به گزارش اقتصادنیوز، آخرین باری که در نیمه دوم سال، بخش خانگی با محدودیت برق مواجه شده بود به سال 99 برمی‌گردد که وزارت نفت در تأمین سوخت مایع نیروگاه‌ها دچار مشکل شد و حال بعد از 3 سال توقف، مجدداً اعمال خاموشی‌ها آغاز شده است. در واقع پیش‌تر کمبود برق در تابستان، آن هم فقط برای بخش صنایع رخ می‌داد؛ اما حال دامنه ناترازی انرژی و خاموشی‌ها به پاییز و بخش خانگی کشیده شده است.
دلیل اصلی این قطع برق از سوی دولت چهاردهم توقف‌مازوت‌سوزی برای حفظ سلامت مردم اعلام شده است؛ تاجایی‌که محمدجعفر قائم پناه، معاون اجرایی رئیس‌جمهوری، پس از جلسه کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا گفت: «خاموشی‌ها ناگزیر پیش خواهند آمد و قرار نیست تعدادی بمیرند تا ما برق داشته باشیم. همچنین فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت چهاردهم، در پستی در شبکه اجتماعی ایکس ضمن اشاره به دستور متوقف‌کردن مازوت‌سوزی نوشت، برای مدت محدودی، خاموشی منظم جایگزین تولید سم برای عموم شهروندان خواهد شد.»
اما برخی بر این باورند که دلیل اصلی خاموشی‌ها موضوع دیگری است و دولت سعی دارد بر دلیل اصلی سرپوش بگذارد. به‌عنوان مثال، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی علت تصمیم دولت برای قطعی برق را کاهش ذخایر گازوئیل و نفت‌کوره نیروگاه‌ها در 6 ماهه اول ۱۴۰۳ و افزایش ناترازی گاز اعلام کرد؛ دولت پیش از این گفته بود توقف سوخت مازوت ۳ نیروگاه دلیل قطعی برق است.
دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی با عنوان «بررسی لایحه بودجه سال 1404 کل کشور (10): تبصره «3» نفت و روابط مالی آن با دولت» که خبرگزاری فارس آن را منتشر کرده، آورده است که «لایحه بودجه سال 1404 در وضعیتی توسط دولت تدوین شده که کشور با ناترازی‌های رو به گسترش در تمامی حامل‌های انرژی از جمله گاز طبیعی، برق و بنزین روبه‌رو است. در سال 1401 میزان ناترازی گاز طبیعی در اوج مصرف به 315 میلیون مترمکعب در روز رسید و اگرچه به‌واسطه افزایش دما در سال 1402 این عدد به حدود 280 میلیون مترمکعب در روز کاهش یافت، اما همچنان چالش ناترازی گاز طبیعی در کل سال به‌ویژه ماه‌های سرد وجود دارد.»
این گزارش ادامه می‌دهد: «از سوی دیگر مصرف سوخت مایع در نیروگاه‌های حرارتی افزایش یافته و در زمان حاضر ذخایر گازوئیل و نفت‌کوره نیروگاه‌ها در 6ماهه اول 1403 نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش پیدا کرده و افزایش ناترازی گاز و عدم امکان تأمین سوخت مایع جایگزین، چالش‌هایی را برای تأمین برق در زمستان به وجود آورده است.»
این گزارش بیان می‌کند: «در حوزه تأمین بنزین نیز کسری وجود دارد و بی‌توجهی به سیاست‌های مدیریت مصرف، منجر به اجبار به واردات و خرید محصولات مرتبط از واحدهای داخلی شده است، ازاین‌رو انتظار می‌رود تدوین لایحه بودجه و احکام آن متناسب با وضعیت ناترازی انرژی و چالش‌های آن باشد و راهکارهایی برای مدیریت و کاهش ناترازی در آن مدنظر قرار گرفته باشد، همچنین با توجه به اینکه برنامه هفتم پیشرفت در سال جاری به تصویب رسیده است، انتظار می‌رود بودجه به‌عنوان برشی یک‌ساله از قانون برنامه هفتم در راستای تکالیف و تحقق اهداف کمّی برنامه هفتم تدوین شود.»
یکی دیگر از دلایل خاموشی‌ها، به مصرف بالای سوخت مایع در نیروگاه‌ها برمی‌گردد که این موضوع خودش معلول کمبود گاز است. طبق برآورد‌ها، از سال جاری یا حداکثر سال 1404، ناترازی گاز از وضعیت فصلی به کل سال تعمیم خواهد یافت. به نوشته روزنامه فرهیختگان طبق گزارش وزرات نفت، در سال جاری روزانه 13 میلیون متر مکعب گاز کمتری به نیروگاه‌ها ارسال شده که دلیل آن، انجام تعمیرات اساسی در پالایشگاه‌های پارس‌جنوبی است. از طرفی در سال جاری نیز، ایران یک ماه زودتر از مابقی سال‌ها به استقبال توده‌های هوای سرد رفته است. البته سرمای فعلی چندان قابل ملاحظه نیست اما به عنوان عامل پنجم و کم‌اهمیت‌تر می‌توان به آن اشاره کرد.
اعداد و ارقام نشان می‌دهد دلیل اصلی خاموشی‌های پاییزی به تشدید ناترازی انرژی در 4 حامل اصلی گاز، برق، گازوئیل و بنزین برمی‌گردد و با ادامه روند فعلی، لجستیک موجود در ایران توانایی پاسخ به مصرف فزاینده انرژی را نخواهد داشت. البته در کنار این عوامل، وزارت نفت دولت چهاردهم نیز می‌توانست با عملکرد بهتر در سال جاری، مانع از وقوع قطعی برق در بخش خانگی شود.
در همین حال، امیرحسین ثابتی نماینده مجلس و مشاور جلیلی قطعی برق در کشور به دلیل توقف مازوت‌سوزی را به برجام ربط داد و در توئیتی نوشت: «با برجام بسیاری از زیرساخت‌های اتمی کشور را محدود کردند، مانع توسعه اتمی ایران شدند و برای آن توافق استعماری هلهله کردند، حالا طلبکارهم هستند که پس برق هسته‌ای کجاست؟ واقعیت تلخی است که امروز می‌توانستیم ناترازی برق و خاموشی نداشته باشیم، اگر کشور در دهه ۹۰ به سبک قجری اداره نمی‌شد.»
آخرین پیگیری‌ها از شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ حاکی از آن است که خاموشی‌های تهران از امروز (۲۱ آبان ماه) آغاز خواهد شد. این برنامه از امروز بین ساعت ۹ صبح تا ۱۷ عصر آغاز خواهد شد و توزیع خاموشی‌ها به‌صورت برنامه‌ریزی شده و منظم صورت می‌گیرد.
اطلاعیه خاموشی‌های پایتخت بر روی سایت شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ قرار گرفته و مشترکان تهرانی از سه طریق زیر می‌توانند از ساعات خاموشی‌های خود مطلع شوند.
البته شرکت توزیع برق تهران بزرگ همچنین اعلام کرده که پیامکی را نیز در خصوص زمان‌بندی احتمالی قطع برق مشترک ارسال خواهد کرد.
۱- اطلاع‌رسانی قطع برق از طریق “برق من”
۲- اطلاع‌رسانی قطع برق از طریق “سامانه فوریت های برق”
۳-اطلاع‌رسانی قطع برق از طریق شماره گیری کد دستوری: #۱۲۱*۵۰۰*
همچنین اعلام قطعی‌ها در روزهای پیش‌رو به‌صورت متغیر بوده و زمان تقریبی خاموشی حدود 2 ساعت خواهد بود و تاکنون برای اعمال محدودیت برای صنایع تصمیم‌گیری نشده است.
