خبرگزاری مهر، گروه استانها: همزمان با پاییز و فصل کوچ پرندگان مهاجر پنجره‌ای به نام پرنده نگری به مازندران گشوده می‌شود که تاکنون از این فرصت برای جذب گردشگر بهره چندانی گرفته نشد.
آرام آرام دسته پرندگان مهاجر از فرسنگ‌ها و کیلومترها دورتر به مازندران می رسند و برخی از آنان هنوز از راه نرسیده، سر از کبابخانه ها و رستوران‌ها در می‌آوردند. پرنده نگری فرصتی است تا همگان از حضور این گونه‌های زیبا و رویایی، لذت برند.
مهاجرت زودهنگام پرندگان پاییز و زمستان گذر را باید به فال نیک گرفت و محیطی برای زیست و زادآوری فراهم کرد و از شکار آنان جلوگیری کرد، چرا که هر ساله شمار قابل توجهی از پرندگان مهاجر مازندران به دلیل شکار بی رویه هرگز به دیار اصلی خویش باز نمی‌گردند و یکی از نقاط پرخطر برای پرندگان مهاجر که چند سالی است آوازه زیادی پیداکرده؛ «فریدونکنار» که از آن به‌عنوان قتلگاه پرندگان مهاجر یاد می‌کنند، است.
همه‌ساله شاید حدود یک‌میلیون قطعه پرنده به فریدونکنار بیایند و اگر خوش‌شانس باشند دوباره به مبدأ اصلی خود بازمی‌گردند. سیاهچاله‌ای که اداره حفاظت محیط‌زیست مازندران هنوز در گیرودار کاهش آمار کشتار پرندگان آن مستاصل مانده است.
پرنده نگری هنوز جای خود را باز نکرده است
پرنده نگری شاخه‌ای از بوم گردی یا اکوتوریسم و از محبوب ترین انواع گردشگری با هدف خاص محسوب می‌شود که علاقه مندان زیادی در کشورهای مختلف جهان دارد و این شاخه هنوز در ایران و مازندران جای خود را باز نکرده است.
این درحالی است که در اولین سفر استانی رئیس جمهور شهید و در سال ۱۴۰۰ مقرر و مصوب شده بود، اکوتوریسم و طبیعت گردی و پرنده نگری در بهشت پرندگان ایران یعنی میانکاله رونق بگیرد و برای آن برنامه ریزی شود.
مازندران بیش از ۸۰۰ قطعه آب‌بندان به گستره ۱۷ هزار هکتار دارد. همه ساله در فصل زمستان ۹۰ گونه پرنده مهاجر زمستان گذران با جمعیت حدود یک میلیون بال به مازندران مهاجرت می‌کنند.
بارش‌های اخیر و وضعیت مطلوب تالاب‌ها و آب بندان شمار پرندگان مسافر و مهاجر به استان را در روزهای اخیر افزایش داده است و فرصتی نو برای پرنده نگری در مازندران ایجاد کرده است.
تنکابن با رودخانه چشمه کیله از جمله مناطق و فرصت‌هایی جذاب برای پرنده نگری محسوب می‌شود و هر روزه رهگذاران زیادی خود را به پل تاریخی تنکابن و مناظر حاشیه آن می‌رسانند تا رقص کاکایی‌ها را جشن گیرند.
یک شهروند تنکابنی در گفتگو با خبرنگار مهر با اظهار اینکه پرواز پرندگان بر فراز رودخانه چشمه کیله، جلوه خاصی به منطقه داده است، افزود: این مسئله سبب می‌شود که بسیاری از مسافران و اهالی با دیدن پرواز این پرندگان زیبا، با عکاسی و فیلمبرداری به ثبت تصاویری زیبا و خاطره انگیز می‌پردازند.
بسیاری از مسافران و اهالی با دیدن پرواز این پرندگان زیبا، با عکاسی و فیلمبرداری به ثبت تصاویری زیبا و خاطره انگیز می‌پردازند
محمدی ادامه داد: نزدیکی رودخانه چشمه کیله به دریا، عدم شکار این پرندگان از سوی انسان‌ها و همچنین وجود منابع غذایی متنوع و پایدار در رودخانه چشمه کیله سبب شده تا پرندگانی نظیر کاکایی به منطقه سفر و مهاجرت کنند.
وی افزود: پرنده نگری شاخه مهم برای جذب گردشگر و طبیعت گرد محسوب می‌شود و باید از این فرصت خدادادی در منطقه بهره گرفت و لازم است تا در مناطقی امکانات خاص پرنده نگری ایجاد شود ولی اکنون از این ظرفیت بهره چندانی گرفته نشده است.
اردک‌ها، مرغابی‌ها، غازها، فلامینگوها، حواصیل، غاز پیشانی سفید و عروس غاز به همراه نگین پرندگان مهاجر در مازندران تک درنای سیبری از جمله پرندگانی هستند که به مازندران سفر می‌کنند و دیدن آنان برای هر فردی جذاب و لذت بخش است.
سالانه بیش از ۴۰ میلیون مسافر به استان مازندران سفر می‌کند و رونق شاخه پرنده نگری در استان نیازمند تأمین زیرساخت‌ها و حمایت از بخش خصوصی به شمار می‌رود. منطقه فریدونکنار و تالاب از باران از جمله مناطقی است که میزبان پرندگان نادر و منحصربه فرد از جمله قوهای آوازه خوان است.
بازار فروش پرندگان جمع شده است
بازار فروش پرندگان در فریدونکنار از سال گذشته به همت دولت سیزدهم جمع آوری شده است و با این کار افراد زیادی که به صید و شکار پرندگان مشغول بودند، از کار بیکار شدند و ضرورت دارد برای اشتغال این افراد، پرنده نگری در منطقه رونق گیرد.
در حال حاضر محیط زیست مازندران روی طرحی کار می‌کند که توسط یکی از شکارچیان قدیمی با عنوان پرنده نگری و معیشت جایگزین صیادان ارائه شده است. عطاء الله کاویان مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه بازار فروش پرندگان فریدونکنار از سال قبل جمع‌آوری شده است، گفت: این بازار پس از ۵ دهه فعالیت رسمی سال قبل جمع آوری شد و این اتفاق با تلاش و همکاری بخش‌های مختلف از جمله اصحاب رسانه، مدیران و مسئولان انتظامی امنیتی رخ داد.
وی با اظهار اینکه تاکید هم بر این است که این بازار به همین شکل بسته بماند، ادامه داد: در کنار بسته بودن بازار ما دنبال معیشت جایگزین هستیم و با یکی از افرادی که از فعالان قدیمی صید و شکار پرندگان است توافقات خوبی انجام دادیم و طرح پرنده نگری و معیشت جایگزین را تهیه کردیم.
کاویان گفت: همچنین با جلساتی که بین محیط زیست و میراث فرهنگی برگزار کردیم در حال پیگیری برای واگذاری عرصه از سوی منابع طبیعی برای اجرای طرح پرنده نگری و معیشت جایگزین هستیم و از سازمان حفاظت محیط زیست نیز از این طرح حمایت می‌کند.
در ایران فعالیت پرنده‌نگری امری نوین محسوب می‌شود اما در سال‌های اخیر پیشرفت خوبی داشته و افراد زیادی در این عرصه فعالیت می‌کنند و این شاخه هنوز در مازندران که مهد پرندگان مهاجر است، جانیافتاده است.
به اعتقاد صاحبنظران و کارشناسان، برای توسعه این صنعت، چالش‌های محیط زیستی، فرهنگی، اقتصادی و رفاهی، مدیریتی و تبلیغی- بازاریابی وجود دارد. محمد اکبری فعال محیط زیست در مازندران عقیده دارد برای رونق پرنده نگری باید به راهبردهای توانمندساز مشتمل بر فرهنگ سازی، آموزش مستمر، تبلیغات و بازاریابی، ترویج کارآفرینی پرنده نگری، مشارکت افراد بومی و مدیریت مؤثر سازمان‌های گردشگری توجه شود.
تأمین زیرساخت‌های گردشگری، تسهیل تردد قانونی گردشگران خارجی، ارتقای شرایط محیط زیستی، امنیت پایدار از موانع فراروی است
وی در گفتگو با خبرنگار مهر ادامه داد: تأمین زیرساخت‌های گردشگری، تسهیل تردد قانونی گردشگران خارجی، ارتقای شرایط محیط زیستی، امنیت پایدار، سرمایه گذاری هدفمند و ارتقای ظرفیت میهمان نوازی از جمله مسائلی است که برای رونق این صنعت نوپا باید به آن توجه کرد.
وی با اشاره به چالش‌های زیاد فراروی صنعت گردشگری پرنده نگری، نبود برنامه مدون از سوی سازمان‌ها، کمبود امکانات رفاهی، خدماتی و بهداشتی برای گردشگران، کمبود واحدهای اقامتی و زیرساخت‌های مالی نامساعد را از جمله موانع بیان کرد و گفت: برای رفع این چالش‌ها و توسعه گردشگری پرنده نگری در ایران، کمک و مساعدت چندگانه دولت، نهادهای محلی و مردم مورد نیاز است.
رونق پرنده نگری و اجرای طرح‌هایی برای بهبود معیشت صیادان و شکارچیان و پرهیز از شکار گونه‌های مهاجر سبب می‌شود تا سالانه درصد بالایی از این گونه‌های زیبا و حیات وحش فرصت دوباره زندگی و برگشت به موطن اصلی خود را پیدا کنند و سر از کبابخانه و مطبخ‌ها در نیاورند.
مازندران دارای ۲ تالاب بین‌المللی میانکاله و فریدونکنار و چندین تالاب و آبگیر محلی چون ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل‌پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است.
مازندران همچنین افزون بر ۸۰۰ قطعه آب‌بندان به مساحت ۱۷ هزار هکتار دارد. همه ساله در فصل زمستان ۱۰۰ گونه پرنده مهاجر زمستان گذران با جمعیتی کمتر از یک میلیون بال به مازندران مهاجرت می‌کنند.
