به گزارش "ورزش سه"، فولاد پس از شکست سنگین هفته گذشته، پا این بازی خانگی نهادتا بلکه بتواند با کسب سه امتیاز خانگی به کورس مدعیان باز گردد. برای سپاهان نیز این دیدار به جهت صدر نشین ماندن می توانست بسیار حائز اهمیت باشد؛ و به همین دلیل بود که علی رغم چهار گلی که اغلب روی اشتباهات فردی به ثمر رسید، بازی با کیفیتی را دست کم در نیمه اول از هر دو تیم شاهد نبودیم. سوای هر دلیل موثری بر کیفیت بازی، سپاهان مورایس با یک سردرگمی تاکتیکی به خصوص در فاز دفاع مواجه بوده است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

خط دفاعی سه نفره
 
شواهد نشان می دهد، مورایس پس از گذشت هشت هفته و اعمال تغییرات فراوان، میان انتخاب بازیکنان خط دفاعی اش هنوز به یک نتیجه قطعی برای انتخاب ترکیب اصلی نرسیده است. امروزه بسیاری از تیم های لیگ برتری، به سراغ خط دفاعی سه نفره رفته اند. شاید مهم ترین دلیل این موضوع، امکان پرس شکنی خوبی است که نسبت به ساختارهای دفاعی با دو دفاع مرکزی به تیم ها می دهد؛ اگر چه که آفاتی نیز دارد. سپاهان در این دیدار با محمد دانشگر به عنوان دفاع مرکزی متمایل به راست، سیاوش یزدانی در مرکز و محمد امین حزبانی به عنوان دفاع مرکزی متمایل به چپ، ظاهر شد.

خط دفاعی که نه تنها هماهنگی چندانی در بازیسازی با یکدیگر نداشتند، بلکه حتی با دو هافبک دفاعی تیم، یعنی محمد کریمی و برایان دابو نیز نتوانستند ترکیب خوبی برای شکستن پرس فولاد به وجود آورند. در برخی موارد، الگوی بازیسازی سپاهان از عقب زمین نیز بسته به شرایط دست خوش تغییراتی نیز قرار گرفت.

برای مثال در تصویر زیر، دو مدافع میانی متمایل به کنار یعنی حزباوی و دانشگر، نزدیک به خط طولی قرار گرفته اند، تا باعثایجاد حواس پرتی بازیکنان فولاد شده و نیازمند، با یک پاس کوتاه، کریمی یا انزونزی را در مرکز صاحب توپ کند؛ اما تله پرس قرمز پوشان به خوبی عمل کرده و نیازمند ناچار به انجام پاس بلند می شود.

نکته قابل ذکر در تصویر فوق این است که هنگامی که توپ به نیازمند می رسد، یزدانی به عنوان یک گزینه پاس پر ریسک، عملا از جریان بازی خارج شده است و اگر بنابر دعوت حریف به بالا آمدن و انجام بازی مستقیم باشد؛ سپاهان با یک نفر کمتر در جلو باید صاحب توپ شود.

از طرفی ضعف در درک صحیح دفاع سه نفره، به خصوص عدم ترکیب پذیری با وینگ بک ها که در ادامه به آن خواهیم پرداخت نیز در این ساختار دفاعی مشهود است.
یکی از جلوه های عدم هماهنگی و بازی پر اشتباه مدافعین، صحنه به ثمر رسیدن گل اول است که سیاوش یزدانی به اشتباه دروازه تیم خودی را باز می کند، اما اوج ناهماهنگی میان این سه مدافع بلند قامت، درست جایی عیان می شود که گل دوم فولاد توسط ضربه سر یک بازیکن نسبتا کوتاه قامت، میان این سه مدافع به ثمر می رسد.

بازی بدون فولبک/ وینگ بک اختصاصی
 
شاید یکی دیگر از نکات عجیب تیم سپاهان عدم حضور مدافعان و یا پیستون های کناری تخصصی باشد. استفاده از مدافع کناری کاذب (Inverted Full-Back) در فوتبال مدرن امروزی تا حدی رایج است. این گونه مدافعان هنگام بازیسازی تیم از عقب زمین از کانال های کناری فاصله می گیرند و در اغلب مواقع در کنار هافبک دفاعی تیم حاضر می شوند. کاری که مورایس در سپاهان انجام می دهد اما کمی متفاوت است؛ او هافبک میانی تیمش یعنی محمد کریمی را به عنوان فولبک راست قرار می دهد تا در زمان بازیسازی از عقب به کانال داخل نفوذ کند و با قرار گیری در کانال میانی توپ پخش کند. شاید در ظاهر این موضوع تفاوت چندانی نداشته باشد، اما حضور یک هافبک میانی در پست دفاع کناری خصوصا زمانی که تیم در وضعیت دفاع از دروازه خودی است مرگبار به نظر می رسد. عجیب تر آن که هنگام دفاع تیمی که تیم آرایش 5-3-2 به خود می گیرد، آریا یوسفی نیز به عقب می آید.
 
تصاویر زیر آرایش سپاهان را در وضعیت پرس از میانه زمین(Mid-Pressing) در ساختار 2-3-5 نشان می دهد.

از فشردگی عمقی بیش از حد و فاصله فاحش میان دو خط دفاعی و میانی سپاهان هم که گذر کنیم؛ حضور آریا یوسفی در سمت راست سبب شده تا محمد کریمی نقش مدافع میانی به خود بگیرد. حزباوی نیز که ذاتا یک مدافع میانی است، در این دیدار نقش یک مدافع کناری راست پا را در سمت چپ عهده دار شده است؛ اگرچه زمانی که گودرزی جایگزین حزباوی شد، کمی این وضعیت بهبود یافت.

محمد مهدی محبی که به عنوان وینگر چپ تیم به هنگام حملات حضور دارد، هنگام دفاع باید به ناچار به داخل بزند و با قرار گیری در کنار استیون انزونزی و برایان دابو از مرکز و نه کنار خط به تیم کمک کند که این مورد هم تا حدی عجیب به نظر می رسد، چرا که عملکرد وینگرهای کناری در دفاع با بازیکنان میانی بسیار متفاوت است.
 
عدم تعادل در میانه میدان و کناره ها
 
در فاز حمله و به خصوص انتقال مثبت نیز تیم مشکلاتی دارد؛ به خصوص در بازیسازی. عمده این مشکلات به جهت آن است که مورایس ترجیح می دهد، به جای آن که نفرات ترکیب اصلی در پست تخصصی خود بازی کنند؛ به هر قیمتی از بازیکنان مورد تاییدش حتی در پست های غیر تخصصی استفاده کند.
به تصویر زیر توجه کنید.

تصویر بالا وضعیت تیم در حالت دفاع از میانه زمین است. شعاع های حرکتی که پس از دریافت توپ بازیکنان می بایست به هنگام حمله داشته باشند را نیز در یک الگوی به خصوص مشخص کرده است.

از آن جایی که مدافعان میانی سپاهان اغلب قابلیت پا به توپ شدن آنچنانی را ندارند، بار خلاقیت تیم در نیم فضاهای خودی به دوش کریمی و دابو می افتد.  دابو ذاتا بازیکن سریعی نیست و در هنگامی که کریمی یک خط عقب تر قرار گرفته، تا مدت زمانی که میخواهد خود را به دابورسانده و در کنارش پیوت دوگانه بسازد، تیم شدیدا از نظر زمان بندی به مشکل خواهد خورد. در چنین وضعیتی، اگر سپاهان بخواهد سریع بازی کند، برتری عددی کمتری در نقاط مهم زمین حریف خواهد داشت؛ و اگر بخواهد برای جای گیری بازیکنان در پست های مربوطه منتظر شود، با پرس تیم حریف رو به رو خواهد شد.

تصویر زیر احتمالا ایده آل ترین ساختار بازیسازی از عقب تیم سپاهان را با الگوی ذکر شده نشان می دهد؛ اگرچه در طول بازی چنین ساختار منظمی را از سپاهان شاهد نبودیم.

به نظر می رسد استیون انزونزی نیز به طور کامل با دو هافبک میانی تیم، هماهنگ نشده است. توجه بیش از حد مورایس به بازیکنان میانه میدان، و غافل شدن از فضاهای دیگر زمین نیز مزید بر علت شد تا سپاهان عملکرد ضعیفی در فاز حمله نیز داشته باشد.
 
 تصویر زیر، وضعیت به نسبت دقیقی از میانگین استقرار بازیکنان سپاهان در طول بازی را نشان می دهد.

همان طور که ملاحظه می شود، شعاع حرکتی دابو و انزونزی هم پوشانی خوبی ندارد و علی رغم توجه مورایس به مرکز میدان، تیم در  انجام کارهای ترکیبی در میانه و خصوصا نیم فضاها ضعیف عمل کرده است.
همین مساله مهم ترین عاملی است که ما را به عملکرد ضعیف تیم در کناره ها نیز حساس تر می کند؛ و می توان نتیجه گرفت که شناخت دقیق فولاد از نحوه بازی سپاهان، آن ها را از بازی در عمق قابل پیش بینی کرده است و انتظار می رفت در این دیدار مورایس نگاه جدی تری به کناره ها می داشت.
 
با همه این تفاسیر کسب تساوی در خانه حریفی چون فولاد، نتیجه نسبتا خوبی برای سپاهان به شمار می رود. آن ها همانند فصول قبل یکی از مدعیان جدی قهرمانی به شمار می روند و با حل معضلات فعلی، می توانند رقیب دردسرسازی برای سایر تیم ها تلقی شوند.
 
امیرحسین شادمان