مهدی زارع زمین شناس و استاد تمام دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی رکنا با بیان اینکه بین سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۳، دریاچه ارومیه حدود ۹۰ درصد از مساحت خود را از دست داد گفت: عواملی نظیر سدسازی‌های بی‌رویه، انحراف آب برای مصارف کشاورزی، حفر چاه‌های غیرمجاز و کاشت محصولات پرآب‌بر، در کنار خشکسالی‌های تشدیدشده ناشی از تغییرات اقلیمی، مهم‌ترین دلایل این کاهش بوده‌اند.
اوافزود: «علاوه بر این، افزایش دمای هوا و تغییر الگوهای بارندگی به‌طور مستقیم باعث افزایش نرخ تبخیر از سطح دریاچه و کاهش جریان ورودی رودخانه‌ها شده است. این شرایط وضعیت دریاچه را بیش از پیش بحرانی کرده است.»
با وجود این، زارع اشاره کرد:تأثیر این اقدامات به دلیل تقاضای مداوم برای آب در کشاورزی و ملاحظات سیاسی، محدود بوده است.دولت از نیمه دوم سال ۱۳۹۲ برنامه‌های مختلفی را برای احیای دریاچه آغاز کرد. این برنامه‌ها شامل کاهش مصرف آب در کشاورزی، انتقال آب از حوزه‌های دیگر، و آگاهی‌رسانی به کشاورزان درباره شیوه‌های پایدار بود.
او در ادامه گفت: «اگرچه برخی افزایش‌های جزئی در سطح آب به دلیل تغییرات مدیریتی و بارش‌های مناسب گزارش شده است، اما از شهریور ۱۴۰۲ به‌طور عملی دریاچه به وضعیت خشک‌شده بازگشت. حتی در شهریور ۱۴۰۳ نیز، با وجود آب بیشتر در فصل‌های قبل، دوباره شرایط خشکی مشاهده شد.»
زارع در خصوص آینده دریاچه ارومیه بین سال‌های ۱۴۰۴ تا ۱۴۱۴ چند سناریو مطرح کرد:اگر روند سوءمدیریت ادامه یابد و تغییرات اساسی در سیاست‌های آبیاری ایجاد نشود، کاهش سطح آب دریاچه محتمل خواهد بود.
در صورت اجرای مؤثر برنامه‌های احیا و همراهی شرایط اقلیمی مناسب، ممکن است بخش شمالی دریاچه تا سال ۱۴۱۴ به‌طور نسبی احیا شود.
وی هشدار داد که در هر صورت، تغییرات اکولوژیکی مانند افزایش شوری و از بین رفتن زیستگاه‌های بومی ادامه خواهد یافت.
زارع در پایان اظهار امیدواری کرد وگفت: با اصلاح سیاست‌ها و اجرای دقیق‌تر طرح‌های احیا، میتوان بخشی از اکوسیستم دریاچه را در دهه آینده حفظ کرد. او تأکید کرد که دریاچه ارومیه احتمالاً به‌صورت یک دریاچه فصلی به حیات خود ادامه خواهد داد، اما بازگشت به شکوه گذشته تنها با تغییرات اساسی در مدیریت منابع و کاهش اثرات تغییرات اقلیمی ممکن خواهد بود.
