تیرچه بلوک یکی از سیستم‌های سقف‌سازی پرکاربرد در صنعت آهن و ساخت ساختمان‌ها به شمار می‌آید که به دلیل سرعت اجرا، سبک بودن، و مقرون‌به‌صرفه بودن، مورد توجه مهندسین و سازندگان قرار گرفته است. این سیستم به عنوان یک راهکار موثر در کاهش زمان و هزینه‌های ساخت و ساز شناخته می‌شود و به طور گسترده در پروژه‌های مختلف ساختمانی به کار می‌رود.
این نوع تیرچه یکی از پرکاربردترین انواع در ایران است که با استفاده از قالب‌های فلزی (موقت) یا سفالی (دائمی) ساخته می‌شود. تیرچه بتنی از بتن و میلگرد های فولادی از پیش ساخته تولید می‌شود و میلگردها باید به خرپایی با مقاومت ایستایی بالا متصل شوند. در صورتی که سقف‌ها بدون استفاده از فولاد ساخته شوند، استحکام و مقاومت آن‌ها به شدت کاهش یافته و تنها بار مرده سقف یا دال را افزایش می‌دهند. به همین دلیل، در بخش‌های کششی از فولاد به جای بتن استفاده می‌شود. بتن پاشنه تیرچه فقط در محل‌هایی که قرار است میلگردهای کششی قرار گیرند، ریخته می‌شود. این روش از نظر اقتصادی بسیار مقرون‌به‌صرفه بوده و به صورت گسترده استفاده می‌شود.
تیرچه کرومیت از تسمه ورقه‌ای با دو بال در قسمت‌های پایین و بالا ساخته شده و به افزایش سرعت اجرای سقف کمک می‌کند. طول این نوع تیرچه حدوداً چند متر است و وزن آن به طور متوسط 10 کیلوگرم می‌باشد.
این نوع تیرچه که به نام مکانیزاسیون نیز شناخته می‌شود، از خرپای فلزی ساخته شده است. در آن، میلگردهای برشی به کمک نقطه جوش به آرماتورهای پایین و بالا متصل می‌شوند. قیمت تیرچه صنعتی به ابعاد طول و عرض آن بستگی دارد.
برخی از تیرچه‌ها دارای مقطع سپری بوده و از پیش تنیده شده هستند. میلگردهای تحتانی این نوع تیرچه با دستگاه‌های ویژه از قبل کشیده شده و تا زمان سخت شدن کامل بتن در این حالت باقی می‌مانند.
این نوع سقف از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که در ادامه به معرفی هر یک می‌پردازیم:
برای مسلح کردن تیرچه‌ها، از سه نوع میلگرد استفاده می‌شود: میلگرد خرپا (با قطر 6 یا 8 میلی‌متر)، میلگرد کششی کف خرپا (با قطر 6 تا 16 میلی‌متر)، و میلگرد فوقانی خرپا (با قطر 6 یا 8 میلی‌متر). خرپاها میلگردهای پایین و بالا را به هم متصل می‌کنند و به این ترتیب مقاومت فشاری و کششی تیرچه را افزایش می‌دهند. میلگردهای بالایی وظیفه تحمل نیروهای فشاری در مرحله اول باربری را دارند. قطر میلگردها بسته به فاصله تیرچه‌ها، ضخامت بتن و ارتفاع خرپا بین 6 تا 12 میلی‌متر متغیر است. برای پیوند بهتر بتن و میلگرد، از میلگردهای آجدار استفاده می‌شود. انواع میلگردهای استفاده شده در تیرچه عبارتند از:
این میلگردها در مرحله اول بارگذاری تیرچه، نیروی کششی ناشی از وزن تیرچه را در حمل و نقل تحمل می‌کنند. در مرحله دوم، باید وزن مرده سقف بین دو تکیه‌گاه را تحمل کنند. در مرحله سوم، به عنوان عضو کششی تیر T شکل عمل می‌کنند.
در مرحله اول بارگذاری، میلگردهای عرضی به همراه میلگردهای کششی، وزن تیرچه را در حمل و نقل تحمل می‌کنند و در مراحل بعدی وظیفه تحمل وزن مرده سقف و ایجاد پیوستگی بین بتن و میلگرد کششی را بر عهده دارند.
میلگردهای بالایی در مراحل اول و دوم بارگذاری، وزن سقف را قبل از بتن‌ریزی تحمل می‌کنند و در صورت قرار گرفتن در بتن پوششی، به عنوان میلگرد افت و حرارت عمل می‌کنند.
این میلگردها پیش از نصب بتن‌ریزی شده و وظیفه نگه‌داشتن بلوک‌ها و جلوگیری از نیاز به قالب‌بندی زیر سقف را دارند.
در صورتی که میلگردهای کششی نتوانند لنگر را تحمل کنند، از میلگردهای تقویتی استفاده می‌شود.
این میلگردها برای مهار میلگردهای کششی و ایجاد استحکام بیشتر در پاشنه تیرچه استفاده می‌شوند.
بلوک‌ها قطعات مستطیلی هستند که معمولاً از بتن، سفال یا یونولیت ساخته می‌شوند. ابعاد رایج آن‌ها 40x20x25 سانتی‌متر است و بسته به نیاز سقف و ارتفاع دهانه، از بلوک‌هایی با ارتفاع بیشتر مانند 25 یا 35 سانتی‌متر استفاده می‌شود. این بلوک‌ها برای کاهش وزن سقف و افزایش استحکام تیرچه‌بلوک طراحی شده‌اند.
میلگردهای افت و حرارت برای جلوگیری از تنش‌های ناشی از تغییرات دما و جمع‌شدگی بتن در قسمت بالایی سقف قرار می‌گیرند. میلگردهای منفی نیز قبل از بتن‌ریزی در محل تکیه‌گاه‌ها اضافه می‌شوند.
پس از نصب تیرچه‌ها و بلوک‌ها، بتن‌ریزی انجام می‌شود تا پس از ایجاد مقاومت توسط میلگردهای کششی، بار سقف را تحمل کند. ضخامت بتن پوششی بر اساس طول دهانه و وزن وارده تعیین می‌شود.
کلاف میانی برای تقویت دیافراگم افقی ساختمان و توزیع یکنواخت بار روی سقف استفاده می‌شود. این کلاف در امتداد عمود بر جهت تیرچه‌ها قرار می‌گیرد و در محل‌هایی که بار منفرد وجود دارد، کاربرد دارد.
در بتن‌ریزی سقف تیرچه بلوک، رعایت نکات زیر از اهمیت بالایی برخوردار است تا سقف نهایی به مقاومت و عملکرد مطلوب دست یابد. عدم توجه به این نکات می‌تواند منجر به مشکلات ساختاری و کاهش کیفیت سقف شود. در ادامه به نکات مهم در بتن‌ریزی سقف تیرچه بلوک پرداخته شده است:
طرح اختلاط مناسب: یکی از عوامل کلیدی در بتن‌ریزی، استفاده از طرح اختلاط بتن با نسبت‌های مناسب سیمان، آب و مصالح سنگی است. طرح اختلاط باید مطابق با نیازهای پروژه و استانداردهای مربوطه باشد تا بتن از مقاومت و استحکام کافی برخوردار باشد.
استفاده از بتن تازه: بتن مورد استفاده در سقف تیرچه بلوک باید کاملاً تازه باشد و در طول زمان حمل تا محل اجرا خواص خود را از دست ندهد. بتن کهنه می‌تواند باعث کاهش مقاومت نهایی سقف شود.
دقت در پیمانه‌گیری مصالح: اندازه‌گیری دقیق مقدار آب، سیمان، شن و ماسه در تهیه بتن ضروری است. تغییر در نسبت‌ها می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در مقاومت و دوام سقف شود.
کیفیت مصالح سنگی: دانه‌بندی شن و ماسه مصرفی باید مناسب و یکنواخت باشد. استفاده از مصالح غیر یکنواخت یا آلوده می‌تواند منجر به کاهش کیفیت بتن نهایی شود.
شروع بتن‌ریزی از نقاط دورتر: بتن‌ریزی باید از نقاط دورتر شروع شود و به تدریج به سمت نقاط نزدیک‌تر حرکت کند تا از ایجاد نواحی ضعیف و جداسازی بتن جلوگیری شود.
استفاده از ویبراتور: برای تراکم بهتر بتن و جلوگیری از حباب‌های هوا در داخل بتن، استفاده از ویبراتور مناسب ضروری است. این کار باعث یکپارچگی بتن و افزایش مقاومت نهایی آن می‌شود.
کنترل ارتفاع بتن: در هنگام بتن‌ریزی باید به دقت ارتفاع لایه‌های بتن ریخته شده کنترل شود تا از پر شدن کامل فضاهای خالی و هم‌سطح شدن بتن اطمینان حاصل شود. ارتفاع بیش از حد یا کمتر از حد مجاز می‌تواند به ناپایداری سقف منجر شود.
شرایط آب‌وهوایی مناسب: بتن‌ریزی در شرایط آب و هوایی نامساعد مانند بارندگی یا گرمای شدید می‌تواند کیفیت بتن را کاهش دهد. در هوای گرم، ممکن است بتن سریعاً خشک شود و ترک‌خوردگی ایجاد کند. در هوای سرد نیز ممکن است فرایند گیرش بتن به تأخیر بیفتد. بنابراین، زمان بتن‌ریزی باید بر اساس شرایط جوی به دقت تنظیم شود.
دوری از بتن‌ریزی در شب: مگر اینکه نور کافی و تجهیزات مناسب وجود داشته باشد، بتن‌ریزی در شب به دلیل کاهش دید و دقت کار پیشنهاد نمی‌شود.
نگهداری و عمل‌آوری بتن پس از اجرا: پس از اتمام بتن‌ریزی، بتن باید به مدت حداقل 7 روز مرطوب نگه داشته شود تا از خشک شدن سریع و ترک‌خوردگی جلوگیری شود. عمل‌آوری بتن به ویژه در روزهای گرم بسیار حیاتی است و می‌تواند به افزایش مقاومت نهایی بتن کمک کند.
کنترل تراز و سطح نهایی بتن: پس از بتن‌ریزی، سطح بتن باید به دقت تراز شود تا سقف نهایی هموار و بدون موج باشد. این کار می‌تواند به پایداری بهتر سقف و جلوگیری از مشکلات در مراحل بعدی ساخت کمک کند.
نظارت مهندسین ناظر: حضور مهندس ناظر در هنگام بتن‌ریزی ضروری است تا از رعایت تمامی استانداردها و نکات فنی اطمینان حاصل شود. نظارت دقیق می‌تواند از بروز مشکلات در آینده جلوگیری کند.
مدیریت زمان گیرش بتن: بسته به نوع سیمان و شرایط محیطی، زمان گیرش بتن ممکن است متفاوت باشد. این نکته باید به دقت توسط مهندسین در نظر گرفته شود تا بتن در شرایط مناسب گیرش خود را آغاز کند و دچار ترک نشود.
کنترل دمای بتن: دمای بتن در زمان بتن‌ریزی باید کنترل شود و در صورت لزوم، با استفاده از افزودنی‌های خاص، از بروز مشکلات ناشی از دمای بالا جلوگیری شود.
سقف تیرچه بلوک دارای مزایای متعددی است که آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای سازندگان و معماران تبدیل کرده است:
تیرچه‌ها به صورت پیش‌ساخته تولید می‌شوند و این امر باعث می‌شود که زمان اجرای سقف به حداقل برسد. این ویژگی به ویژه در پروژه‌های بزرگ ساختمانی که نیاز به تکمیل سریع دارند، بسیار حیاتی است. با کاهش زمان اجرا، پروژه‌ها می‌توانند سریع‌تر به اتمام برسند و هزینه‌های کارگری کاهش یابد.
وزن سقف تیرچه بلوک نسبت به سایر سیستم‌های سقف کمتر است که باعث کاهش بار مرده ساختمان می‌شود. این امر به کاهش هزینه‌های ساخت و ساز کمک می‌کند و می‌تواند به سازه‌ای آهن بلند و پیچیده اجازه دهد تا بهینه‌تر طراحی شوند.
به دلیل سرعت اجرا و مصرف کمتر بتن، هزینه ساخت سقف تیرچه بلوک نسبت به سایر سیستم‌ها کمتر است. این ویژگی به کاهش هزینه‌های کلی پروژه کمک می‌کند و برای سازندگان اقتصادی‌تر است.
بلوک‌های سفالی به عنوان عایق حرارتی و صوتی عمل می‌کنند و باعث کاهش مصرف انرژی و بهبود کیفیت زندگی ساکنین می‌شوند. این ویژگی به ویژه در مناطق با تغییرات دما و صداهای زیاد اهمیت دارد و به حفظ انرژی و آرامش در فضاهای داخلی کمک می‌کند.
سقف تیرچه بلوک به دلیل یکپارچگی و انعطاف‌پذیری، مقاومت خوبی در برابر نیروهای زلزله دارد. این ویژگی به ویژه در مناطق زلزله‌خیز بسیار مهم است، زیرا می‌تواند ایمنی ساکنین را تضمین کند.
سقف تیرچه بلوک در انواع ساختمان‌ها کاربرد دارد و می‌تواند در پروژه‌های مختلفی استفاده شود. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن عبارتند از:
تیرچه بلوک به طور گسترده‌ای در ساختمان‌های مسکونی و اداری استفاده می‌شود. این سیستم به مهندسین این امکان را می‌دهد که فضاهای بزرگ و باز را طراحی کنند و همچنین مقاومت و استحکام لازم را تأمین کنند.
با توجه به وزن سبک و سرعت اجرایی بالا، تیرچه بلوک‌ها به خوبی می‌توانند برای سقف‌های پارکینگ مورد استفاده قرار گیرند. این ویژگی‌ها باعث می‌شوند که کارفرمایان در پروژه‌های پارکینگ به صرفه‌جویی در زمان و هزینه دست یابند.
استفاده از تیرچه بلوک در کارگاه‌ها و سوله‌ها به دلیل مقاومت بالا و قابلیت باربری مناسب، به صرفه‌جویی در زمان و هزینه کمک می‌کند. این سیستم می‌تواند به راحتی نیازهای صنعتی را تأمین کند و امکان استفاده بهینه از فضا را فراهم کند.
سقف تیرچه بلوک به دلیل انعطاف‌پذیری و سرعت اجرا، گزینه‌ای مناسب برای مراکز تجاری است. این سیستم می‌تواند به طراحان این امکان را بدهد که فضاهای بزرگ و جذاب برای خریداران ایجاد کنند.
تیرچه بلوک‌ها به دلیل توانایی تحمل بارهای زیاد و مقاومت در برابر نیروهای مختلف، در ساختمان‌های صنعتی نیز به کار می‌روند. این سیستم می‌تواند نیازهای خاص این نوع ساختمان‌ها را برآورده کند و ایمنی را تضمین کند.
برای حصول نتیجه مطلوب در اجرای سقف تیرچه بلوک، رعایت نکات زیر ضروری است:
طراحی سقف تیرچه بلوک باید توسط مهندس محاسب انجام شود تا مقاومت و ایمنی سقف تضمین شود. طراحی نادرست می‌تواند منجر به خطرات جدی در آینده شود و ممکن است هزینه‌های اضافی به پروژه تحمیل کند.
استفاده از مصالح با کیفیت بالا از جمله بتن، آرماتور و بلوک‌های مرغوب، در دوام و عملکرد سقف بسیار موثر است. انتخاب مصالح با کیفیت می‌تواند به کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری در آینده کمک کند.
اجرای سقف تیرچه بلوک باید توسط نیروی کار ماهر و با رعایت استانداردهای ساختمانی انجام شود. این کار به جلوگیری از بروز مشکلات در آینده کمک می‌کند و ایمنی و کیفیت کار را تضمین می‌کند.
تیرچه بلوک به عنوان یک سیستم سقف‌سازی مدرن و کارآمد، به دلیل ویژگی‌هایی نظیر سرعت اجرا، سبک بودن، و مقاومت در برابر زلزله، به یکی از انتخاب‌های اصلی سازندگان و مهندسان در ایران تبدیل شده است. این سیستم به راحتی در انواع ساختمان‌ها قابل استفاده است و با توجه به نیازهای خاص پروژه، می‌تواند بهینه‌سازی شود. برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاهده قیمت انواع آهن آلات و میلگرد، تیرآهن 14 ذوب آهن اصفهان ، ورق آجدار و پروفیل و خرید محصولات به روش اعتبار اسنادی، به وبسایت آهن یک دو سه مراجعه کنید و با مشاوران متخصص ما در ارتباط باشید.
