرامن: تا زمانی که ما دسترسی کامل نداشته باشیم به آن بخشی که محبوس شدند و عزیزان آن جا محبوس شدند، خارج شوند و مطالعات کاملی از منطقه نداشته باشیم نمی‌توانیم اظهار نظر کنیم، آن گازی که آن جا جمع شده است حاصل آن مدتی است که معدن تعطیل بوده است و تجمع گاز از لایه‌های سی سانتی که ذغال در بالا قرار گرفته است و حاصل آنها بوده است و این اتفاق اتفاقی است که نمی‌توانیم صددرصد شناسایی کنیم و قاعدتا شناسایی به سادگی نبوده است و باید عوامل این که نتوانستیم به این اصل برسیم چه هست. این جا مقصر کی هست، مقصر فرد نیست، مقصر شاید آن نگاه و نظام حکمرانی در بخش معدن باشد که ما باید شرایط مان را دائم به روزرسانی کنیم، نه آن معدن، تمام معادن کشور، امروز تمام معدن کاران ایران در عزا هستند.
سوال: خیلی متشکر، ما سه چهار دقیقه فرصت داریم، در بحث ایمنی ما به لحاظ قانونی چقدر الزامات داریم، آیا قوانین ما به اندازه کافی راجع به ایمنی مفادی دارد که پیمانکاران، مالکان، کسانی که بهره بردار هستند ملزم به رعایت باشند که پیشگیری کنند؟
حسن پور: در سال ۹۰ قانون معادن بازنگری و کمیته‌ای تشکیل شد در وزارت صنعت و معدن و جمعی از عزیزان نماینده هم عضو این کمیسیون بودند و به علت این که شهرستان حوزه انتخابی سیرجان بود، استان کرمان، استان معدنی است، ما یک فراکسیون معدن در مجلس تشکیل دادیم، آقای دکتر اسماعیلی که خودشان از اساتید دانشگاه هستند و رشته معدن هم بود، به عنوان رئیس فراکسیون انتخاب کردیم، در بحث قانونی هیچ مشکلی نبوده است و نیست.
سوال: هیچ خلاء قانونی وجود ندارد؟
حسن پور: جمع سوالات و فرمایشات دوستان عزیز بهرامن و دیگران بنده یک مقدار راحت‌تر مطلبی را عرض کنم، در رابطه با بحث معادن باید تغییر رویکرد داشته باشیم و باید یک فرهنگ سازی شود.
بحث حکمرانی جای سوال این است که ارتباط دانشگاه و صنعت کجاست؟ کدام پایان نامه در ارتباط با بحث ذغال است، ۱۴ میلیارد تن براساس بحث‌های زمین شناسی در کشور آن چه که تا الان گفته شده است بحث ذغال داریم که سه میلیارد تن دقیقا مشخص است.
سوال: اگر این‌ها باشد وقتی شما تجهیزات و امکانات ندارید، کلی پایان نامه داشته باشید؟
حسن پور: ما باید به این مثال توجه جدی داشته باشیم و باید به این بحث‌ها اهمیت دهیم و بهترین تجهیزات روز دنیا را اجازه دهیم که معدن کاران ما ورود کنند.
سوال: چرا شما تا الان در مجلس پیگیری نکردید که اتفاق بیافتد؟
حسن پور: در یک مرحله بنده به دیوان محاسبات کشور شکایت کردم و پرونده رسیدگی شد و بعضی از حقوق مالکانه برگشت به شهرستان و استان.
سوال: منجر به ورود فناوری و تجهیزات شد یا نه؟
حسن پور: حقوقی که بحث اول فرمودید جایگاه نظارتی مجلس این کار را خوشبختانه در مجلس انجام شده است و امروز هم شما می‌بینید بیشترین همکاران ما در محل حضور داشته باشند در محل معدن حضور دارند و کمیسیون فعال شده است و حضور دارد و خود بنده به عنوان دغدغه اصلی که داشتم نمی‌گویم که امروز حادثه اتفاق افتاده است، من با سند و مدرک آقای حیدری که وزیر معدن که می‌خواسته منصوب شود چهار مرحله تلفنی به صورت ویدئوکنفرانسی با ایشان بحث ذغال سنگی داشتیم و چند شب پیش با آقای اتابک.
سوال: می‌دانم گفتید که دارید کار انجام می‌دهید.
حسن پور: بله همین طور کار انجام می‌دهیم و تا آخرین مرحله که کار انجام شود مجلس جایگاه نظارتی خودش را خواهد داشت و مسببین و مقصرین را به دستگاه قضایی معرفی خواهیم کرد.
سوال: آن چه من برداشت کردم، ما یک کشور معدنی هستیم و میهمانان ما در این برنامه این هشدار را راجع به تکرار این اتفاق در دیگر معادن فرمودند از مسئولینی که در بخش خصوصی و بخش دولت اهتمام کنند و به عنوان هشدار جدی تلقی کنند و پیشگیری کنند از اتفاقات بعدی .
