این را «فروغ بهمنپور» پژوهشگر و تاریخنگار موسیقی میگوید و معتقد است: مفهوم خلاقیت در موسیقی ایرانی در دورههای مختلف تاحدود زیادی متفاوت است و آنچه امروز در بسیاری از آثار موسیقیایی دیده میشود، خلاقیت نیست.
او گفت: آثار بزرگانی همچون پرویز یاحقی، ابوالحسن صبا، حبیبالله بدیعی، همایون خرم، فرهاد فخرالدینی، علی تجویدی و بسیاری دیگر از بزرگان در چارچوب موسیقی ایرانی خلق شدهاند و پیش از آنها نیز چنین آثاری وجود نداشت؛ این به معنای ایجاد اثر خلاقانه در زمینۀ موسیقی است.
نویسندۀ کتابهای «زمزمههای پایدار: با بزرگان شعر و موسیقی» و «چهرههای ماندگار ترانه و موسیقی»، ادامه داد: آنها آثار جدیدی را با استفاده از سازها و ردیفهای موسیقی ایرانی ارائه کردند که برای زمان و مکان خاصی تعریف نشدهاند و اقشار مختلف مردم نیز توانستند با آنها ارتباط برقرار کنند که بزرگترین این آثار در برنامۀ گلها ارائه شد. درحالی که امروز همان آثار ولی با اشعار دیگری اجرا میشود و چنین چیزی خلاقیت نیست.
بهمنپور بیان کرد: اینکه ساز غربی را در کنار ساز شرقی بگذارند که هیچ ارتباطی باهم ندارند و هرکدام نیز راه خود را میروند خلاقیت نیست. افزودن اصطلاحاتی که نه در عرف جایگاهی دارند و نه در موسیقی تعریف شدهاند خلاقیت نیست و درنتیجه، چنین آثاری شاید در مدت کوتاهی قشری را به خود جلب و جذب کنند، اما بههیچ عنوان ماندگاریِ آثار گذشته را ندارند.
او که تاکنون ۵۴ نمایشگاه از عکس و اسناد موسیقی در ایران و اروپا برگزار کرده است با بیان اینکه موسیقی ایرانی هرآنچه لازم است را درخود دارد، تصریح کرد: متأسفانه گویا دستورالعملی از جایی دیکته میشود تا بهنوعی فرهنگ ما که بخش مهمی از آن موسیقی است را ازبین ببرند. امروز اکثر تولیدات موسیقی از آثار گذشته کپی شدهاند و همه، یک ساز، یکنوع و غمگیناند و همین موضوع باعث شده که مردم از موسیقی ایرانی دور شوند. درحالی که موسیقی ایرانی نشاط و شادی و حرکت هم دارد و درواقع هرآنچه لازم است را درخود دارد.
این پژوهشگر و تاریخنگار موسیقی با اشاره به ضرورت انجام پژوهشهای خلاقانه در زمینۀ موسیقی یادآوری کرد: پژوهش بهمعنای جمعآوری آرشیو و نگهداری انحصاری و سپس انتشار آن به نام خود نیست.
او توضیح داد: من در هیچیک از پژوهشهای خود بهدنبال کار سفارشی نبودم و زمانی که تصمیم گرفتم به سراغ بزرگان عرصۀ موسیقی بروم و با آنها گفتگو کنم نه اینترنت و کامپیوتر و اسکنر بود و نه منبعی در زمینۀ موسیقی وجود داشت. در این شرایط بود که من تلاش کردم تا به جمعآوری تمام منابع بپردازم و بانک عکس و اسناد را هم تهیه کنم. این درحالی است که حتی امروز هم بانک اطلاعاتی از هنرمندان موسیقی وجود ندارد و اگرهم باشد نزد پژوهشگرانی است که آنها را در انحصار خود نگه داشتهاند، حتی موزۀ موسیقی نیز آدرسی از هنرمندان ندارد و این ضعف بزرگی است. درواقع من به دنبال پاسخ پرسشهایی رفتم که در ذهن داشتم و تلاش کردم تا سوالی بدون پاسخ نمانَد. من همۀ این اطلاعات را جمعآوری کرده و در اختیار علاقهمندان قرار دادهام.
بهمنپور با تأکید بر اهمیت خلاقیت در پژوهشهای موسیقی، ادامه داد: گروهی از هنرمندان عرصۀ موسیقی که من در پژوهشهای خود گفتگوهای جدی و مفصلی با آنها داشتم، هنرمندانی بودند که نه رسانهای دراختیار داشتند و نه مورد حمایت رادیو تلویزیون بودند؛ ازجمله هنرمندان کوچهبازاری که در جایگاه خود موردتوجه مردم بودند و در هر مهمانی از آنها استفاده میکردند ولی هیچکس به سراغ آنها نرفته بودم ولی من این کار را انجام دادم. حتی با دارندگان بنگاههای شادمانی مانند هوشنگ شیرازی و آقای منوچهر بیبیان صحبت کردم که او جزو اولین دارندگان کمپانی صفحهپرکنی بهصورت حرفهای و جدی در ایران بود و بهزودی کتابی دربارۀ او منتشر خواهم کرد.
این نویسنده و پژوهشگر موسیقی تأکید کرد: برگزاری رویدادها و جشنوارههای موسیقی ازجمله نخستین جشنوارۀ ملی موسیقی خلاق شاهینشهر قدم بسیارخوب و مثبتی است بهخصوص که فرصتی برای بروز هنر و خلاقیت استعدادهای درخشانی است که در شهرستانها زندگی میکنند، اما بعد از جشنواره چه میشود؟ متأسفانه این استعدادها رها میشوند. ازاینرو لازم است که نهادهای متولی امور فرهنگی، استعدادهای خاص هنری ازجمله موسیقی را حمایت کرده و از آنها استفاده کنند تا موسیقی در انحصار گروهی خاص از هنرمندان نباشد و سایرین رها نشوند.
بهمنپور گفت: برگزاری و داوری جشنوارههای موسیقی نیز باید در دست افراد کاردان باشد و نه افرادی که اینروزها در برنامههای مختلف پلتفرمها حضور دارند، چون آنها موسیقی را نمیشناسند و آن را به بیراهه میکشانند. اگر داوران جشنوارهها دارای رزومۀ خوبی در زمینۀ موسیقی باشند و استعدادها را به دور از هرگونه مسائل حاشیهای انتخاب کنند اتفاق بسیارخوبی برای موسیقی ما رقم خواهد خورد.
انتهای پیام
