در بحث معلولیت نیز با طیف گسترده‌ای از انواع معلولیت‌ها مانند معلولین ضایعه نخاعی، نابینایان و کم بینایان، کم شنوا و ناشنوایان، معلولین ذهنی، معلولین جسمی و حرکتی، بیماران روانی مزمن، افراد دارای اختلال اتیسم مواجه هستیم که هرکدام بنا بر درجه معلولیت نیازهای متفاوت اما یکسانی دارند.
در کنار این مساله، بحث سالمندی نیز که در استان شاهد روند روبه شد آن هستیم و جزء هفت استان پیر در کشور مطرح شده‌ایم، لزوم توجه و تامل بیشتر متولیان امر از ادارات دولتی و ارگان‌ها و سازمان‌های فرهنگی، عمرانی را می‌طلبد که در کنار ارائه طرح‌های کارشناسی شده و علمی مبنی بر پالایش و نیازسنجی مسائل و مشکلات مربوط به جامعه هدف معلولان و سالمندان از طریق فرهنگ‌سازی در جامعه و حتی در بین مدیران انسان‌های دارای معلولیت و سالمند نیز دیده شوند و با تاکید و آموزش درست و توانمندسازی آنان با ایجاد و اصلاح زیرساخت‌های مناسب و مناسب‌سازی محیط‌های شهری در جامعه حضور مفید و بانشاط داشته باشند.
به مناسبت روز اسکان معلولان و سالمندان، خبرگزاری ایسنا نشستی با حضور معاون توانبخشی اداره‌کل بهزیستی استان همدان و رئیس انجمن معلولان همدان در زمینه چالشهای معلولین برگزار کرد.
نگاه به معلول و سالمند نگاه مناسبی نیست
معاون توانبخشی اداره‌کل بهزیستی استان همدان با بیان اینکه نگاه به معلول و سالمند نگاه مناسبی نیست و مدیران ارشد به افراد معلول و سالمند نگاه بالا به پایین دارند، در بحث مناسب‌سازی گفت: نیازی نیست کاری برای افراد معلول و سالمند انجام دهیم و منتی بر سر آنان بگذاریم، اگر ساختمانی را مناسب‌سازی کنیم برای پدر و مادر خودمان و برای سالمندی خودمان اقدام می‌کنیم.
محمد قادری‌احسان‌پور با اشاره به اینکه مهم‌ترین مساله برای معلولین و سالمندان بحث مناسب‌سازی است و اگر از همان ابتدای اجرای طرح همه موارد درنظر گرفته می‌شد و مناسب‌سازی صورت می‌گرفت هزینه‌ای در برنداشت، بیان کرد: همان اندازه که یک فرد سالم حق حضور در جامعه و استفاده از خدمات عمومی جامعه را دارد، فرد معلول و سالمند هم حق دارد که متاسفانه با عدم مناسب‌سازی و عدم دسترس‌پذیری خدمات، مشکلات معلولین و سالمندان را چند برابر می‌کنیم.
قادری با تاکید بر عدم وجود قانون در برخورد با مجوز ساخت و اختصاص مکان به مراکز پزشکی، تصریح کرد: در مورد مراکز پزشکی و مطب‌ها نقص قانون وجود دارد که هیچکدام از مکان‌های اختصاص داده شده به ساختمان پزشکان و مطب‌ها در پیاده‌راه بوعلی استاندارد و قابل استفاده مناسب و دسترسی آسان برای معلولان و سالمندان نیست.
وی ادامه داد: در بحث مناسب‌سازی فضای شهری نیز شهرداری با تعبیه گاردهایی برای جلوگیری از ورود موتورسوارها به پیاده‌راه بوعلی، مسیر تردد معلولان و سالمندان را بسته است که معلول با ویلچر نمی‌توانند از آن مسیر پیچ‌وار به راحتی تردد کنند.
قادری با اشاره به اینکه در چرخه زیست روزانه معلولان و سالمندان اخلال ایجاد کرده‌ایم، بیان کرد: در طراحی فضای داخلی ساختمان‌ها و آپارتمان‌ها مساله نیازهای این افراد دیده نشده و در طراحی‌های فضای شهری نیز از آسانسور، کفپوش ساختمان‌ها و خیابان‌ها، پیاده‌رو و انتقال به سواره‌رو که بیشتر جوی‌های آب سرپوش ندارند، پل‌های عابر پیاده، وسایل حمل و نقل عمومی نامناسب مانند تاکسی، اتوبوس و ون‌ها که فقط قول‌ها و وعده‌هایی داده شده، اما تاکنون هیچکدام عملی نشده است.
معاون توانبخشی اداره‌کل بهزیستی استان همدان به اجرای طرح‌های مناسب‌سازی در ساخت آپارتمان‌ها در همدان اشاره کرد و گفت: خوشبختانه سازمان نظام مهندسی و شهرداری در این مورد جدی‌تر وارد عمل شده‌اند و تا حدودی همراهی خوبی دارند.
قادری با اشاره به اینکه بحث اشتغال معلولان بسیار دارای اهمیت است و به توانمندسازی آنان کمک کرده و بخشی از نیاز آنان به خدمات را رفع می‌کند، گفت: در بحث اشتغال سال گذشته ۹۳۶ نفر از معلولان تسهیلات اشتغال دریافت کرده اند و ۱۱۲ میلیارد تومان از تسهیلات اشتغال بهره‌مند شده‌اند اما در بحث سه درصد سهم استخدام معلولان که در قانون هم آمده اجرا نمی‌شود و ادارات نیز با اعلام مشاغلی که مناسب حضور معلولین در به‌کارگیری از توانمندی‌های آنان نیست، در بحث اشتغال معلولین همراهی نمی‌کنند.
معاون توانبخشی اداره‌کل بهزیستی استان همدان با بیان اینکه بیشترین ضایعه نخاعی در همدان در فصل برداشت گردو صورت می‌گیرد، گفت: در بحث معلولین ضایعه نخاعی آمار سال گذشته تعداد ۸۹۵ معلول که امسال ۳۰ نفر اضافه شده و بیشترین آمار به شهرستان تویسرکان اختصاص دارد.
وجود خلاء فرهنگی در بحث معلولین و سالمندان
مدیرعامل جامعه معلولین استان همدان با اشاره به هدف تشکیل تشکل‌های معلولین جهت آموزش معلولین با حقوق خود، شرایط اجتماعی و توانمندی‌های خود، بیان کرد: از زمان تاسیس جامعه معلولین ایران سعی بر این بوده تا در حوزه معلولین فرهنگ‌سازی را گسترش دهد اما همچنان خلاء فرهنگی در حوزه معلولین وجود دارد و بسیاری از مشکلات حل نشده باقی مانده که خلاء فرهنگ در جامعه است.
محمدعلی افشاری با بیان اینکه در طرح‌های ساختمان‌سازی و پروژه‌های ساخته شده معلولین دیده نمی‌شوند، تاکید کرد: این امر نشان از خلاء فرهنگی است و اگر آموزش‌ها به صورت مستمر انجام می‌شد و متولیان امر مانند شهرداری، اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، صدا و سیما، آموزش و پرورش اهداف فرهنگی خود را به نحو احسن به انجام می‌رساندند، در شرایط حاضر با چالشهای کمتری رو به رو بودیم.
افشاری ادامه داد: بار تمام بی‌فرهنگی ها بر گردن بهزیستی افتاده و تاوان تمام کم و کاستی سازمان‌های دیگر را می‌دهد و این در حالی است که معلول هم مانند افراد عادی است فقط نیازهای متفاوتی دارد و بهزیستی تا حدی می‌تواند معلولین را حمایت کند، افزود: ۱۰ درصد از جامعه را معلولین تشکیل می‌دهند که بالای هشت میلیون نفر در کشور را شامل می‌شوند و در آمار بهزیستی کشور تعداد سه میلیون و ۵۰۰ هزار نفر که با تشخیص کمیسیون‌های تشخیص معلولیت برای آنان پرونده تشکیل شده است و این تعداد رقم کمی نیست.
وی با اشاره به اینکه در این سال‌ها تشکل‌ها به این نتیجه رسیدند که دولت و سازمان‌ها در رفع مشکلات معلولین کاری از دستشان برنمی‌آید و باید پیگیری کنند تا قوانین اصلاح شوند، گفت: قانون جامع حمایت از حقوق معلولان در سال ۸۳ به صورت طرح در مجلس به تصویب رسید اما برای این طرح بودجه‌ای در نظر گرفته نشده بود و ۱۳ سال طول کشید تا سال ۹۶ که مجدد با کمک سازمان بهزیستی و تشکل‌ها اصلاح و به صورت لایحه به مجلس داده شد که در حال حاضر از ۳۴ ماده این قانون ۳۰ درصد هم به اجرا نرسیده و بودجه‌ای هم برای آن اختصاص داده نشده است و نتیجه این است که قوانین معلولین اجرا نمی‌شود.
افشاری تاکید کرد: مهم‌ترین ماده قانونی این قانون بحث مناسب‌سازی و ماده ۲۷ است که دولت موظف است به تمامی معلولین شدید و خیلی شدید که توانایی کار کردن ندارند، طبق قانون کار مستمری پرداخت کند؛ اما مستمری‌هایی که در حال حاضر از بهزیستی پرداخت می‌شود بنا بر بودجه‌ای که دارد یک دهم قانون کار نیز نیست و جوابگوی هزینه‌های زندگی معلولین نیست و بیشترین اعتراضات درباره همین ماده ۲۷ است و تعداد استفاده‌کنندگان از این ماده ۲۷ در سطح کشور ۵۰۰ هزار نفر در کشور هستند.
وی با بیان اینکه در بحث مناسب‌سازی که مهم‌ترین بخش از این قانون است، اعتقاد داریم که اگر معلولین توانمند شوند و شرایط حضور در جامعه را داشته باشند و توانایی کار کردن به آنان داده شود، می‌توانند بسیاری از مشکلات خود را رفع کنند، ادامه داد: ماده ۲ قانون حمایت از معلولین تمامی سازمان‌های دولتی، غیر دولتی، تجاری، مسکونی و هر جایی که معلول در آن رفت و آمد دارد باید به نحوی آماده‌سازی، مناسب‌سازی و متناسب‌سازی شود که معلولین بتوانند به راحتی بدون کمک ازدیگران از آن استفاده کنند مانند کف‌پوش‌ها، بالابرها، سرویس‌های بهداشتی، صندلی‌ها و سکوها، نورپردازی برای استفاده کم بینایان و... که اگر این موارد در سطح جامعه اجرا می‌شد و این دیدگاه در همه جا وجود داشت معلولین برای انجام کارهای خود نیازی به دیگران نداشتند و براحتی تردد می‌کردند.
افشاری چالش اجرا نشدن طرح‌های معلولان و سالمندان را فرهنگ و فرهنگ‌سازی دانست و گفت: در سطح استان مراکزی داریم که مرکز توانپزشکی، توانبخشی و فیزیوتراپی، کلیلنیک است اما معلول برای دستیابی و استفاده از خدمات آن باید از پله بالا یا پایین برود که نشان‌دهنده این است که طرح‌ها اجرا می‌شود اما فرهنگ استفاده از آن دیده نمی‌شود که این چالش فرهنگی وجود دارد و سالیان سال است که مصاحبه‌هایی انجام شده اما هنوز به آن شکل که باید جا نیافتاده و در سطح جامعه فرهنگ‌سازی نشده است.
مدیرعامل جامعه معلولین استان همدان، اولویت در بحث توانمندسازی توسط سازمان‌های مردم نهاد را در بحث آموزش معلولین و فراهم ساختن بستر آموزش توسط معلولین به هم‌نوع خود عنوان کرد و گفت: اهمیت بحث توانمندسازی معلولین در این است که آموزش ببینند که از شرایط خود بهترین استفاده را بکنند و اولویت این است که معلولین از محیط خانه بیرون آورده شوند و در اجتماع قرار بگیرند و به سمت خودکفایی و اشتغال بروند و امور فرهنگی و هنری و حقوقی معلولین را پیگیری کنند و خودشان مطالبه‌گر خواسته‌های خود باشند.
افشاری با اشاره به تصویب قانون جامع معلولین کشور و تشکیل ستاد مناسب‌سازی و برگزاری دو جلسه طی چهار سال گذشته، بیان کرد: نسبت به ۲۰ سال قبل وضعیت مناسب‌سازی و فرهنگ‌سازی دیده شدن معلولین ایجاد شده، رو به رشد بوده است اما بعضی سازمان‌ها و ادارات که طبق قانون باید ساختمان‌های ادارات را مناسب‌سازی می‌کردند در انجام این کار کوتاهی کرده‌اند مانند آموزش و پرورش که بیشترین مراجعه‌کننده معلولین به این سازمان است و بدترین شرایط مناسب‌سازی را دارد و در سطح استان و شهرستان نیز مدارس مناسب‌سازی نشده‌اند و نشان‌دهنده این است که هنوز به آن اهداف موردنظر نرسیده‌ایم.
وی در بحث حوزه شهری نیز گفت: چالشهای فضای شهری برای معلولین در بحث اتوبوس‌رانی و اختصاص اتوبوس‌های مناسب‌سازی شده، نبود فرهنگ رفتار با معلولین از طرف رانندگان ون‌ها و تاکسی‌ها، ساختمان ادارات، پل‌های عابرپیاده که به صورت جزیی انجام شده اما فرهنگ شهروندی استفاده از پل‌های عابرپیاده که به آن آسیب می‌زنند انجام نشده و... از مواردی است که استفاده از خدمات شهری را برای معلولین سخت و دشوار می‌کند.
افشاری یکی از موانع و چالشهای بزرگ در بحث معلولین را دانشگاه علوم پزشکی دانست و گفت: مانع علوم پزشکی برای معلولین در اشتغال و دادن مجوز به مجتمع‌های پزشکی است که زیربار بحث مناسب‌سازی نمی‌رود و و پزشکان را در اولویت قرار می‌دهد و جامعه هدف را مورد توجه قرار نمی‌دهد.
وی با بیان اینکه متولیان استان پشتیبان بهزیستی و معلولین نیستند و هدفشان فقط تامین سلامت جامعه و مردم است و این در حالی است که آسیب‌های اجتماعی در بحث معلولین روبه افزایش است، تاکید کرد: بیمارستان شهید بهشتی را از اختیارات اداره‌کل بهزیستی خارج کردند و بیمارستانی که وقف معلولان بوده و بزرگترین خدمات توانبخشی و توانپزشکی در این بیمارستان به معلولان شهر همدان و غرب کشور ارائه می‌شد، در حال حاضر هیچ خدماتی ارائه نمی‌شود و تجهیزات لازم برای معلولین نیز که در بیمارستان شهید بهشتی ساخته می‌شد نیز از بین رفته است برای اینکه درآمدزایی بیشتری برای دانشگاه دارد و در حال حاضر معلولین هیچ مأمنی ندارند.
به گزارش ایسنا، در بحث معلولان و سالمندان نیازمند ایجاد قانون و فرهنگ‌سازی و تشکیل کارگروه اجرای قانون افراد دارای معلولیت هستیم که مجموعه استان و اقدامات انجام شده برای معلولان رصد و پیگیری شود و از سوی دیگر لزوم وجود مشاور معلول و سالمند در کنار استاندار برای نیازسنجی و پالایش و ارائه طرح‌های مناسب‌سازی و متناسب‌سازی معلولان و سالمندان دیده می‌شود اما به دلیل اینکه مدیران ارشد و متولیان امر استان؛ معلولان و سالمندان را شهروند درجه دو حساب می‌کنند و لزوم توجه به مسائل آنان هنوز به صورت فرهنگ نهادینه نشده، اقدامات جدی صورت نمی‌گیرد.
انتهای پیام
