به گزارش خبرگزاری صداوسیما، برنامه صف اول ۱۷ آبان ۱۴۰۳ شبکه خبر با حضور آقای سعید توکلی، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با موضوع اقدامات و برنامه‌های شرکت ملی گاز ایران پخش شد، مشروح این برنامه را در زیر می خوانید:
مقدمه مجری: یکی از چالش‌های اساسی بخش انرژی در کشور ما ناترازی میان تولید و مصرف به ویژه در حوزه گاز طبیعی است. این عدم توازن در فصل‌های سرد سال به قطع گاز صنایع و کاهش صادرات منجر می‌شود. برنامه هفتم توسعه با تمرکز بر توسعه زیرساخت‌های ذخیره سازی گاز طبیعی و بهره وری بهینه از منابع در صدد این ناترازی را کاهش بدهد. برای بررسی وضعیت تولید و عرضه گاز طبیعی در کشورمان از آقای توکلی دعوت کردیم تا پاسخگوی سوالات ما باشند.
توکلی: عرض تبریک دارم به مناسبت میلاد باسعادت حضرت زینب کبری (س) و عرض تبریک به پرستار‌های حوزه سلامت و جا دارد که از پرستار‌های حوزه صنعت، چون پرستار‌های حوزه سلامت به فکر پایداری و سلامت مردم استند و همکاران بنده در صنعت نفت و در شرکت ملی گاز بعنوان پرستاران صنعت هستند که در اقصی نقاط کشور در شرکت ملی گاز زحمت می‌کشند؛ و بالغ بر هشتاد هزار نفر این انرژی پاک و انرژی بسیار قابل استفاده را برای مردم به ارمغان می‌آورند و آماده خدمت می‌کنند.
سوال: آقای توکلی ما دارای دومین ذخایر گاز دنیا هستیم و سومین تولید کننده گاز طبیعی و در اقصی نقاط کشور عزیز ما این گازرسانی صورت گرفته و مردم از آن بهره‌مند هستند، برای ورود به بحث در ابتدا از شما خواهش می‌کنم که راجع به میزان تولید و میزان مصرف برای ما بفرمایید.
توکلی: همانطور که اشاره فرمودید کشور عزیزمان ایران، بعنوان دومین دارنده مخازن گاز است ولی نه گاز طبیعی، چون گازی که ما در مخازن داریم عمدتا بالغ بر ۷۴ درصد آن با توجه به اتفاقات خوبی که در بیست سال گذشته افتاده در منطقه پارس جنوبی است و تقریبا ۷۴ درصد اثربخش‌ترین میزان گاز است که در مخازن وجود دارد و این‌ها میزانش که الان در شبکه است، تقریبا مقدار امروز نزدیک به ۸۰۰ میلیون متر مکعب است از این میزان ۸۰۰ میلیون متر مکعب همه دارد توسط بخش داخلی مصرف می‌شود یک مقدار حداقلی هم با توجه به قرارداد‌هایی که بلند مدت است، صادر می‌شود.
من نکته‌ای که می‌خواستم عرض کنم این است که شرکت ملی گاز بعد از این که گاز خام یا اصطلاحا گاز ریچ را از سکو‌ها توسط دوستان ما در شرکت ملی نفت یا در بالادست انتقال می‌دهند، می‌آید در شرکت ملی گاز، در شرکت ملی گاز در داخل پالایشگاه این گاز فرآورش می‌شود و عملیات اصطلاحا شیرین کردن، نم زدایی و یک عملیات بسیار پیچیده‌ای روی آن انجام می‌شود، تحویل شبکه انتقال گاز کشور می‌شود.
همانطور که در گزارش شما هم بود بالغ بر ۴۰ هزار کیلومتر خط لوله فشار قوی ما فقط در شبکه انتقال گاز داریم و بیش از ۹۰ ایستگاه تقویت فشار و همه این ناوگان بالغ بر ۳۴۰ توربو کمپرسور مدیریت می‌کند در اقصی نقاط کشور در جا‌هایی که اصلا بعضا شاید بعضی از شنوندگان یا بینندگان اصلا اسم این موضوع را هم نشنیده باشند و بعد تحویل شبکه توزیع می‌شود.
شبکه توزیع کشور یکی از قدرترین، قوی‌ترین و شاید گسترده‌ترین شبکه‌ها است، علت آن هم این است که ما میزان گازی که داریم مصرف می‌کنیم در کشور، بعنوان سبد انرژی نزدیک به ۷۲ درصد است و این کیلومترهایش خطوطی که در داخل شهر‌ها از پشت ورودی شهر تحویل می‌شود و در داخل شهر بعد از آن توسط ایستگاه‌های داخل شهری کاهش فشار می‌شود و می‌آید پشت رگولاتور‌های مصرف کننده‌های محترم، نزدیک به ۴۵۰ هزار کیلومتر است.
پس من اگر بخواهم یک جمع بندی بکنم میزان گازی که تولید می‌شود الان امروز که با هم داریم صحبت می‌کنیم نزدیک به ۸۰۰ میلیون متر مکعب است و این ۸۰۰ میلیون متر مکعب درصد بسیار کمی از آن به دلیل قرارداد‌هایی که داریم آن هم با توجه به محدودیت‌هایی که است، ما محدود کردیم یعنی در سقف قرارداد اقدام نمی‌کنیم و بقیه آن تحویل شبکه می‌شود و شبکه عمده مصرف کننده اش، الان امروز نزدیک به ۵۱ درصد بخش خانگی، تجاری، حمل و نقل و صنایع جزء دارند مصرف می‌کنند و در گزارش اشاره کردند اقای رحمانی مدیر محترم دیسپاچینگ شرکت ملی گاز که در زمستان حتی در پیک مصرف ما از این ۸۰۰ میلیون که تقریبا در زمستان نزدیک به ۸۵۰ میلیون می‌شود، بالغ بر ۷۰۰ میلیون آن فقط بخش خانگی، تجاری، صنایع جزء و حمل و نقل می‌شود و این نزدیک به ۸۰ تا ۸۵ درصد گاز است.
سوال: بقیه در نیروگاه‌ها مصرف می‌شوند؟
توکلی: بقیه تحویل می‌شود به بقیه مصرف کننده‌های ما که شامل صنایع عمده است، در صنایع عمده سیمان، پتروشیمی، فولاد و در صنایع دیگر، صنایع خردتر که در لیست این‌ها قرار می‌گیرد، مس و آلومینیوم و بخشی از آن برای مصرف پالایشگاه و تلمبه خانه‌ها و یک بخش خیلی اندک آن هم در سوخت مصارف عملیاتی است که داخل است.
سوال: در آن ۵۱ درصد باز صنایع را شما داشتید؟
توکلی: نه، در آن ۵۱ درصد صنایع جزء بود، صنایع جزء عمدتا صنایعی استند که متصل هستند به امنیت غذایی کشور و حالا در شرکت ملی گاز بر اساس فشار که اصطلاحا فشار‌های کمتر از دو پوند است ولی بخاطر این که قابل درک باشد برای همه عزیزان، این طور من می‌توانم بگویم ۵۱ درصد همین امروز ما از این گاز را تحویل مصرف کننده دادیم و بخش زیادی از این میزان تابع درجه حرارت است در گزارش اشاره کردید، چون گزارش مربوط به همان روز‌های اولی بود که این اختلاف دما اتفاق افتاده بود در آبانماه، امسال یک پدیده‌ای در ابتدای آبان اتفاق افتاد و بر اساس نظر هواشناسی یک توده سرد اسکاندیناوی آمد، توده سرد اسکاندیناوی ۱۱ تا از استان‌های شمالی ما را همزمان افزایش برودت داشت و این افزایش برودت باعث کاهش دما شد به اندازه میانگین ۱۲ درجه، حالا شما محاسبه بفرمایید عمده مخازن و تولید در جنوب کشور است، بیشترین مصرف در استان‌های شمالی بوده و طبیعتا این میزان افزایش مصرف من بعد از این بخواهم بگویم، از ۲۷ مهرماه تا نزدیک ۱۴ آبان ماه نزدیک به ۲۱۸ میلیون متر مکعب افزایش مصرف شد، این یک اتفاقی بود که افتاد، یک اتفاق دیگری که امسال نادر بود در معدل ۵ ساله گذشته شما اگر خاطرتان باشد پارسال سال ۱۴۰۲ درجه حرارت گرمتر بود و حتی بعضی از هموطنان و دوستان اشاره می‌کردند که شاید امسال اصلا زمستانی نیامده، یعنی در آبان، آذر، دی، بهمن، هوا گرمتر بود نسبت به میانگین‌های سال گذشته اش و در اسفند ماه هوا سرد شد و یک افزایش مصرف گازی ما داشتیم. من می‌خواهم این را عرض کنم، امسال نسبت به ۵ سال گذشته آماری که ما داریم میزان مصرف در ابتدای آبان ماه مشابه میزان مصرف در آذرماه است، یعنی ما یک ماه زودتر وارد فصل سرد شدیم و باعث شد که سیستم‌های گرمایش بعضی از مناطق روشن بشود و بعد از این که سیستم گرمایش روشن می‌شود دیگر اتوماتیک مصرف کننده به دلایل متعددی که شاید اگر فرصت شد من توضیح بدهم، دیگر قادر یا اصلا تمایلی به کاهش کم کردن سیستم‌های موتورخانه یا بستن بعضی سیستم‌های مرکزی ندارد.
سوال: بحث ناترازی مصرف انرژی یکی از موضوعات مهم است، شما چه پیش بینی دارید که این ناترازی صورت نگیرد و به یک تعادل مصرف برسیم؟
توکلی: بحث ناترازی کلمه درستی است از یک جهت، ولی چرا می‌گوییم ناترازی؟ من عرض کردم در بقیه دنیا سبد انرژی متنوع است، یعنی فقط به گاز نیست مثلا کشور چین که یک کشوری است که طبیعتا میزان تولید آن با میزان مصرف ما برابر است و مهم‌تر از این سبد انرژی که دارد دقت بفرمایید نزدیک به ۶۰ درصد آن ذغال سنگ است و درصد کمی از گاز بهره‌مند است، حالا آیا این ذغال سنگ را همه جا استفاده می‌کند؟ نه، همه جا استفاده نمی‌کند، بر اساس استراتژی توسعه صنعتی و طرح آمایش سرزمینی که دارند، ذغال سنگ و سوخت‌هایی که سوخت اصطلاحا فسیلی است و نسبت به بحث هوای پاک یک محدودیتی است در نقاطی استفاده می‌کنند که این باعث افزایش آلودگی نشود، پس اگر بخواهیم بگوییم این ناترازی علت اصلی اش این است که ما همه مصرف کننده‌ها، چه مصرف کننده‌های داخلی، چه مصرف کننده‌های خانگی، منظور از داخلی منظور داخلی‌هایی که مصرف داخلی خانگی دارند، چه مصرف کننده‌هایی که عمدتا برای مصارف داخل خانه و جا‌های سربسته استفاده می‌کنند، چه صنایع عمده که برای بعضا خوراک استفاده می‌کنند یا برای سوخت صنعت استفاده می‌کنند، چه نیروگاه‌ها، همه این‌ها از گاز بیشترین بهره مندی را دارند، به همین دلیل پس اگر بخواهم جمع بندی بکنم ما علت ناترازی مان که در زمستان پیش بینی می‌کنیم، بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون دقیقا بسته به میزان معدل یا دمای وزنی باشد پیش بینی ما بین ۲۵۰ میلیون متر مکعب یا ۳۰۰ میلیون متر مکعب است و علت آن هم وابستگی بیش از حد مصرف کننده‌ها به گاز است.
سوال: چه جایگزینی شما پیشنهاد می‌کنید؟ آیا ما توانایی سوخت‌های جایگزین و انرژی‌های جایگزین را داریم؟
توکلی: سوال بسیار جالب است، در این ارتباط استراتژی‌ها و اسناد بالادستی خیلی خوبی است من اگر بخواهم زنجیره تامین انرژی را در قالب یک فرآیندی که از ابتدای بالادست به اصطلاح صنایعی‌ها که در سکو قرار دارد، بعد می‌آید در پالایشگاه‌های گاز، این گاز فرآورش می‌شود گاز خام اصطلاحا تبدیل می‌شود به گاز طبیعی، گاز طبیعی می‌آید درشبکه انتقال کشور و بعد می‌آید در شبکه ما در این زنجیره باید بررسی بکنیم چه مقداری از این میزان را می‌توانیم با صرفه جویی و بهینه سازی انجام بدهیم.
سوال: ذخیره سازی هم یکی از گزینه‌های شما است؟
توکلی: عرض می‌کنم یکی از مباحثی که در برنامه هفتم الزام شده افزایش میزان ذخیره سازی است، پس من اگر بخواهم به سوال اول شما پاسخ بدهم که فرمودید در ارتباط با این موضوع چه موقع ما می‌توانیم این ناترازی را اصلاح بکنیم؟ یک بخش عمده آن در ارتباط با مباحث صرفه جویی و بهینه سازی است و همه این‌ها اسناد بالادستی دارد، مثلا در بحث ساختمان، ما مقررات ملی ساختمان داریم، الزام قانونی مبحث ۱۹، یعنی اگر ما در ارتباط با مبحث ۱۹ فعالیت‌های درستی توسط دستگاه‌های مرتبط و توسط سازنده‌ها انجام بشود، نزدیک به ۲۵ درصد از میزان مصرف خانگی مان بر اساس آمار و ارقام و تحقیقاتی که انجام شده کم می‌شود، چرا؟ چون دربحث مصرف خانگی بیشترین میزان حجم گاز در بخش گرمایش خانه مصرف می‌شود، یک بخشی از آن بعد از آن برای آب گرم و سیستم‌های آب گرم استفاده می‌شود، بخش بسیار کم آن مربوط به پخت و پز است.
سوال: داخل پرانتز، آیا سازمان‌ها، ادارات، نهاد‌ها و ارگان‌ها هم جزء همین مصارف خانگی در آمار شما دیده می‌شوند یعنی جزء همان ۵۱ درصد هستند؟
توکلی: بله
سوال: ما سال گذشته همین ماجرا را داشتیم، یعنی اگر آن الزام به قانونی که شما فرمودید آن بند ۱۹ اگر رعایت بشود، حالا در کنار آن ذخیره سازی هم که گزینه مناسبی برای شما می‌تواند باشد ما می‌توانیم این را به تعادل برسانیم یعنی یک ابزاری شما نیاز داریم حالا یا تشویقی یا تنبیهی که بتواند آن میزان مصرف را کنترل کنید و مدیریت کنیم به این سمت رفتید؟
توکلی: بله، اقدامات اثربخشی انجام شده ولی من می‌خواهم باز تاکید بکنم، ما همه این مجموعه خانگی، تجاری، صنایع جزء و اصطلاحا یا صنایع غیرعمده و حمل و نقل ظرفیت بهینه سازی خوبی در اسناد بالادستی برایشان است، فقط مهم است که این اتفاق بیفتد، میزان مصرف ادارات را چندین سال است که امسال هم ما زودتر شروع کردیم و بر اساس دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های دولت و اخیرا این هفته خوشبختانه در شورای اقتصاد هم جایگاه قانونی اش را مصوب کردیم که الزام کنیم در دمای آسایش مراکز اداری و مراکز دولتی فقط این بخش نیست من یکی از مباحثی که می‌توانم بگویم من یک نامه‌ای زدم خدمت معاونت محترم وزارت راه و شهرسازی، در ارتباط با بحث فرودگاه‌ها، شما در ارتباط با بحث فرودگاه‌ها در قسمت‌هایی که اصطلاحا می‌گویند بردینگ یا قسمت‌هایی که محل انتقال مسافر به بیرون است.
درب‌هایی بسیار بزرگ و با فضایی که در طراحی‌ها در ترمینال‌ها است، باز می‌شود و حجم زیادی از این گرما خارج می‌شود یا بعضا رعایت الگوی مصرف نمی‌شود با یک اقدامات بسیار کوچکی که ما به ترمینال‌ها گفتیم و الان هم توسط گاز‌های استانی ما به تمام فرودگاه‌ها الزام شده که اگر درجه حرارت ۱۸ تا ۲۱ را استفاده نکنند تهدید به قطع می‌کنیم تهدید هم بر اساس برگه‌های اخطاری است من الان که خدمت شما هستم، امسال ما زودتر از سال‌های گذشته ما بعضا از ۱۵ آذر شروع می‌کردیم ولی الان که خدمت شما هستم نزدیک به دو هزار و چهارصد مورد بازدید همکاران من انجام دادند نزدیک به صد مورد نسبت به اخطار صادر کردند و بقیه موارد در الگوی مصرف بوده است.
سوال: مصارف خانگی را چه کار کردید برای تذکر و بهینه شدن مصرف شان؟
توکلی: مصارف خانگی، مکانیزمی که دارد در ارتباط با ما در بحث پله‌های تعرفه است، ما در مصارف خانگی ۱۲ پله داریم که این ۱۲ پله دو پله آخر آن را اصطلاحا بدمصرف می‌گوییم، اگر بخواهم بگویم سه پله اول را می‌گوییم در الگوی مصرف و صرفه جو، سه پله بعد از این می‌شود متوسط مصرف و چهار پله بعدی می‌شود پرمصرف، یکی از ابزار‌هایی که واقعا جای آن در این بحث خالی است آن قسمت‌های دو پله آخر عدد تعرفه عدد نسبتا خوبی است، برای افزایش مصرف شان ولی باز هم بازدارنده نیست، یعنی نسبت به قیمتی که ما یک متر مکعب گاز را می‌توانیم بدهیم به نیروگاه‌ها، می‌توانیم بدهیم به صنایع مولد، می‌توانیم بدهیم به بخش پتروشیمی که ارزش افزوده بکند باز این قیمت قابل تامل است، در ارتباط با پله‌های پایین که درصد زیادی هستند، قیمت حامل‌های انرژی از ۹۵ تا الان افزایش پیدا نکرده و شاید شما برایتان قابل تامل باشد آن سه پله اول تقریبا صد تا یک تومانی معدل کمتر از صد تا یک تومانی است به ازای یک متر مکعب گاز
سوال: به گزینه‌های دیگر قبض چیزی اضافه نشده است؟
توکلی: هیچ چیزی اضافه نشده و شاید این را دوستان بنده یکی از گله مندی هایشان باشد، چون شرکت ما شرکت کاملا خدماتی و حاکمیتی است و واقعیت این است که اگر ما این قیمت را اصلاح نکنیم نه اصلاح بر اساس برآوری، اصلاح بر اساس عدالت، یکی از دغدغه‌های مهمی که وجود دارد عدالت این است کسی که خانه اش در حد صد متر مربع است و میزان مصرف او بسیار کم است ایشان را باید حتی رایگان کنیم و ما طرح تشویقی داریم که امسال هم این موضوع وجود دارد که اگر زیر الگوی مصرف است این میزان مصرف او به حدی برسد که صفر باشد، یا در ارتباط با این موضوع ما اقدامات خوبی انجام دادیم و یکی از این اقدامات این است که ما یک پویش ده درجه کاهش داریم که توسط مصرف کننده‌های عمده مان هستند که پتروشیمی‌ها هستند فولادی‌ها هستند این‌ها پای کار آمدند بدون هیچ صرفی از منابع دولتی حاضرند که آن مابه التفاوت قیمت آن سطح پایین و بالاتر را هر چقدر توانستند صرفه جویی بکنند.
این صرفه جویی بر اساس میزان فرهنگ سازی است که ما ۱۲ تا کته گوری فرهنگ سازی هستیم بحث‌های صدا و سیما است، تولید محتوا است، جریان رسانه‌ای است واقعیت این است که ما اگر مردم متوجه بشوند این گازی که با مشقت از بالادست توسط همکاران من، من چرا عرض کردم واقعا همکاران من پرستار صنعتند و پرستار برای پایداری و سلامت صنعت هستند یعنی همین طور که یک پرستاری در بیمارستان زحمت می‌کشد همکاران من هم درگوشه گوشه این کشور دارند زحمت می‌کشند و دیده نمی‌شوند، این گاز با مشقت می‌آید در شبکه و وقتی که به شبکه می‌آید بعد از فرآورش می‌تواند بخشی از این ارزش افزوده ایجاد کند برای کشور درآمد ارزی داشته باشد فروش گاز‌های مایع و میعانات و نهایتا این زنجیره حالا یکی از بخش‌های مولد ما که به آن محدودیت می‌دهیم همان پتروشیمی و فولاد، پتروشیمی و فولاد حاضر است با توجه به این که تاثیرگذار است در قیمت تمام شده اش و یک مولد و یک صنعت ایجاد ارزش افزوده کننده است و مهم‌تر از همه خیلی از پتروشیمی‌ها تجهیزات شان بر اساس برچسب انرژی بالا است این‌ها حاضرند بیایند یک طرحی را شرکت کنند در قالب ۱۰ درصد کاهش حتی بخاری‌های راندمان بالا بدهند.
یکی از مباحثی هم که الحمدالله در این کمتر از یکی دوماه اتفاقاتش از قبل رقم خورده بود ولی به دلایلی به هر صورت در فرآیند و پیچ و خم اداری گیر کرده بود بحث بخاری‌های راندمان بالا بود که این‌ها را ما بتوانیم به بخاری‌هایی که راندمانش پایین است با ظرفیتی که از لحاظ شورای اقتصاد مصوبه داده در سال‌های گذشته بتوانیم این را عمل کنیم. من بخواهم در این قسمت جمع بندی کنم، پس بحث صرفه جویی و بهینه سازی هم در ارتباط با مصرف کننده است هم در ارتباط با خود شرکت ملی گاز و فرآیندش است هم در ارتباط با بالادست، ولی عمده مباحثی که الان به دلایل متعددی این حس دریافت نشده که این گازی که ما می‌توانیم بعنوان فرصت جایگزین یا هزینه فرصت از آن استفاده کنیم بخش خانگی است.
پس بحث صرفه جویی و بهینه سازی هم در ارتباط با مصرف کننده است هم در ارتباط خود شرکت ملی گاز و فرآیندش و هم در ارتباط بابالا دست، اما عمده مسائلی که به دلایل متعددی این حس دریافت نشده است که این گازی که ما می‌توانیم به عنوان فرصت جایگزین و یا هزینه فرصت استفاده کنیم بخش خانگی است.
سال ۱۳۴۴ شرکت ملی گاز تاسیس شد و دوستان در سوابق آن از سال ۱۳۴۲ اولین چاه نفت و بعد همراهش که گاز به وجود آمد این گاز را در مسجد سلیمان برای مولد‌های برق استفاده کردند و مصارف خانگی ولی فلسفه وجودی خط اول سراسری و پالایشگاه بیدبلند که سال ۱۳۴۸ صرفا صادرات بود، بعد ازانقلاب حتما یکی از مباحثی که مورد توجه قرار گرفت، توجه به این بود که این ظرفیت خدادادی در مخزن مشترکی که ما یک سوم از این مخزن در آب‌های سرزمینی ماست و دو سوم در اختیار کشور قطر از این فرصت استفاده کنیم.
خوشبختانه یک فرصت میمونی افتاد و این افزایش تاسیسات پالایشگاهی ایجاد شد، همزمان با این موضوع حتما حتما باید این گاز بایک استراتژی مناسبی به بخش مولد داده می‌شد، بخش مولد کجا‌ها هستند، طبیعتا یکی از بخش‌های مولد فولاد‌ها هستند، فولاد‌ها اگر در ابتدای شبکه در جنوب باشند، هم از نظر آمایش سرزمینی و جانمای جای فولاد‌ها مناسب است و منابع آبی کنار دستشان و منابعی که در انتهای زنجیره بتوانند صادرات کنند و به ابتدای زنجیره راحت می‌توانستند میزان گاز بیشتری را دریافت کنند.
فرصتی هم بود که بتوانند از فرصت‌های سرمایه گذاری خارجی یا حتی از تامین میزان سوخت خودشان از کشور‌های همسایه استفاده کنند.
پس جمع بندی کنم، این قسمت را من مطمئنم اگر باز هم همتی شود و افزایش تولید حتی ااتفاق بیافتد و این میزان مصرف با این میزان پرت.
سوال: سوال بعدی من راجع به این هدررفت است، بحث نیروگاه‌ها این راندمان مصرف و آن تعادل برقرار باشد دیگر نیاز به مراجعه به مازوت نیست، معاون رئیس جمهور اشاره کردند شهر‌های کرج، اصفهان و اراک ممنوع شد استفاده از این مازوت، باید مقابل این هدررفت را ایستاد و گرفت و همین این که راندمان مصرف در نیروگاه‌ها هم اصلاح شود؟
توکلی: ما خوشبختانه اسناد و قوانین خوبی داریم، مهم این است که اراده کنیم و براساس فرمایشی که مقام معظم رهبری فرمودند واقعا یک مشارکت بالای مردمی بیاریم پای کار و با کوچک‌ترین اقداماتی که ما می‌توانیم انجام دهیم با اقدام و استفاده از ظرفیت اسناد بالادستی استفاده کنیم، یکی ازاین اسناد قانون هوای پاک است، که بیست دستگاه کشور درگیر این موضوع هستند.
یک بخشی هم وزارت نفت است یا همین برنامه هفتم پیشرفت، ملاحظه کنید که تکالیف متعددی برای دستگاه‌های مختلفی تعیین کرده است، برای وزارت نفت تعیین کرده است، برای وزارت نیرو، سوال شما که دقیق است، بخش زیادی از این میزان مصرف انرژی برق می‌توانند از تجدیدپذیر‌ها استفاده کنند، البته جزو دغدغه‌های دکتر علی آبادی هم بود و یکی از برنامه‌های اولویت دارشان هم بود.
اگر راندمان‌های پایین نیروگاه‌ها که عدد قابل توجهی است که براساس مصوبه شورای عالی انرژی سال ۱۳۹۹ مصوب شورای عالی ملی این را گفته است که اگر می‌خواهیم به یک افقی برسیم برای میزان مصرف سال به سال مثلا سیمان دو درصد افزایش بهره وری انرژی داشته باشد، پتروشیمی یک درصد، سال به سال اگر اتفاق می‌افتاد همین درصد‌های کوچک تجمعی دیگر باعث نمی‌شد شبکه مصرف کننده و خانگی مصرف اصلی اش را انجام می‌دهد تبدیل شود به این محدودیت به صنایع بدهیم.
در ارتباط با ویلا‌ها و جا‌هایی که اصطلاحا در نقاط ییلاقی هستند و دائم نفر داخلش نیست، به این دلیل که قیمت تامین گاز پایین است این انگیزه و تغییر رفتار برای مصرف کننده پیش نمی‌آید که اجازه دهد در ابتدا تا انتهای هفته که نیست، گاز را می‌گوید خانه را گرم نگه می‌دارم.
یا در ارتباط با خرید تجهیزات وقتی قیمت انرژی، برق هم ارزان است، در ارتباط با گاز هردوی این‌ها را ارزان بخرید توجهی به خرید آن تجهیزات براساس مصرف انرژی نمی‌کنید، تجهیزاتی که خریداری می‌شود توسط صنایع مهم‌ترین مباحثی که در ارتباط با اف اس مطالعات اولیه یا پیش بینی‌های شدن کار، حتما باید موضوع انرژی باشد وقتی سهم قیمت تمام شده بحث انرژی توش کم باشد، طبیعتا صنعت برای افزایش سوددهی که البته آن‌ها محدودیت‌هایی دارند، سهم میزان انرژی را کم می‌بینند ولی خوشبختانه وزارت نفت از این فرصت استفاده کنم، چون یکی از مباحث بازار بهینه سازی مصرف سوخت و انرژی و محیط زیست را داده است براساس گواهی‌های صرفه جویی که در بورس انرژی مطرح می‌شود و اصطلاحا در بورس انرژی عرضه می‌شود و از آن طرف یازده هزار و ۵۰۰ تومان الان قیمت خورده است، این یازده هزار و ۵۰۰ تومان بعضی از صنایع مثل فولاد حاضر است این گواهی را بخرد آن آمادگی با منابعی که وزارت نفت و مهندس پاک نژاد تاکید دارند روی بحث مباحث انرژی قابل ارائه است و استفاده فولاد‌ها فقط اشکالی که دارد در مراکز کشورست ولی در بخشی از این تعهد کرده است شرکت پرداخت می‌کند.
یا همین موضوع بحثی است که در ارتباط با برنامه هفتم توسعه است که بحث بهینه سازی است که یکی از تصمیمات خوب است که موضوع بهینه سازی و مصرف را در قالب یک ستاد یا کمیته یا کارگروه یک سازمان مستقیما.
سوال: مستقیما سازمان بهینه سازی و مدیریت راهبردی انرژی
توکلی: این یک پارچگی در موضوع انرژی اتفاق بیافتد.
سوال: شما به طرف این رفتید.
توکلی: دقیقا مثل هوای پاک است که بین بخشی است یا بحث گاز، من موضوع گاز ما میزان گازی که بامشقت و امسال افزایش داشتیم، همین سه ماه که دولت جدید تاکید دکتر پزشکیان بر اقداماتی بود که بتوانیم ناترازی را کم کنیم.
این افزایش اتفاق افتاده است، افزایش با آمار و ارقام قابل احصاست، الان چیزی که امسال از آن عبور کنیم با همین اقدامات کوتاه مدت و برنامه هفتم کاملا عملیاتی، در وزارت نفت و شرکت ملی گاز دغدغه این است که این‌ها تبدیل به برنامه عملیاتی و تک تک اقدام کنیم و بخش زیادی انجام شده است، تدوین اطلس بهینه سازی که از قبل اقداماتی بود و الان تکمیل می‌شد و بحث راندمان بالاها، بحث این که بتوانیم اخیرا برویم یک مجوزی از شورای اقتصاد بگیریم و بتوانیم از ظرفیت این مجوز بخش زیادی از شهر‌های بزرگ که سیستم گرمایش راندمان پایین دارند با راندمان بالاها جایگزین کنیم.
بحث همراه یار گاز راه انداختیم که تجربه خوبی در خراسان رضوی بود که تعمیم به کل کشور دادیم، وزارت آموزش و پرورش در قالب بسترسازی و درگیر کردن دانش آموز‌های پایه پنجم و ششم و معلمین و یک طرح بسیار موفقی است.
یا بحث هوادار انرژی است که بخش‌هایی است که به جای این که تعرفه را پاداش دهیم به مصرف کننده‌هایی که مصرف کننده‌های نسبتا خوب هستند یا براساس این موضوع کاهش مصرف سوخت گاز می‌دهند به آن‌ها تجهیزات راندمان بالا دهیم مثلا بخاری دهیم و از هزینه‌های دولت مصرف نمی‌شود و بخش خصوصی پای کار است.
بخش خصوصی و دوستانی که درارتباط با صنایع مولد کشور هستند، اگر به شرکت ملی گاز یا به هر صورت بخش‌های مرتبط ما مراجعه کنند ما اقدامات خوبی انجام دهیم و فرصت‌های خوبی که ان شاءالله بتوانند یک پایداری گاز در زمان ناترازی شبکه داشته باشند.
سوال: دو سه تا سوال مرتبط و نزدیک به هم یک کاسه کرده و از محضرتان می‌پرسم، بحث اوضاع و احوال بین المللی در صنعت گاز است، چکار کنیم که ایران بشود قطب گازی از آن طر ف از این سوآپ‌هایی که بهره‌مند شویم و به نفع کشور باشد و ارزآور باشد چطور استفاده کنیم، ماجرای انتقال گاز از روسیه توضیح دهید و همه در کنار این الزامی که داریم برای توسعه میادین مشترک گازی مان چکار کردیم که حداقل سهمی که متعلق به کشور خودمان است به خوبی استحصال کنیم؟
توکلی: سوال استراتژیک کردید که خوشبختانه قانون گذار در برنامه هفتم پیشرفت یکی از تکالیفی بوده است که انجام داده است و الزام کرده است که ما به عنوان هاب انرژی منطقه باشیم، هاب انرژی این است که رویکردمان نسبت به صادرات و واردات گاز عوض کنیم.
ما درست است که مخازن خام گازی زیادی داریم ولی بزرگترین اشتباه است که این گاز که می‌تواند ابزاری برای ایجاد امنیت، برای ایجاد دیپلماسی، برای ایجاد تجارت، برای ارتباط متقابل که تاکید مقام معظم رهبری بر ارتباط برکشور‌های همسایه است در مصارف بدون توجه به میزان مصرفش خام سوزی کنیم.
این را قانون گذار دیده است، یکی از مباحثی که در دولت جدید به جد پیگیر شدند و قبلا هم در دولت شهید رئیسی یک تفاهم نامه‌هایی اتفاق افتاده بود یکی از این تفاهم نامه‌ها در ارتباط با بحث روسیه بود که این تفاهم نامه یک پتانسیلی داشت و یک شروع خوبی شده بود ولی با یک جدیت بیشتر و با تاکیدی که وزیر محترم نفت و تاکیدی که به هر صورت ریاست محترم جمهوری داشتند این موضوع با جد با طرف روسی بررسی شد و اقداماتی در ارتباط با مذاکرات انجام شده است ولی این که به نتیجه برسد یا نرسد به یک عواملی بستگی دارد ولی طرف ما که در همین حدی که بتوانم توضیح دهم، این در حوزه مسئولیت بنده نیست ما فقط جلسات حرفه‌ای داشتیم و فکر می‌کنم که پتانسیل بسیار بسیار خوبی است نه این که بیاییم این گاز را وارد کنیم و مجدد خام بسوزانیم اگر این کار را کنیم دقیقا منابع کشور را می‌دهیم و داریم هم آلودگی ایجاد می‌کنیم و هم افزایش درجه حرارت ایجاد می‌کنیم و هم به محیط زیست، حتما باید این منابع به داخل کشور و در داخل کشور بخش خصوصی سازوکاری داشته باشد که ازآن استفاده کند و نه تنها روسیه بقیه کشور‌های دیگر حتی مثلا ترکمنستان است، ما قراردادی با ترکیه است که جزو قرارداد‌های مهم است و بقیه کشور‌ها که در حال مذاکره است.
سوال: صادارات ما و وضعیتش به چه صورت است، چون زمستان‌ها دچار مشکل می‌شویم؟
توکلی: ما یک مقدار مشخصی گاز به شبکه تزریق می‌کنیم هر چقدر این گاز در بخش خانگی، صنایع عمده و حمل و نقل مصرف شود، ما میزان بقیه قسمت‌ها را محدود می‌کنیم.
سوال: صادرات جزو محدود کنندگان می‌شود؟
توکلی: طبیعتا نه الان در سال‌های گذشته هم بوده است بستگی به این دارد که مردم ما چقدر دغدغه نسبت به موضوع صادرات نگاه و رویکردمان عوض کنیم و فرهنگ سازی شود که متوجه شویم که این گازی که می‌سوزد مال ما‌ها نیست و این گاز یکی از بهترین نعمت‌های الهی است که به ما هبه شده است که در آیندگان هم از آن استفاده کنند، ما شدت مصرف انرژی مان بیش از سه و سه دهم است.
سوال: چه مصارف خانگی، چه مردم جا بیاندازیم که خودمان را دخیل بدانیم، چون مردم محسوس احساس نمی‌کنند که اگر این شعله را کم کند ممکن است به صادرات کمک کند و یا فلان روستای مرزنشین ممکن است از این نعمت گاز محروم شود؟
توکلی: من یک نکته بگویم خیلی دقیق گفتید ما یکی از وظایفی که داریم این است که صادقانه َ، منصفانه با اطلاعات درست به مردم بگوییم که مردم بزرگوار اگر یک درجه سانتیگراد هوا سردتر می‌شود براساس آمار و ارقام این نیست که من از خودم بگویم، ۲۵ میلیون مترمکعب مصرف گاز زیادتر می‌شود.
این ۲۵ میلیون مترمکعب باعث می‌شود که ما یک فاز عسلویه در اصل می‌آوریم کمک شبکه، این را دقت کنید، اگر یک درجه سانتیگراد در خانه تان کاهش مصرف دهید، از لحاظ سلامتی این موضوع تایید شده است، این درجه باعث کاهش شش درصدی گاز آن خانه می‌شود.
مردم این را حس می‌کنند و متوجه می‌شوند ولی باید متوجه شوند که وقتی این مقدار را کم می‌کنیم با عدد و رقم‌ها با آن‌ها صادقانه صحبت کنیم این یک بخش است و بخش دیگر هم ساختاری است، این مبحث بخاری‌ها در مبحث ۲۲ است، مبحث ۱۹ ساختمان یکی از فرصت‌هایی که ایجاد شده است در قانون هدفمندی سال ۱۳۸۹ قرار بوده است که در طول برنامه مشخصش بعد از آن ۵ سال برسیم به ۷۵ درصد قیمت واقعی، وقتی پلکانی باشد این باعث می‌شود که آن میزان باز گردانی پولی که ازاین هدفمندی احصا می‌شود بیاید در دهک‌های پایین تزریق شود ولی این اتفاق نیافتاده است، چون آن موقع براساس چیزی که سازمان برنامه گفته است، آمار و ارقامش قابل قبول بوده است که توانسته اند روی آن قانون سوار کنند، گفته است که ۵ درصد پول خانوار مصرف گاز طبیعی است الان این میزان کمتر از یک درصد است و این بسیار خطرناک است، پس اگر من می‌خواهم بگویم حتما فرهنگ سازی لازم است و اثربخشی فرهنگ سازی‌های ما در برنامه فرهنگ سازی ۱۲ سرفصل تهیه کردیم، محتوا و استفاده از فضای مجازی.
سوال: رسانه ملی هم که هم.
توکلی: بله رسانه ملی همیشه محبت داشتند، ما براساس نگاهی که دکتر پزشکیان داشتند و این تاکید آقای دکتر عارف و مهندس پاک نژاد پیگیر موضوعات داشتند و این منظر داشتیم که صادقانه و ایجاد امید و مطمئن باشیم که ما فرصت‌هایی داریم که باید از این فرصت‌ها استفاده کنیم و همه کنار هم باشیم براساس شعار سال کنار هم باشیم و مشارکت باشد و هر جایی که مردم وارد شدند و کنار ما بودند مطمئن باشید نتیجه‌های اثربخشی خواهیم داشت.
سوال: بحث میادین مشترک بپردازید.
توکلی: میادین مشترک جزو حوزه اختیارات شرکت ملی نفت است .
سوال: بله شرکت ملی نفت است که تولید اولیه آن هاست، برنامه‌ای در دستور کار دارید؟
توکلی: حتما این برنامه در برنامه هفتم پیشرفت دیده شده است و میزان تعهدی که درهر صورت در برنامه ایجاد کرده است یکی از بال‌های اساسی افزایش تولید است اگر بخواهیم رشد اقتصادی داشته باشیم که بخشی چهار و هفت دهم غیر از بهره وری است طبیعتا ما باید در میادین با حجم سرمایه گذاری که اتفاق می‌افتد این افزایش میزان تولید خام را داشته باشیم و این دو بال باهم باشد، هم صرفه جویی و بهینه سازی در کل زنجیره و هم افزایش تولید.
سوال: این موضوع مغفول ماند برای بحث ذخیره سازی این تولید چه برنامه‌ای دارید؟
ذخیره سازی جزو برنامه هاست در حال حاضر با توجه به این که هم در تابستان و هم زمستان کمبود داریم اگر مخزنی داشته باشیم خیلی سخت پرش می‌کنیم، چون هشت ماه از سال پر می‌کنیم، چهار ماه استفاده می‌کنیم ولی در برنامه است و به جد اولین جلسه ذخیره سازی با جدیت توسط وزیر محترم برگزار شد و امیدواریم نتایج خوبی حاصل شود.
