در روزهای اخیر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری کشورمان در دیدار با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه که در حاشیه همایش بین‌المللی «ارتباط متقابل زمان‌ها و تمدن‌ها -مبنای صلح و توسعه» با حضور سران برخی کشورهای آسیای میانه در ترکمنستان برگزار شد، تاکید کرد که در دولت او نیز مانند گذشته، روابط ایران و روسیه صمیمانه و راهبردی خواهد بود. پزشکیان همچنین نسبت به تسریع در امضای سند راهبردی ۲۰ساله مشارکت ایران و روسیه ابراز امیدواری و اعلام کرد که این معاهده می‌تواند در دیدار مجدد رؤسای جمهور دو کشور در حاشیه اجلاس بریکس نهایی شود؛ اجلاسی که یکم تا سوم آبان‌ماه با حضور سران کشورهای عضو «پیمان بریکس» در کازان روسیه برگزار خواهد شد.
سند راهبردی ایران و روسیه یا همان موافقتنامه جامع همکاری‌های ۲۰ساله، ابتدا در سال ۲۰۰۱ میلادی بین سران دو کشور امضا شد و در سال ۲۰۲۰ نیز به صورت خودکار برای پنج سال دیگر تمدید شد. اما از زمان اولین سفر ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور فقید کشورمان به روسیه در سال ۱۴۰۰، قرار شده است که این سند به‌روزرسانی شود و علاوه بر تبادلات تجاری و ترانزیتی، جزئیات بیشتری نیز درباره همکاری‌های نظامی و امنیتی دو کشور در آن گنجانده شود. اهمیت این مساله زمانی دوچندان می‌شود که توجه داشته باشم روس‌ها از سال‌ها قبل با ایران تفاهم کرده بودند که سامانه دفاع هوایی S400 و جنگنده‌های سوخو ۳۵ را به کشورمان تحویل دهند، اما هنوز به این تعهد خود عمل نکرده‌اند.
نسخه جدید سند راهبردی ۲۰ساله ایران و روسیه، به‌زودی امضا می‌شود
در چنین شرایطی از «احمد بخشایش اردستانی»، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره آینده سند همکاری‌های ۲۰ساله ایران و روسیه و احتمال افزایش همکاری‌های نظامی دو کشور پرسیدیم که او نیز در گفت‌وگو با خبرنگار دیده‌بان ایران، توضیح داد: در ایران دو دیدگاه کلی نسبت به روس‌ها وجود دارد. یک طرز تفکر که بخش زیادی از مردم نیز آن را قبول دارند، این است که روسیه چه در دوره ترازی و چه در زمان اتحاد جماهیر شوروی، ایران را اذیت کرده است، از جمله این که ۳۲ شهر ایران را گرفته و در سال‌های ۱۸۱۸ و ۱۸۲۸ نیز دو قرارداد ترکمانچای و گلستان را بر ایران تحمیل کرده است. از نظر این افراد، روسیه در زمانی که با ما مرز خاکی مشترک داشته، همسایه‌ای بوده که ما را آزار داده است؛ به همین دلیل، بسیاری از ایرانیان فکر می‌کنند که روس‌ها متحد غیرقابل اعتمادی هستند.
نماینده مردم اردستان در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: طرز تفکر دیگری که درباره روس‌ها در میان بخشی از مردم و البته اغلب مقامات حکومتی ایران وجود دارد، این است که با وجود این که ما در دهه‌های اخیر تلاش کردیم که به غرب نزدیک شویم و تنش‌زایی با کشورهای غربی را کنار بگذاریم، از جمله این که برجام را با طرف‌های غربی امضا کردیم و سعی کردیم روابط خودمان را حداقل با کشورهای اروپایی بهبود ببخشیم، ولی بازهم غربی‌ها به دلایل گوناگون حاضر نشدند که با ما راه بیایند. بیشتر افرادی که این تفکر را دارند، معتقدند در دنیای فعلی ما نیاز داریم که در یکی از قطب‌ها قرار بگیریم و در همین راستا، با روس‌ها قرارداد ۲۰ساله و با چینی‌ها هم قرارداد ۲۵ساله امضا کرده‌ایم.
وی در ادامه تاکید کرد: امضای قراردادهای راهبردی بلندمدت بین ایران با روسیه و چین، به این معنا نیست که قرار است ما صد درصد تابع این دو کشور باشیم، ولی بخصوص با توجه به این که ایران، بخشی از جبهه مقاومت است و اکنون در نوک پیکان مبارزه با اسرائیل و متحدان غربی آن قرار گرفته است، ما ناچار شده‌ایم که به سمت روسیه و چین حرکت کنیم و با این دو کشور نوعی اتحاد را برقرار کنیم؛ بنابراین با توجه به شرایط حساسی که هم در منطقه خاورمیانه برای ایران وجود دارد و هم در جنگ با اوکراین برای روسیه وجود دارد، به نظر می‌رسد در حاشیه اجلاس بریکس که حدود ۱۰ روز دیگر برگزار می‌شود و آقایان پزشکیان و پوتین دوباره دیدار خواهند کرد، نسخه جدید سند همکاری‌های راهبردی ۲۰ساله دو کشور، توسط رؤسای جمهور ایران و روسیه امضا خواهد شد.
اتحاد ایران و روسیه، استراتژیک است، نه تاکتیکی
بخشایش اردستانی با تاکید بر این که اتحاد بین ایران و روسیه یک اتحاد استراتژیک است، نه تاکتیکی، اظهار داشت: معمولا وقتی دو کشور قراردادهای بلندمدت ۲۰ساله و ۲۵ساله امضا می‌کنند، اتحاد بین آن‌ها راهبردی و استراتژیک است و تاکتیکی محسوب نمی‌شود، اما اگر مثلا روس‌ها به بخشی از تعهدات خود در تفاهم‌هایی که با ایران دارند، عمل نکنند، به طبیعت آن‌ها بازمی‌گردد، زیرا به هرحال مسئولان روسیه منافع ملی خودشان را دنبال می‌کنند، همان‌طور که ما هم منافع ملی خودمان را دنبال می‌کنیم. در حال حاضر، روس‌ها خودشان از نظر مالی در تنگنا هستند و مجبورند که با کشورهای عربی نظیر امارات، رابطه تجاری داشته باشند؛ به همین دلیل، گاهی مواضعی اتخاذ می‌کنند که ناخواسته است، مثلا درباره موضوع جزایر سه‌گانه گفته‌اند که ایران و امارات باید اختلاف خود را از طریق دادگاه‌های بین‌المللی حل کنند و این‌طور نبوده است که کاملا پشت ایران را بگیرند.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خاطرنشان کرد: طبیعی است که ما بخشی از مواضع روسیه را که به ضرر کشورمان است، نمی‌پذیریم و به همین دلیل، هیچ‌وقت تمام‌قد در مسیری که روسیه ترسیم می‌کند، گام برنمی‌داریم، بلکه در خط خودمان حرکت می‌کنیم؛ ولی به هر حال در شرایطی قرار گرفته‌ایم که ناچاریم با این کشور اتحاد استراتژیک داشته باشیم و توافق‌های راهبردی بلندمدت امضا کنیم. البته مسئولان روسیه در تعیین روابط میان‌مدت خود با ایران، به دولت‌هایی که در ایران روی کار هستند نیز نگاه می‌کنند، اگرچه خودشان می‌دانند که در نظام جمهوری اسلامی، هم نهادهای انتصابی و هم نهادهای انتخابی وجود دارند و روس‌ها می‌دانند که سیاست خارجی ایران عمدتا توسط نهادهای انتصابی تعیین می‌شود، ولی وقتی مثلا در دولت روحانی، نگاه مسئولان دستگاه اجرایی کاملا به طرف غرب متمایل می‌شود، طبیعتا روس‌ها هم سطح روابط خود را با ما کاهش می‌دهند.
همکاری نظامی ایران و روسیه در دولت روحانی کاهش یافته بود
بخشایش اردستانی با بیان این که از گذشته یکی از مهمترین توافق‌های راهبردی ایران و روسیه در بخش نظامی بوده است، اظهار داشت: روس‌ها با ایران تفاهم کرده‌اند که سامانه‌های دفاع هوایی S300 و S400 و جنگنده‌های پیشرفته سوخو ۳۵ را به ما تحویل بدهند. در حال حاضر سامانه S300 در ایران نصب شده و در حال استفاده است، اما در شرایط حساس کنونی منطقه، ایران تمایل دارد که هرچه زودتر هم سامانه S400 نصب شود و هم تعداد قابل توجهی جنگنده سوخو ۳۵ تحویل کشورمان داده شود. این در حالی است که مسئولان روسیه برای این که به تعهدات نظامی خود عمل کنند، به دولت‌هایی که در ایران روی کار است نگاه می‌کنند و مثلا حاضر نیستند که در دوره دولتی مانند دولت روحانی، حداکثر همکاری‌های نظامی را با ایران انجام دهند.
نماینده مردم اردستان در مجلس شورای اسلامی یادآور شد: در حال حاضر شرایط ایران، منطقه و جهان به گونه‌ای نیست که دولت پزشکیان بتواند همان مسیر دولت روحانی را در زمینه توجه به غرب و کم‌توجهی به روسیه پیش برود. همچنین در حمله موشکی اخیر ایران به اسرائیل، جمهوری اسلامی توانست هم قدرت خود را در جنگ الکترونیک و هک کردن سامانه‌های دفاعی اسرائیل و برخی کشورهای منطقه نشان بدهد و هم توانست توان موشک‌های بالستیک و هایپرسونیک خود را به نمایش بگذارد. به همین دلیل است که بعد از عملیات «وعده صادق ۲»، روسیه به ایران به عنوان یک قدرت موشکی نگاه می‌کند و با توجه به این که آمریکا تمام‌قد پشت اسرائیل ایستاده و روسیه نیز بعد از جنگ اوکراین در رویارویی جدی با آمریکا قرار گرفته است، احساس می‌کنم که مجموع شرایط به سمتی پیش رفته است که روس‌ها الان آماده هستند که به تعهدات خود در زمینه تحویل سامانه S400 و جنگنده‌های سوخو ۳۵ به ایران عمل کنند.
بعید نیست که در آینده‌ای نزدیک، روسیه به ایران سوخو ۳۵ بدهد
بخشایش اردستانی با اشاره به توان بالایی دفاع هوایی ایران با اتکا به دانش و فناوری بومی خود، گفت: حتی اگر روس‌ها به ایران سامانه S400 را تحویل ندهند، ایران سامانه دفاعی دیگری که مانند همین سامانه عمل می‌کند، تحت عنوان «یاور ۳۱۳» ساخته است. اما آنچه در دهه‌های اخیر به عنوان ضعف مهم سیستم نظامی ایران از آن یاد شده، فقدان جنگنده‌های جدید و به‌روز در ناوگان نیروی هوایی ما است. به همین دلیل و با توجه به افزایش احتمال رویایی ایران و اسرائیل، تحویل سریع‌تر جنگنده‌های سوخو ۳۵ برای جمهوری اسلامی از اهمیت بالاتری برخوردار است.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بیان کرد: روس‌ها چند مرتبه در جنگ سوریه با نیروهای ایرانی یا وابسته به ایران همکاری کردند و با نیروهای هوایی خود از نیروهای زمینی وابسته به سپاه پشتیبانی می‌کردند. شرایط کنونی منطقه و جهان ایجاب می‌کند که روسیه، همکاری‌های نظامی خود را با ایران تقویت کند. به همین دلیل، بعید نیست که در آینده‌ای نزدیک، روس‌ها سوخو ۳۵ را به ایران تحویل بدهند. ولی باید یادمان باشد که جنگ‌های دنیا دیگر صرفا هوایی نیست و اگرچه برخورداری از جنگنده‌های جدید به نیروهای نظامی یک کشور کمک زیادی می‌کند، اما کافی نیست و برخورداری از موشک‌ها و پهپادهای قوی نیز به اندازه همان جنگنده‌ها اهمیت دارد.
برتری نیروی هوایی اسرائیل، ضامن پیروزی‌اش در جنگ نیست
بخشایش اردستانی با تاکید بر این که برتری نیروی هوایی اسرائیل، نمی‌تواند ضامن پیروزی رژیم صهیونیستی در جنگ با جبهه مقاومت باشد، گفت: در ماه‌های گذشته، اسرائیل در جنگ با غزه و لبنان، از نیروی هوایی خود صرفا برای تخریب سازه‌ها یا ترور فرماندهان یا کشتن غیرنظامی‌ها استفاده کرده است، اما در جنگ زمینی نتوانسته است به اهدافی که مد نظر داشت، دست پیدا کند؛ از جمله این که بعد از گذشت یک سال، هنوز هم نیروهای حماس می‌توانند در نوار غزه از روی زمین و زیر زمین به اسرائیل ضربه بزنند و در جنگ زمینی جنوب لبنان نیز طی همین چند روز گذشته، اسرائیلی‌ها بارها در کمین نیروهای حزب‌الله گرفتار شده‌اند؛ بنابراین با وجود مجهز بودن ارتش رژیم صهیونیستی به جنگنده‌های به‌روز آمریکایی، نمی‌توان سرنوشت محتوم جنگ اسرائیل با نیروهای مقاومت را پیروزی صهیونیست‌ها دانست.
وی در پایان تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه به دنبال تشدید تنش در منطقه نیست و می‌خواهد هم در خاورمیانه و هم در سراسر جهان، صلح و امنیت و سازش وجود داشته باشد. ولی جنایت‌های اخیر رژیم صهیونیستی از جمله هدف قرار دادن فرماندهان ایران یا تعرض به خاک کشورمان در جریان ترور اسماعیل هنیه یا حمله به کنسولگری ایران در دمشق، به گونه‌ای بود که حتما باید پاسخ محکمی می‌دادیم. خوشبختانه در عملیات «وعده صادق ۲» توانستیم توان موشکی خودمان را به رخ اسرائیلی‌ها بکشانیم و آن‌ها می‌دانند که اگر بخواهند به این عملیات جواب بدهند، با پاسخی چند برابر مواجه خواهند شد.
منبع: سایت دیده‌بان ایران
