یکی از معضلات بازار کار در زمینه اشتغال، بحث درآمد است. بسیاری از جویندگان کار به دلیل دستمزد های محدود و ناکافی، تمایلی به ورود به بازار کار ندارند. در حال حاضر، اکثر خانوادههای کارگران با مشکلات معیشتی مواجه هستند و یک کارگر برای تأمین معاش خانوادهاش ناچار است در چند مکان کار کند تا بتواند از پس هزینههای زندگی برآید.
گزارش جدید مرکز پژوهشهای مجلس در ارتباط با نرخ فقر، نشان از گسترش فقر در سالهای اخیر و به طور مشخص سال گذشته دارد.
گزارش مرکز پژوهشهای مجلس نشان میدهد که نرخ فقر در سال ۱۴۰۲با افزایش ۰.۴ واحد درصدی نسبت به سال ۱۴۰۱به ۳۰.۱درصد رسیده است.
این به معنای آن است که در سال گذشته حداقل یک سوم مردم توانایی برآورده کردن نیازهای اساسی خود را نداشتند و زیر خط فقر به سر بردند.
بررسیهای مرکز پژوهشهای مجلس نشان میدهد اقتصاد کشور پس از چهار سال رشد بالای ۴درصد، در بهار ۱۴۰۳با کاهش ۲.۵درصدی مواجه شد. این کاهش به دلیل قطعی برق صنایع، افت صادرات نفتی، و سیاستهای بودجهای انقباضی دولت بوده است. پیشبینی میشود رشد اقتصادی در سالهای ۱۴۰۳و ۱۴۰۴به ترتیب ۲.۵ و ۲.۸درصد باشد، که پایینتر از هدف ۸ درصدی برنامه هفتم است.
این گزارش در بخش راهکارها تاکید میکند که سیاستگذار باید از بیعملی و به تأخیر انداختن دوری کند و سیاستهای اصلاحات تدریجی را برای حل بخشی از ناترازیهای موجود در پیش گیرد. این گزارش تاکید میکند که برای ناترازی انرژی، ناترازی بانکی، کسری بودجه و سیاستهای تثبیت قیمتی باید راهحلهای متناسب اتخاذ کرد.
به گفته ی کارشناسان اقتصادی بدون شک یکی از دلایل فقیر شدن جامعه همخوانی دستمزد و هزینه های است. کارگران همواره به جیب خود بدهکار هستند. بدون شک یکی از دلایل گسترش مشاغل کاذب در جامعه دستمزد غیرواقعی است. کارگران ترجیح می دهند وقت و زمان خود را در محیط و کاری هزینه کنند که بهره وری مالی بهتری داشته باشند.
مطابق آمار کارگران نیمی از جامعه را تشکیل می دهند. با توجه به اینکه گزاش مرکز پژوهش های مجلس تأکید دارد که یک سوم ایرانی ها زیرخط فقر هستند,برخی از کارشناسان تحلیل می کنند, این یک سوم منظور کارگران هستند که حقوقشان تنها کفاف نیمی از ماه را می دهد.
امیرمحمود حریرچی، جامعهشناس و آسیبشناس اجتماعی درباره گزارش مرکز پژوهشها که میگوید یکسوم ایرانیها زیر خط فقر حضور دارند، می گوید: نیمی از جامعه ایران فقیر هستند که طبقه کارگر و مزدبیگر جزو آنها محسوب میشوند. توجه داشته باشید که بر اساس تعاریف جهانی، فردی که نمیتواند در طول روز یک وعده غذا بخورد فقیر مطلق محسوب میشود. بسیاری از برهکاران و آنان که به سمت جرایم خشن میروند بهدلیل بیکاری است.
وی می گوید: بهغیر از فقر معیشتی که طبقات کارگر و مزدبیگیر با آن روبهرو هستند؛ فقر در حوزه سلامت و بهداشت هم از جمله چالشهای این اقشار محسوب میشود. جوان فقیر اکنون به پدر و مادر خود که کارگر هستند میگوید: شما که مثلا ۳۰سال کار کردید، چرا وضعیت معیشتتان اینگونه است؟ به همین دلیل رفته رفته فرزند خانواده کارگر، به سمت کار نمیرود. نابهسامانی در بازار کار باعث میشود بسیاری از نیروهای کارگری ایران مهاجرت میکند.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه با اشاره به وضعیت طبقاتی در ایران اضافه میکند: فاصلههای طبقاتی در ایران سالها است به گسل تبدیل شده است. این موضوع تنها بهدلیل افزایش فقر و وضعیت ناگوار اقتصادی رخ میدهد چنین شرایطی در حالی بهوجود آمده که ایران ثروتمند است ولی در مقابل شاهد گسترش فقر هستیم.
آیت اسدی؛ عضو شورای عالی کار در مورد درخواست کارگران مبنی بر تجدیدنظر در حداقل دستمزد کارگران در سال جاری گفت: با توجه به اینکه دولت در جریان تصویب حداقل مزد برای سال ۱۴۰۲قول داده بود که امسال بهخاطر سیاست مهار تورم حداکثر نرخ تورم ۲۰درصد خواهد بود، اما در عمل تورم بیش از این رقم اتفاق افتاد. بنابراین نمایندگان کارگری در شورایعالی کار بارها درخواست برگزاری جلسه شورای عالی کار و ترمیم مزدی را داده اند که هنوز با این درخواست موافقت نشده است.
وی افزود: البته از ابتدای سال تاکنون دو جلسه شورایعالی کار برگزار شده است اما موضوع بررسی مجدد حداقل مزد کارگران در آن مطرح نشده است.
اسدی گفت: طرف کارفرمایان نیز مشکلات خاص خود را دارند چون دولت به وعده خود مبنی بر تثبیت قیمت کالاهای اساسی مانند حاملهای انرژی، آب، برق و حتی قیمت زمین در شهرکهای صنعتی عمل نکرد و همچنین قیمت تمامشده کالاهای اساسی برای تولیدکننده هم افزایش یافت.
وی در مورد اینکه حداقل دستمزد کارگران امسال چقدر از سبد معیشت را پوشش میدهد، گفت: حداقل مزد کارگران هنگام تصویب حداقل مزد، قادر بود یکدوم سبد معیشت را تعیین کند اما اکنون بهخاطر تورم و کاهش ارزش پول این رقم به حدود یکچهارم کاهش یافته است.
عضو کارگری شورایعالی کار گفت: در زمان حاضر هزینه تمامشده کارگر در تولید بهطور میانگین ۵درصدو در برخی موارد۱۰درصد و در مشاغل بزرگ هم ۲تا ۴درصد است. وقتی قدرت خرید کارگر کاهش پیدا کند، تقاضای مؤثر برای اقتصاد افت میکند و کالاهای تولیدشده توسط کارفرمایان خریداری ندارد.
