مهدی دلبری، تحلیلگر بازار سرمایه، با اشاره به تحولات روز گذشته گفت: «بازار پرمعامله و داغی را شاهد بودیم. رکورد ارزش معاملات خرد در 18ماه اخیر شکسته شد و 10.5همت معامله انجام شد. با وجود روند منفی در پایان بازار، خروج نقدینگی حقیقی تنها حدود 200میلیارد‌تومان بود؛ این در حالی است که خروج از ابزارهای فیکس به 700میلیارد‌تومان رسید که نشان می‌دهد بازار در حال دست به‌دست‌شدن است و پرتفوی‌‌‌‌‌ها در حال جابه‌‌‌‌‌جایی هستند.»
وی ادامه‌داد: «یکی از خبرهای مهم بازار دیروز، بازگشایی نمادهای ایران‌خودرو و سایپا بود. این نمادها پس از افزایش نرخ بین 30 تا 35درصدی، ابتدا با 8درصد مثبت باز شدند، اما نهایتا با 4درصد مثبت بسته شدند. جو پالایشی‌‌‌‌‌ها همچنان مثبت بود، اما مس و فولاد منفی شدند و جو کلی فلزات اساسی مطلوب نبود. در مقابل، نمادهایی همچون فارس، خودرو و تاپیکو، بیشترین تاثیر مثبت را روی شاخص‌کل گذاشتند و در مجموع حدود 7500واحد شاخص را مثبت کردند. در سمت دیگر، مس و فولاد نیز 4500واحد از شاخص کاستند.»
به گفته دلبری، شاخص‌کل روز گذشته 0.6درصد و شاخص هموزن 0.5درصد رشد داشتند که نشان‌دهنده وضعیت بهتر سهام بزرگ نسبت به کوچک‌‌‌‌‌هاست. او همچنین با اشاره به نرخ بهره اظهار کرد: «نرخ بهره با کاهش 2درصدی از ابتدای آبان، به حدود 30درصد رسیده‌است و این کاهش، فشار فروش اوراق را کمتر کرده‌است. نمودار بلندمدت نرخ بهره نیز نشان می‌دهد؛ نرخ در حال‌حاضر در حدود 29درصد قرار دارد که برای بازار سرمایه شرایط نسبتا مناسبی است.»
او افزود: «گزارش‌های ماهانه مهر ماه شرایط خوبی داشتند. میانگین رشد فروش شرکت‌ها بین 15 تا 20درصد بوده و این موضوع در صنایع بزرگ مشهودتر است. اگر این روند ادامه یابد، می‌توان به گزارش‌های فصلی پاییز نیز امیدوار بود. البته، باید ریسک قطعی گاز در زمستان را نیز درنظر گرفت که می‌تواند بازار را تحت‌تاثیر قرار دهد. همچنین اثر افزایش نرخ نیما در گزارش‌های مهر ماه کاملا مشهود بود و انتظار می‌رود در آبان نیز این روند ادامه داشته‌باشد.»
وی در پایان گفت: «روز گذشته در ابتدا حدود 2هزار میلیارد‌تومان صف خرید در 150نماد داشتیم که تا پایان بازار به 900میلیارد‌تومان در 105نماد کاهش‌یافت. از طرف دیگر، ارزش صف‌‌‌‌‌های فروش به 340میلیارد‌تومان رسید. بیشترین صف خرید مربوط به نمادهای شتران و شبریز بود و در طرف مقابل، بیشترین ارزش معاملات به نمادهای خودرو، بانک ملت و پالایشگاه نفت اصفهان اختصاص یافت. در مجموع اگر ریسک سیاسی خاصی رخ ندهد و مجادلات لبنان نیز به سرانجام برسد، شرایط بازار در روزهای آینده بهبود خواهد یافت.»
محمد خبری‌‌‌‌‌زاد، تحلیلگر بازار سرمایه نیز با تحلیل روند روز گذشته گفت: «بازار با ثبت ارزش معاملات خرد 11همت، رکورد جدیدی به‌جای گذاشت. این سطح از معاملات نشان‌دهنده ورود جدی سرمایه به بازار است، با این‌حال بازگشایی ایران‌خودرو و سایپا باعث افزایش عرضه‌ها شد. بازار پس از دو هفته روند مثبت، روز گذشته تا حدی با شدت عرضه‌ها مواجه شد.» وی با اشاره به سه دیدگاه درباره روند آینده بازار افزود: «دیدگاه نخست این است که بازار وارد فاز‌اصلاح کوتاه‌مدت شود. دیدگاه دوم این است که روند نزولی بلندمدت برگردد، اما به‌نظر من این احتمال کمتر است. دیدگاه سوم که به آن خوش‌بینانه نگاه می‌کنم، این است که بازار بدون اصلاح عمده، به مسیر صعودی خود ادامه دهد.»
او ادامه‌داد: «فشار فروش در روز گذشته زیاد نبود و با وجود ارزش بالای معاملات، تنها 200میلیارد‌تومان خروج پول از بازار ثبت شد. این نشان می‌دهد؛ پول در بازار در حال گردش است و سرمایه‌گذاران به‌جای خروج، به تغییر پرتفوی و خرید سهام جدید روی‌آورده‌‌‌‌‌اند. اگر امروز نیز منفی‌‌‌‌‌های بازار خریداری شوند و حجم معاملات بالا باقی‌بماند، می‌توان انتظار داشت که بازار هفته آینده به روند سبز خود ادامه دهد.» خبری‌‌‌‌‌زاد با اشاره به مثبت‌بودن نوع معاملات اخیر بازار گفت: «یکی از نکات مثبت این است که معاملات دستوری نبوده و بازار بر اساس گردش طبیعی پول در حال حرکت است. اگر ریسک سیاسی جدیدی وارد نشود، بازار از روند نزولی فرسایشی فاصله خواهد گرفت، همچنین با توجه به اینکه گزارش‌های ماهانه مهر نشان‌دهنده عملکرد مثبت بسیاری از صنایع بوده، می‌توان به پایداری این روند امیدوار بود.»
تحلیل‌های ارائه‌‌‌‌‌شده نشان می‌دهند که بازار سرمایه در آستانه یک تصمیم‌گیری کلیدی قرار دارد. رکوردشکنی ارزش معاملات خرد، بازگشایی نمادهای کلیدی و گزارش‌های مثبت ماهانه، از نشانه‌های امیدبخش بازار هستند، با این‌حال سناریوهای متفاوتی برای آینده بازار وجود دارد؛ از اصلاح کوتاه‌مدت تا ادامه روند صعودی یا بازگشت به روند نزولی. عوامل سیاسی همچون مجادلات منطقه‌ای و ریسک قطعی گاز در زمستان نیز می‌توانند تاثیر قابل‌توجهی بر این روند داشته باشند. حال باید دید آیا بازار سرمایه می‌تواند بر این چالش‌ها غلبه‌کرده و به مسیری باثبات‌‌‌‌‌تر دست‌یابد؟ هفته آینده پاسخی روشن‌‌‌‌‌تر به این سوال خواهد داد. آنچه اهمیت دارد، مدیریت ریسک‌های سیستماتیک و تداوم جریان نقدینگی در بازار است. نقش سیاستگذاری اقتصادی و تثبیت نرخ بهره نیز در حفظ اعتماد سهامداران نباید نادیده گرفته شود. قطعا بازار به این حمایت‌ها واکنش مثبت نشان خواهد داد.
