این گیاه اغلب در داروهای گیاهی برای درمان بیماری‌هایی مانند گلودرد، سرفه، مشکلات گوارشی و تحریکات پوستی استفاده می‌شود. اثرات مرطوب کنندگی گیاه پنیرک نیز آن را به یک عنصر محبوب برای آبرسانی و نرمی پوست در محصولات مراقبت از پوست تبدیل کرده است. علاوه بر این، گیاه پنیرک حاوی ویتامین‌ها، آنتی اکسیدان‌ها و مواد معدنی هستند که به ارتقای سلامت عمومی کمک می‌کنند. در این مقاله از «همشهری آنلاین» در مورد خواص گیاه پنیرک صحبت می‌کنیم.
گیاه پنیرک چیست؟
گیاه پنیرک یا گل ختمی (Mallow) گروهی از گیاهان گلدار متعلق به خانواده Malvaceae هستند که بومی اروپا، شمال آفریقا و آسیا محسوب می‌شوند. این گیاه قرن‌هاست که هم برای مصارف زیبایی و هم برای دارویی کشت می‌شود. این گیاه بسته به گونه می‌توانند یکساله، دو ساله یا چند ساله باشد. مشخصه آنها برگ‌های گرد و گل‌های ظریف با پنج گلبرگ است که در رنگ‌های سفید، صورتی و بنفش وجود دارد. این گیاه در آب و هوای معتدل، خاک‌های مختلف و در مکان‌های آفتابی یا نیمه سایه‌دار رشد می‌کند. گیاه پنیرک از نظر تاریخی در طب سنتی به دلیل خواص ضد التهابی و تسکین دهنده‌اش به ویژه در درمان سرفه، گلودرد و تحریکات پوستی مورد توجه قرار داشته است.
خواص جادویی گیاه پنیرک برای بدن
خواص گیاه پنیرک به قدری زیادی است که به شما کمک می‌کند تا از این گیاه برای کاربردهای مختلف استفاده کنید. در ادامه به مزایای گل ختمی برای سلامتی اشاره می‌کنیم:
درمان التهاب
گیاه پنیرک (Malva sylvestris) خواص ضد التهابی قوی دارد که آن را به یک درمان موثر برای التهاب تبدیل می‌کند. این گیاه حاوی موسیلاژ است. موسیلاژ ماده‌ای ژل مانند است که بافت‌های تحریک شده را می‌پوشاند و تسکین می‌دهد. این موضوع به کاهش قرمزی، تورم و ناراحتی مرتبط با شرایط التهابی به ویژه در پوست و غشاهای مخاطی کمک می‌کند. اثر تسکین دهنده گیاه پنیرک برای درمان بیماری‌های التهابی پوست مانند درماتیت، اگزما و بثورات پوستی ایده آل است.
هنگامی که گل ختمی به صورت ضماد یا کرم استفاده شود، می‌تواند تحریک را کاهش دهد، بهبودی را تسریع کند و باعث بازسازی بافت شود. التهاب غشاهای مخاطی مانند غشاهای موجود در گلو، معده و روده را نیز می‌توان با نوشیدن چای گیاه پنیرک یا استفاده از آن به عنوان غرغره کاهش داد. آنتی اکسیدان‌های موجود در گیاه پنیرک به خنثی کردن رادیکال‌های آزاد، کاهش استرس اکسیداتیو و آرام کردن بیشتر التهاب کمک می‌کند. طبیعت ملایم گیاه پنیرک آن را به یک داروی عالی برای افرادی که پوست حساس دارند یا افرادی که مستعد التهاب هستند تبدیل می‌کند.
بیشتر بخوانید: یک شربت جادویی خنک برای تابستان |طرز تهیه شربت پنیرک + خواص
درمان سرفه و گلودرد
خواص گیاه پنیرک شامل درمان سرفه و گلودرد نیز می‌شود. محتوای موسیلاژ بالای این گیاه یک پوشش محافظ روی غشاهای مخاطی گلو ایجاد می‌کند که در کاهش تحریک ناشی از خشکی یا عفونت موثر است. هنگامی که به عنوان چای یا شربت مصرف می‌شود، خواص تسکین دهنده گیاه پنیرک با روان کردن مجاری تنفسی باعث تسکین سرفه‌های مداوم می‌شود. این موضوع نه تنها ناراحتی را کاهش می‌دهد، بلکه با به حداقل رساندن تحریک بیشتر باعث بهبودی می‌شود.
گل ختمی با تشکیل پوششی که از بافت‌های ظریف گلو در برابر تحریک بیشتر محافظت می‌کند. باعث کاهش گلودرد می‌شود. این گیاه به ویژه برای سرفه‌های خشک که گلو مخاط کافی تولید نمی‌کند مفید است. اثرات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی گیاه پنیرک به کاهش تورم و بهبودی سریع‌تر کمک می‌کند. این گیاه یک داروی عالی برای کودکان و بزرگسالان مبتلا به عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی است.
بهبود سوختگی
گیاه پنیرک به دلیل خاصیت آرام بخش و مرطوب کنندگی در درمان سوختگی‌ها نیز استفاده می‌شود. موسیلاژ موجود در گیاه پنیرک یک لایه تسکین دهنده بر روی ناحیه آسیب دیده ایجاد کرده و به خنک شدن و آبرسانی پوست کمک می‌کند و روند بهبودی را تسریع می‌بخشد. این اثر نرم کننده طبیعی احساس درد و ناراحتی ناشی از سوختگی را کاهش می‌دهد. خواص گیاه پنیرک در کاهش التهاب باعث می‌شود تا تورم و قرمزی اطراف سوختگی کم شود؛ در حالی که آنتی اکسیدان‌های آن از بازسازی و ترمیم بافت‌ها حمایت می‌کنند.
کاربردهای موضعی گیاه پنیرک در کرم‌ها، ژل‌ها یا ضمادها می‌تواند با ایجاد یک سد محافظ به پیشگیری از عفونت کمک کنند. از طرفی، اثرات آبرسانی این گیاه به نرم نگه داشتن پوست کمک می‌کند و تشکیل اسکار را به حداقل می‌رساند. استفاده منظم از گیاه پنیرک روی سوختگی‌های جزئی می‌تواند سرعت بهبودی و کاهش آسیب‌های طولانی مدت پوست را نتیجه دهد؛ بنابراین این گیاه به یک درمان طبیعی محبوب در طب سنتی گیاهی است.
بهبود بیماری‌های گوارشی
گیاه پنیرک به دلیل فوایدی که در بهبود سلامت دستگاه گوارش دارد، به ویژه در درمان بیماری‌هایی مانند گاستریت، رفلاکس اسید و زخم به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرد. موسیلاژ این گیاه یک پوشش محافظ روی معده ایجاد می‌کند که آن را از تحریک اسیدی محافظت می‌کند و باعث بهبود زخم می‌شود. این اثر تسکین دهنده به آرام کردن التهاب در دستگاه گوارش کمک کرده و گیاه پنیرک را به یک درمان موثر برای سوزش سر دل و سوء هاضمه تبدیل می‌کند.
گل ختمی همچنین به تنظیم حرکات روده کمک می‌کند و به دلیل اثر ملین ملایم خود از یبوست جلوگیری می‌کند. خواص ضد التهابی گیاه پنیرک به کاهش التهاب روده کمک می‌کند که می‌تواند برای افراد مبتلا به بیماری‌هایی مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS) مفید باشد. گیاه پنیرک با بهبود هضم و کاهش ناراحتی به بازگرداندن تعادل به سیستم گوارشی کمک می‌کند. مصرف منظم چای یا عصاره گیاه پنیرک می‌تواند عملکرد کلی سیستم گوارشی را بهبود بخشد و هم علائم را تسکین دهد و هم از سلامت روده در طولانی مدت حمایت کند.
درمان عفونت کلیه و مجاری ادراری
خواص گیاه پنیرک باعث شده است تا برای درمان عفونت‌های کلیه و مجاری ادراری (UTIs) مفید باشد. این گیاه تولید ادرار را تشویق می‌کند و همین موضوع به دفع باکتری‌ها و سموم از سیستم ادراری کمک کرده و خطر عفونت را کاهش می‌دهد. خواص تسکین دهنده و ضد التهابی این گیاه همچنین ناراحتی و احساس سوزش را که اغلب با عفونت‌های ادراری همراه است کاهش می‌دهد و علائم این مشکل را کم می‌کند.
گیاه پنیرک با کاهش التهاب در دستگاه ادراری به بازیابی عملکرد طبیعی کمک می‌کند و باعث بهبود سریع‌تر می‌شود. علاوه بر این، موسیلاژ موجود در گیاه پنیرک به محافظت از پوشش مثانه و مجرای ادرار در برابر تحریک بیشتر کمک می‌کند و باعث راحتی در طول بهبودی می‌شود. مصرف منظم چای پنیرک ممکن است با حفظ سلامت ادرار و حفظ عملکرد بهینه کلیه‌ها از عود عفونت‌ها جلوگیری کند. این موضوع باعث می‌شود گیاه پنیرک یک داروی طبیعی ارزشمند برای حمایت از سلامت کل سیستم ادراری باشد.
بیشتر بخوانید: بهترین دمنوش ترکیبی برای سرماخوردگی و سرفه | روش تهیه دمنوش چهار گل
درمان مشکلات خواب
گیاه پنیرک به دلیل اثرات آرام بخش خفیفی که دارد، به طور سنتی برای درمان مشکلات خواب استفاده می‌شود. خواص آرام بخش این گیاه به آرامش سیستم عصبی کمک می‌کند و باعث می‌شود راحت‌تر به خواب بروید و در طول شب بیدار نشوید. این گیاه به ویژه برای افرادی که به دلیل استرس دچار بی‌قراری یا بی‌خوابی می‌شوند مفید است، زیرا بدون ایجاد گیجی یا وابستگی (اعتیادآوری) باعث آرامش می‌شود.
مصرف گل ختمی به عنوان چای قبل از خواب به کاهش ناراحتی‌هایی مانند سوء هاضمه، سرفه یا دردی که ممکن است خواب را مختل کند، کمک می‌کند. خواص ضد التهابی و تسکین دهنده این گیاه نیز با کاهش هر گونه ناراحتی ناشی از التهاب یا تحریک در بدن به داشتن یک شب آرام‌تر کمک می‌کند. با گذشت زمان و استفاده منظم از گیاه پنیرک می‌توانید به تنظیم الگوهای خواب و ایجاد حس آرامش بیشتر خود کمک کنید.
طرز مصرف گیاه پنیرک
بعد از بررسی خواص گیاه پنیرک، اکنون به نحوه مصرف گل ختمی اشاره می‌کنیم:
- چای گیاه پنیرک: برای تهیه این چای یک تا 2 قاشق چایخوری برگ یا گیاه پنیرک خشک را به مدت 10 تا 15 دقیقه در آب داغ دم کنید. این چای برای تسکین گلودرد، کاهش مشکلات گوارشی یا درمان عفونت‌های ادراری عالی ست. بسته به شرایط تحت درمان می‌توانید آن را ۲ تا ۳ بار در روز مصرف کرد.
- ضماد گیاه پنیرک: ضماد گل ختمی برای درمان سوختگی، التهاب پوست و زخم موثر است. برای تهیه این ضماد، برگ‌ها و گل‌های گیاه پنیرک تازه را له کنید یا برگ‌های خشک شده را با مقدار کمی آب مخلوط کنید تا به شکل خمیر درآید. مستقیماً روی ناحیه آسیب دیده بمالید، با یک پارچه بپوشانید و بگذارید 20 تا 30 دقیقه بماند و سپس بشویید.
- کمپرس گیاه پنیرک: برای تحریک یا تورم پوست، کمپرس گل ختمی می‌تواند تسکین دهنده باشد. یک پارچه یا گاز تمیز را در چای ختمی یا عصاره گیاه پنیرک رقیق شده خیس کنید، سپس آن را روی پوست تحریک شده بمالید. کمپرس می‌تواند به تسکین سوختگی، اگزما و نیش حشرات کمک کند.
- شربت گیاه پنیرک: از شربت گیاه پنیرک برای درمان مشکلات تنفسی به ویژه برای کودکان استفاده می‌شود. گل‌های پنیرک خشک را در آب بجوشانید و مایع را صاف کنید. عسل را اضافه کنید تا غلیظ شود. یک قاشق برای تسکین سرفه و سوزش گلو مصرف کنید. از این شربت به عنوان یک اقدام پیشگیرانه در فصول سرد سال استفاده کنید.
- کرم گیاه پنیرک: از خواص گیاه پنیرک می‌توانید برای درمان خشکی پوست، سوختگی و بثورات در کرم‌های خانگی استفاده کنید. روغن دم کرده گیاه پنیرک را با موم زنبور عسل و روغن‌های ضروری ترکیب کنید تا پمادی بسازید. پماد را در نواحی تحریک شده یا ملتهب بمالید تا بهبودی و آبرسانی مناسب را ارائه دهد.
- غرغره کردن گیاه پنیرک: برای گلودرد یا التهاب دهان، غرغره کردن با چای گیاه پنیرک می‌تواند بسیار موثر باشد. برگ‌ها را در آب داغ خیس کنید، بگذارید چای کمی خنک شود و سپس یک تا 2 دقیقه، حداکثر 3 بار در روز غرغره کنید. این کار گلو را می‌پوشاند و سوزش و التهاب را کاهش می‌دهد.
- حمام گیاه پنیرک: حمام گل ختمی برای درمان نواحی وسیع پوست تحریک شده یا برای آرامش عمومی عالی است. چند فنجان چای پنیرک یا یک مشت برگ تازه یا خشک را به آب گرم حمام اضافه کنید. خیساندن بدن در حمام مملو از گل ختمی می‌تواند شرایط پوستی را آرام کند، التهاب را کاهش دهد و به مشکلات خواب کمک کند.
کلام آخر
خواص گیاه پنیرک را بیان کردیم و اکنون می‌دانید که این گیاه چه مزایای به همراه دارد. گل ختمی می‌تواند برای درمان التهاب، درمان سرفه و گلودرد، بهبود سوختگی، بهبود بیماری‌های گوارشی، درمان عفونت کلیه و مجاری ادراری و درمان مشکلات خواب استفاده شود. توصیه می‌کنیم از این گیاه به اندازه مناسب استفاده کنید تا بتوانید مشکلات خود را به خوبی برطرف کنید.
