به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین از سنندج، نهیه علی‌کرمی کارشناس فراهم آوری و اهدا عضو، عنوان کرد: در سال ۱۴۰۲ تعداد پنج مورد اهدای عضو در کردستان انجام شد که در شهرستان سنندج دو مورد که یکی از آنها در تهران اهدا شد و در شهرستان های دیواندره، سقز و بانه هر کدام یک مورد اهدای عضو ثبت شده است.

وی افزود: در سال ۱۴۰۲ شاخص اهدای عضو (PMP ) در کشور ۱۳.۲۴ است، اما عدد قابل قبول ۲۵ و عدد ایده‌آل برای بخشیدن اعضای بدن ۴۰ است.

کارشناس فراهم آوری و اهدا عضو دانشگاه علوم پزشکی کردستان گفت: شاخص اهدای عضو نسبت به جمعیت استان (PMP ) در شش ماهه اول سال جاری نسبت به شش ماهه اول سال ۱۴۰۲ افزایش داشته و استان رتبه ۱۴ کشوری را دارد.

علی‌کرمی ادامه داد: از ابتدای امسال تاکنون دو مورد (یک زن ۳۱ ساله و یک مرد ۲۹ ساله) اهدا عضو در استان ثبت شد همچنین یک نوجوان ۱۳ ساله در شهرستان قروه در بیمارستان تهران دچار مرگ مغزی و در همان بیمارستان اعضای بدنش اهدا شد.

وی به تفاوت کما و مرگ مغزی اشاره و اظهار کرد: با اختلال در خونرسانی قشر مغز، تمامی حس و حرکت بیمار از بین می‌رود و تنفس و سایر موارد ذکر شده که از ساقه‌ مغز منشا گرفته است، باقی می‌ماند. با اختلال در عملکرد مغز، فرد دچار کاهش شدید سطح هوشیاری می‌شود و به کما می‌رود، تنفس خود به خود دارد ولی دارای هیچ گونه حرکت و ادراک نیست.

وی افزود: فرد به کما رفته، نیاز به دستگاه تنفس مصنوعی ندارد و ممکن است سال‌ها در این حالت باقی بماند و سپس به حیات مجدد بازگردد یا از دنیا برود.

کارشناس فراهم آوری و اهدا عضو دانشگاه علوم پزشکی کردستان، بیان کرد: اختلال در خونرسانی به هر دو قسمت قشر مغز و ساقه‌ مغز و تخریب این دو قسمت به صورت برگشت ناپذیر باعث ایجاد شرایطی می شود که به آن مرگ مغزی گفته می شود.

علی‌کرمی عنوان کرد: در بیماران مرگ مغزی هیچ گونه ادراکی وجود ندارد، بافت مغز به صورت فراگیر، نابود می‌شود و حالتی بی شکل و برگشت ناپذیر را به خود می گیرد که آسیبی برگشت ناپذیر است.

وی با مقایسه سطح هوشیاری افراد سالم و افراد دچار مرگ مغزی، تصریح کرد: هوشیاری به دو بخش بیداری و آگاهی اصلی تقسیم می‌شود، برای سنجش دقیق این دو بخش، از مقیاسی به نام GCS استفاده شده، بخش بیداری به پاسخ‌های اولیه فرد مانند واکنش به درد یا حرکت چشم‌ها اشاره دارد، در حالی که آگاهی به توانایی فرد در درک محیط اطراف و پاسخ‌های پیچیده‌تر مربوط می‌شود. یک فرد سالم نمره کامل (۱۵) را در مقیاس GCS کسب می‌کند، در حالی که فرد دچار مرگ مغزی کمترین نمره ممکن (۳) را خواهد داشت.

کارشناس فراهم آوری و اهدا عضو دانشگاه علوم پزشکی کردستان، با بیان اینکه بیماران مرگ مغزی بین یک هفته تا یک ماه زنده می‌مانند، اما بعد از گذشت ۳۰ روز قلب قادر به هیچ عملکردی نیست و به‌طور کل از کار می‌افتد، خاطرنشان کرد: حداکثر عمر بیمار مرگ مغزی یک ماه است، و شرایط این بیماران به‌گونه‌ای است که چیزی به نام نجات یافتگان مرگ مغزی وجود ندارد.

علی‌کرمی با اشاره به اینکه هر بیمار مرگ مغزی می‌تواند با اهدای اعضای خود، به ۸ نفر دیگر زندگی ببخشد، بیان کرد: هر بیمار مرگ مغزی که به طور مناسب شناسایی و مدیریت شود، پتانسیل اهدای چندین عضو حیاتی به بیماران نیازمند پیوند را دارد، این تعداد دقیقاً به عوامل مختلفی از جمله سن بیمار، نوع آسیب، وضعیت سلامتی کلی و سرعت انتقال اعضا به مراکز پیوند بستگی دارد.

وی به شیوه تشخیص مرگ مغزی پرداخت و گفت: معیارهای فعلی برای تعیین مرگ مغزی شامل عدم پاسخ دهی به تحریکات (تخریب منتشر کورتکس مغز)، از بین رفتن رفلکس‌های ساقهٔ مغز (تخریب ساقه مغز)، آپنه (تخریب تنه مغزی) و نتایج الکتروآنسفالوگرام است.

علی‌کرمی گفت: در آپنه فعالیت تنفسی وجود ندارد؛ که با رسیدن فشار دی‌اکسید کربن بیمار به ۶۰ میلی‌متر جیوه مشخص می‌شود. به‌طوریکه پس از تجویز اکسیژن ۱۰۰ درصد و جدا کردن بیمار از ونتیلاتور نیز تلاش تنفسی رخ نمی‌دهد.

کارشناس فراهم آوری و اهدا عضو دانشگاه علوم پزشکی کردستان، با اشاره به تداوم اختلال عمل مغز، افزود: معیارهای مرگ مغزی باید به مدت کافی ادامه یابند معمولاً با گذشت ۶ تا ۲۴ ساعت، تشخیص گذاشته می‌شود و در صورت مثبت شدن آزمون آپنه تشخیص قطعی خواهد شد.

وی با تاکید بر اهمیت تشخیص دقیق مرگ مغزی، بیان کرد: برای تشخیص مرگ مغزی، باید علل قابل برگشت مانند مسمومیت با داروهای آرام‌بخش، کاهش شدید دمای بدن (هیپوترمی)، بلوک عصبی عضلانی و شوک کاملاً رد شوند. این شرایط می‌توانند علائمی مشابه مرگ مغزی ایجاد کنند، در واقع، علت اغما باید مشخص شود، با علائم بالینی بیمار همخوانی داشته باشد و به طور قطعی غیرقابل برگشت باشد تا بتوان تشخیص مرگ مغزی را قطعی دانست.

وی بیشترین علت مرگ مغزی در استان کردستان را تصادفات و مسمومیت ها برشمرد و ادامه داد: مرگ مغزی یک بیمار با تشخیص و تایید یک تیم آموزش دیده که شامل یک نفر متخصص نورولوژی، یک نفر متخصص نروسرجری، یک نفر متخصص بیهوشی، یک نفر متخصص داخلی و یک نفر پزشکی قانونی به عنوان نفر پنجم همراه با کوردیناتور ( هماهنگ کننده مرکز درمانی) انجام می‌شود.

علی‌کرمی اضافه کرد: بعد از شناسایی مورد مشکوک به مرگ مغزی، رابطین پیوند(هماهنگ کننده) در بیمارستان ها، واحد فرآهم‌ آوری اعضا را مطلع می‌کنند تا بر بالین بیمار حاضر ‌شوند و بیمار را ویزیت کنند. شرح حال بیماری و پرونده بیمار، به دقت بررسی می شود، بیمار از نظر عملکرد اعصاب دوازده گانه ساقه مغزی با وسواس تمام معاینه می‌شود و از بیمار، نوار مغز گرفته می‌شود. پس از اخذ رضایت انتقال از همراهان بیمار، یافتن گیرنده عضو و انتقال اهداکننده به بیمارستان پیوند عضو، یک متخصص بیهوشی، هماهنگ کننده، پرستار و کمک پرستار وضعیت بیمار را مرتب کنترل می کنند.

وی با تاکید بر اینکه مرگ مغزی باید توسط متخصصان جراحی اعصاب، داخلی، بیهوشی و پزشکی قانونی تایید شود، اظهار کرد: اخذ رضایت برداشت، هماهنگی با تیم های مختلف سراسر کشور و مسئولان اتاق عمل و پرسنل درباره زمان عمل و مراحل بعدی، برداشت عضو و انتقال متوفی از دیگر مراحل پیوند عضو است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا کارت اهدای عضو و یا وصیت خود فرد به تنهایی می‌تواند اعلام رضایت خود فرد باشد یا بعد از مرگ مغزی حتما رضایت والدین هم نیاز است، گفت: طبق ماده ۶ آیین نامه اجرایی قانون پیوند اعضای بیماران فوت شده یا بیمارانی که مرگ مغزی آنها مسلم است؛ ‌وصیت بیمار در چارچوب قوانین مربوط می‌تواند به دو صورت کتبی یا شفاهی باشد و با اعلام‌کتبی یک نفر از وراث قانونی قابل احراز است. در حالتی که اصل وصیتنامه در دسترس نباشد، از وراث ‌قانونی که وصیت نامبرده را مبنی بر اعطای عضو محرز بدانند، طبق برگه تهیه شده از سوی وزارت بهداشت، ‌درمان و آموزش پزشکی، باید صورت جلسه تنظیم و توسط افراد مطلع امضا شود.

کارشناس فراهم آوری و اهدا عضو دانشگاه علوم پزشکی کردستان، یادآور شد: با فرهنگ سازی می توان آمادگی را برای تمایل به اهدای عضو بیشتر کرد که یکی از راهکارهای آن پرداختن به این مساله در رسانه ها و به شیوه‌هایی است که آگاهی‌های افراد را در زمینه مرگ مغزی، کما و تفاوت های آن دو با هم بالا ببرد و قطعا برای رسیدن به نتایج مطلوب در برنامه هایی که با موضوع اهدای عضو ساخته می شوند باید از پزشکان و کارشناسان مجرب در این حوزه استفاده شود زیرا اطلاع رسانی نادرست نتیجه و اثرات مخربی در بر خواهد داشت. همچنین یکی از اقدامات مثبت در این راه صدور کارت اهدای عضو بود این اقدام یکی از بزرگترین نمادهای فرهنگی در زمینه ارتقای فرهنگ اهدای عضو است.

وی بهترین زمان برای اهدای عضو را زمانی طلایی ۲۴ ساعت اولیه بهترین زمان اهدای عضو دانست.

وی گفت: سامانه "www.ehda.ir" برای داوطلبان اهدای عضور در سراسر کشور طراحی شده است و متقاضیان با ورود به این پایگاه اینترنتی می‌توانند فرم ثبت نام اهدای عضو را تکمیل کنند. همچنین با ارسال کد ملی به سامانه پیامکی ۳۴۳۲ نیز می‌توانند اقدام به صدور کارت اهدا کنند.

لازم به ذکر است؛ در حال حاضر در کشور عددی بالغ بر ۱۲۷۰۰۰ بیمار نیازمند پیوند در صف انتظار هستند که هر ۳ ساعت یک نفر به علت عدم پیوند فوت می‌کند.

46