محمد رجب‌زاده در گفت‌وگو با ایسنا ضمن گرامیداشت ۷ آبان‌ماه، روز ملی انار اظهار کرد: ایران با سطح زیر کشت ۹۰ هزار هکتار و تولید سالیانه یک میلیون تن انار بزرگ‌ترین تولیدکننده انار در جهان است و خراسان رضوی هم‌ردیف با استان اصفهان سومین تولیدکننده محصول انار در کشور به شمار می‌رود.
وی افزود: بر اساس آمار موجود مساحت باغ‌های انار استان حدود ۷۲۰۰ هکتار بوده که از این مقدار ۷۱۰۰ هکتار بارور با متوسط تولید سالیانه ۷۵ هزار تن است.
کاهش تولید محصول انار در خراسان رضوی
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی تصریح کرد: در سال‌های اخیر به دلایل مختلف از جمله تنش‌های دمایی نظیر سرمازدگی‌های مکرر درختان، تنش‌های آبی در اثر کاهش نزولات آسمانی همگام با کاهش حجم برداشت آب از چاه‌های کشاورزی و افزایش دور آبیاری با اعمال خاموشی چاه‌های کشاورزی طی دو سال اخیر مزید بر علت شده و هرساله شاهد کاهش تولید این محصول نسبت به سال قبل هستیم.
وی اضافه کرد: در طول سال کارگاه‌های آموزشی زیادی در خصوص راهکارهای کاهش خسارت عوامل فوق برای تولیدکنندگان محترم برگزار می‌شود؛ با این حال پیش‌بینی می‌شود در سال جاری حدود ۸۲ هزار تن انار درجه یک از سطح باغات انار استان برداشت شود.
رجب‌زاده ادامه داد: گرچه انار در اغلب شهرستان‌های استان تولید می‌شود اما در این میان شهرستان‌های مه‌ولات، بجستان، بردسکن، خلیل‌آباد، کاشمر، سبزوار، گناباد و رشتخوار بیشترین تولید را دارند.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی بیان کرد: عمده‌ترین ارقام تجاری محصول انار در خراسان رضوی شامل اردستانی مه‌ولات، خزر، شیشه کپ، بجستانی و سایر ارقام محلی نظیر قرمز، ملس، عقدا، شهوار و شیرین که مصرف تازه‌خوری دارند است. طی سالیان گذشته محصول انار استان علاوه بر مصرف داخلی به کشورهای حوزه خلیج‌فارس، روسیه، کره، ژاپن و برخی کشورهای اروپایی صادر می‌شد.
جب‌زاده عنوان کرد: در سال‌های اخیر به دلیل خسارات متعدد به باغات و کاهش کیفیت، صادرات مستقیم کمتر صورت می‌گیرد اما صادرات فرآورده‌های آن انجام می‌شود.
وی گفت: انار علاوه بر مصرف تازه‌خوری مصارف دیگری همچون آب انار، رب انار، لواشک انار و مربای انار دارد. پوست انار نیز به رنگ‌های قرمز و سیاه در ساختن الوان سنتی و دباغی پوست حیوانات کاربرد دارد.
انار خراسان رضوی؛ مهم‌ترین محصول سالم باغی
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: از نظر مصرف آفت‌کش‌ها در باغات انار خوشبختانه این محصول در بین محصولات باغی نیازی به مصرف سموم نداشته و برای مبارزه با کرم گلوگاه انار که آفت عمده انارستان‌های استان بوده از روش‌های غیر شیمیایی همچون جمع‌آوری انارهای آلوده، پرچم‌تراشی تاج انار، گل‌گیری تاج انار و رهاسازی زنبور تریکوگراما استفاده می‌شود.
وی ادامه داد: برای اصلاح خاک و تغذیه درختان بیشتر از کودهای آلی استفاده می‌شود و کودهای شیمیایی بنا به ضرورت و بسیار کم مورد استفاده قرار می‌گیرد و به همین دلیل انار تولیدی استان از مهم‌ترین محصولات سالم باغی است.
رجب‌زاده اظهار کرد: با توجه به پتانسیل استان در تولید انار سعی شده با برگزاری کلاس‌های آموزشی در شهرستان‌های انارخیز استان روش‌های غیر شیمیایی کنترل آفات و بیماری‌های انار و راهکارهای مدیریت عوامل تنش‌زا در باغات انار همچون آفتاب سوختگی، سرمازدگی و ترکیدگی انار به باغداران آموزش داده شود.
وی با تأکید بر استفاده از سایبان (شید) در باغات انار استان گفت: استفاده از پوشش شید در باغات انار ضمن صرفه‌جویی ۲۵ درصدی مصرف آب در افزایش کمیت و کیفیت انار تولیدی نقش بسزایی دارد.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی آموزش‌های لازم به منظور به‌کارگیری شیوه‌های کوتاه‌مدت توسط تولیدکنندگان نظیر مدیریت در مصرف بهینه آب و جلوگیری از اتلاف آب (آبیاری قطره‌ای و زیرسطحی)، تبخیر و تعرق (کاربرد مالچ‌ها)، تغذیه باکودهای آلی و شیوه‌های بلندمدت نظیر مدیریت در کاشت، ایجاد سایبان و بادشکن، ارتقای کمی و کیفی محصول تولیدی را از مهم‌ترین برنامه‌های سازمان جهاد کشاورزی در کاهش اثرات نامطلوب تنش‌های جوی در باغات انار عنوان کرد.
مشکلات انارکاران و راهکارها
رجب‌زاده در خصوص مشکلات انارکاران در استان گفت: نوسانات دمایی در سال‌های اخیر مشکلاتی در تولید محصول انار از جمله سرمازدگی درختان، افت عملکرد، دانه سفیدی، آفتاب سوختگی ایجاد کرده است. همچنین کاهش شدید آب قنوات و دبی چاه‌ها و منابع آبی در اثر تشدید تغییرات اقلیمی در ۱۰ تا ۱۵ ساله اخیر نیز برای انارکاران دردسرساز شده است.
وی سرمازدگی مکرر درختان انار و کاهش گلدهی در اثر وقوع سرمای زودرس پاییزه و دیررس بهاره، افزایش قیمت نهاده‌ها و همچنین افزایش هزینه تولید نسبت به سایر محصولات و عدم رقابت قیمت محصول انار نسبت به سایر محصولات باغی نظیر پسته را به عنوان بخشی از مشکلات انارکاران برشمرد و گفت: اعمال خاموشی چاه‌های کشاورزی منجر به افزایش دور آبیاری باغات و کاهش حجم آب مورد نیاز می‌شود و در نتیجه ضعف درختان و افت عملکرد کمی و کیفی و و حتی طغیان آفات صورت می‌گیرد.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان با تاکید بر لزوم حمایت از تولیدکنندگان با ارائه تسهیلات فنی و اعتباری جهت به کاربردن روش‌های نوین باغداری، سایبان، آبیاری تحت فشار، تغذیه و اصلاح حاصلخیزی خاک، گفت: عدم خاموشی چاه‌ها در تابستان و تمهیدات لازم در این خصوص جهت تامین برق موتور پمپ‌ها، توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی و انجام تحقیقات کاربردی در تمامی مراحل تولید تا صادرات محصول انار به عنوان راه‌حل‌های پیش روی برای کاهش مشکلات انار کاران پیشنهاد می‌شود.
انتهای پیام
