بازار ارز ایران در شرایط حساسی قرار گرفته است. در حالی که قیمت دلار در معاملات امروز رکورد تاریخی ۷۰ هزار تومان را ثبت کرد و یورو به ۷۶ هزار و ۱۰۰ تومان رسید، قیمت تتر نیز با عبور از مرز روانی ۷۰ هزار تومان، در محدوده ۷۱ هزار تومان در حال نوسان است. این افزایش قیمت در شرایطی رخ میدهد که مسئولان تاکنون واکنش مشخصی به این رشد قیمتها نشان ندادهاند و همین سکوت، بر نگرانیهای فعالان بازار افزوده است. به گفته تحلیلگران، یکی از دلایل اصلی این افزایش قیمت، تشدید تنشهای خاورمیانه و گمانهزنیها درباره احتمال حمله متقابل ایران به اسرائیل است که موجب افزایش ریسکهای سیاسی و در نتیجه رشد تقاضای احتیاطی در بازار ارز شده است.
بررسی وضعیت معاملات ارزی نشان میدهد که قیمت تتر در صرافیهای آنلاین با اختلاف معناداری نسبت به نرخهای رسمی در حال معامله است. در حالی که قیمت تتر به ۷۱ هزار تومان نزدیک شده، نرخ حواله دلار در سامانه نیما حدود ۴۹ هزار تومان و قیمت اسکناس در مرکز مبادله نزدیک به ۵۰ هزار تومان است. این اختلاف قیمت بیش از ۲۰ هزار تومانی، نشاندهنده عدم تعادل جدی در بازار ارز است که میتواند پیامدهای نامطلوبی برای اقتصاد کشور به همراه داشته باشد.
فعالان بازار معتقدند روند فعلی افزایش قیمت دلار و تتر میتواند ادامهدار باشد، مگر آنکه اخبار مثبتی در حوزه سیاست خارجی یا اقتصاد منتشر شود. بررسیهای کارشناسی و مدلهای اقتصادی نیز نشان میدهد که آینده قیمت تتر به شدت به مسیر تحولات سیاسی و اقتصادی وابسته است. بر اساس مطالعات صورت گرفته، دو مسیر متفاوت برای آینده قیمت این ارز دیجیتال قابل تصور است.
در سناریوی اول که بر مبنای تداوم شرایط تحریم ترسیم شده، روند صعودی بهای خرید تتر میتواند به شکل قابل توجهی ادامه یابد. طبق تصویری که طی هفته گذشته منتسب به سازمان برنامه و بودجه در شبکههای اجتماعی منتشر شد، نرخ ارز برای سال جاری در محدوده ۷۰ هزار تومان تخمین زده شده است. با این حال، با توجه به شرایط ویژه ژئوپلتیک منطقه و تنشهای فزاینده، احتمال عبور قیمت از این سطح نیز وجود دارد. در افق بلندمدت و با توجه به میانگین رشد نقدینگی ۳۰ درصدی طی چهار دهه گذشته و پیشبینی تداوم این روند، قیمت تتر میتواند تا پایان سال ۱۴۰۶ به محدوده ۲۸۴ هزار تومان نیز برسد. این پیشبینی مبتنی بر عواملی همچون تداوم تورم بالای ۵۰ درصدی، محدودیتهای دسترسی به منابع ارزی و افزایش تقاضا برای سرمایهگذاری در بازارهای خارجی است.
اما در سناریوی دوم تحلیل ارز دیجیتال تتر که با فرض بهبود روابط بینالمللی و کاهش تحریمها طراحی شده، چشمانداز متفاوتی را میتوان متصور شد. در این حالت، انتظار میرود نرخ تورم به محدوده ۲۵ درصد کاهش یابد و اقتصاد کشور رشد مثبت ۳ درصدی را تجربه کند. تحت این شرایط، پیشبینی میشود قیمت تتر در افق ۱۴۰۶ در محدوده ۵۵ هزار تومان نوسان داشته باشد. هرچند که این تحلیل با شرایط موجود بعید بهنظر میرسد.
عامل کلیدی که میتواند مسیر حرکت قیمت تتر را تعیین کند، حجم منابع ارزی در دسترس کشور است. در شرایط فعلی، به دلیل عدم شفافیت در مورد میزان دقیق ذخایر ارزی، نمیتوان برآورد دقیقی از توان بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارائه داد. با این حال، تجربه بحرانهای ارزی گذشته نشان میدهد که توانایی بانک مرکزی در مدیریت عرضه و تقاضای ارز، نقش تعیینکنندهای در ثبات یا بیثباتی بازار دارد.
علاوه بر این، سیاستهای پولی و مالی دولت، وضعیت مذاکرات بینالمللی و امکان دسترسی به منابع ارزی بلوکه شده، و همچنین عوامل ساختاری مانند کسری بودجه و وضعیت تراز تجاری کشور، از دیگر عوامل مؤثر بر آینده قیمت تتر هستند.
با توجه به مجموعه شرایط فعلی و روند افزایشی اخیر، به نظر میرسد در کوتاهمدت، قیمت تتر در محدوده ۷۰ تا ۷۵ هزار تومان نوسان خواهد داشت. اما برای میانمدت و بلندمدت، مسیر حرکت قیمت به شدت به تحولات کلان اقتصادی و سیاسی وابسته است. در صورت تداوم شرایط فعلی و عدم گشایش در روابط بینالمللی، روند صعودی قیمتها میتواند ادامه یابد و حتی بر اساس برخی پیشبینیها به محدودههای بالاتر نیز برسد. اما در صورت ایجاد گشایشهای اقتصادی و بهبود دسترسی به منابع ارزی، امکان تعدیل قیمت تتر و حرکت به سمت قیمتهای پایینتر نیز وجود خواهد داشت.