به گزارش خبرآنلاین از اصفهان، زاینده‌رود، با تاریخچه‌ای غنی و نقشی کلیدی در زندگی مردم منطقه، در حال حاضر با بحران‌های جدی ناشی از حکمرانی غلط منابع آبی و مدیریت نادرست و تغییرات اقلیمی روبرو است. در این شرایط، اقداماتی نظیر «استخراج آب آرتزین» و درختکاری در زمین‌های منابع طبیعی به ویژه در بالادست رودخانه، به‌جای حل مشکلات، می‌تواند به بحران‌های جدی منجر شود.
در حقیقت زاینده‌رود در سال‌های اخیر با کاهش قابل توجهی در جریان آب مواجه شده است. این کاهش ناشی از عواملی چون برداشت بی‌رویه آب به ویژه در بالادست رودخانه، تغییرات اقلیمی و عدم مدیریت صحیح منابع آبی است. در این راستا، اقدامات جدید در بالادست زاینده‌رود، از جمله استخراج آب آرتزین، به‌طور قابل توجهی بر وضعیت موجود تأثیر گذاشته است و در حالی که به‌عنوان یک راهکار برای تأمین آب کشاورزی معرفی می‌شود، در واقع می‌تواند به بحران‌های جدی‌تری منجر شود.
استخراج آب آرتزین، بیراهه ای که به بحران می انجامد
استخراج آب آرتزین، با کاهش فشار آب در لایه‌های زیرزمینی، می‌تواند به خشک شدن چشمه‌ها و نهرهای طبیعی منجر شود. این تغییرات نه تنها بر روی اکوسیستم تأثیر منفی می‌گذارد، بلکه می‌تواند به کاهش کیفیت آب و افزایش شوری آن نیز منجر شود.
همچنین اقدامات غیرمجاز در زمینه استخراج آب می‌تواند به تغییرات در ترکیب گیاهی و جانوری منطقه منجر شود. این تغییرات می‌تواند به انقراض برخی گونه‌ها و کاهش تنوع زیستی منجر شود. به‌علاوه، این تغییرات می‌توانند بر روی زندگی و معیشت مردم محلی تأثیرات منفی بگذارند.
در همین ارتباط، ، کارشناس منابع آب با انتقاد از مدیریت فعلی منابع آب، می‌گوید: استخراج آب آرتزین بدون ارزیابی‌های دقیق می‌تواند به بحران‌های جدی‌تری منجر شود.
رضا احمدی با اشاره به لزوم تدوین برنامه‌های جامع برای حفاظت از منابع آبی تأکید می‌کند: باید به‌جای تمرکز بر استخراج، به مدیریت پایدار و استفاده بهینه از منابع آبی توجه شود.
اقدامات غیرمجاز در زمینه استخراج آب و نابودی اکوسیستم های حساس
او بر اهمیت حفظ تنوع زیستی تأکید دارد و می‌گوید: اقدامات غیرمجاز در زمینه استخراج آب می‌تواند به نابودی اکوسیستم‌های حساس منجر شود، بنابریان باید برنامه‌های مدیریت منابع آب به‌گونه‌ای تدوین شود که به‌جای استخراج بی‌رویه، بر استفاده بهینه و پایدار از منابع تأکید شود.
اقدامات غیرمجاز در زمینه استخراج آب می‌تواند به تغییرات در ترکیب گیاهی و جانوری منطقه منجر شود. این تغییرات می‌تواند به انقراض برخی گونه‌ها و کاهش تنوع زیستی منجر شود؛ استخراج آب آرتزین می‌تواند به کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و در نتیجه به بروز فرونشست زمین منجر و این وضعیت می‌تواند به افزایش هزینه‌های آبیاری و کاهش تولیدات کشاورزی بیانجامد
در این ارتباط استاد دانشگاه و متخصص در زمینه هیدرولوژی نیز به این نکته اشاره می‌کند استخراج آب آرتزین می‌تواند به کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و در نتیجه به بروز فرونشست زمین منجر شده و این وضعیت می‌تواند به افزایش هزینه‌های آبیاری و کاهش تولیدات کشاورزی بیانجامد.
رضا سلطانی به تأثیرات اقتصادی استخراج آب آرتزین اشاره کرده و می‌گوید: کشاورزان ممکن است به‌دلیل کمبود آب و افزایش هزینه‌ها، نتوانند به‌درستی محصولات خود را کشت کنند.
سلطانی بر لزوم استفاده از روش‌های آبیاری نوین و بهینه‌سازی مصرف آب تأکید دارد و با انتقاد از بی‌توجهی به مسائل زیست‌محیطی می‌گوید: ما باید به‌عنوان یک جامعه، مسئولیت‌پذیری بیشتری در قبال منابع طبیعی‌مان داشته باشیم و بر ضرورت آگاهی‌رسانی به مردم و کشاورزان درباره خطرات استخراج آب آرتزین تأکید می‌کند.
ایجاد نظام‌های نظارتی برای کنترل استخراج آب و درختکاری
او پیشنهاد می‌دهد: ایجاد نظام‌های نظارتی برای کنترل استخراج آب و درختکاری در زمین‌های منابع طبیعی ضروری است. این نظارت باید شامل ارزیابی‌های زیست‌محیطی باشد تا تأثیرات این اقدامات بر اکوسیستم بررسی شود.
آموزش کشاورزان و بهره‌برداران از منابع آبی در زمینه مدیریت پایدار و استفاده بهینه از آب می‌تواند به کاهش فشار بر منابع آبی کمک کند.
استخراج آب آرتزین و درختکاری در زمین‌های منابع طبیعی زاینده‌رود، اگرچه به‌نظر می‌رسد که به تأمین آب برای کشاورزی کمک می‌کند، اما در واقع می‌تواند به آسیب‌های جدی به اکوسیستم و منابع آبی منجر شود. برای حفظ این منابع، نیاز است که اقدامات مدیریتی دقیق و اصولی اتخاذ شود. با توجه به اهمیت زاینده‌رود، حفظ و مدیریت صحیح آن باید در اولویت قرار گیرد تا نسل‌های آینده نیز بتوانند از این نعمت طبیعی بهره‌مند شوند.
اکنون زمان آن است که جامعه و مسئولان به این بحران توجه کنند و با اتخاذ تصمیمات هوشمندانه و پایدار، از زاینده‌رود و منابع آبی آن حفاظت کنند. بدون مدیریت صحیح، آینده این منبع حیاتی به طور کامل در خطر نابودی خواهد بود.
