علی بیت‌الهی در نشست علمی پنجمین کنگره علوم مهندسی آب و فاضلاب که روز سه‌شنبه (۶آذرماه) با محوریت «فرونشست زمین؛ چالش‌ها و راهکارها» در سالن پیامبر اعظم دانشگاه اصفهان، برگزار شد، اظهار کرد: فرونشست در اصفهان متقارن نیست و پهنه‌های متفاوتی دارد. یعنی در جاهای مختلف کم و زیاد است. فرونشست اصفهان نامتقارن است و به‌عبارتی با گرادیان فرونشست روبه‌رو هستیم.
او ادامه داد: موضوع مهم در ناهمگنی فرونشست، تغییر مسیر زاینده‌رود است. زاینده‌رود در شمال اصفهان در جریان بوده، اما به‌تدریج به سمت جنوب گرایش یافته است که در همین مسیر بر ناهمگنی فرونشست و نامتقارنی آن اثر گذاشته است. در پهنه‌های فرونشستی و در نقشه‌ها نیز این پدیده محرز است.
رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی افزود: کمتر جایی دیده‌ام که به میزان اصفهان گرادیان فرونشست داشته باشیم. متأسفانه گرادیان فرونشست زمین در محدوده شهری اصفهان چشمگیرتر است و بسیار اهمیت دارد؛ چرا که مؤسسات و بافت فرسوده ما در این نقاط بیشتر قرار دارد.
بیت‌الهی اظهار کرد: گرادیان نشست یا نشست‌های نامتقارن طوری است که سازه‌های ما تحمل آن‌ها را ندارند. هر سال چند میلیمتر به گرادیان اضافه می‌شود و تغییرات متعدد دیگری رخ می‌دهد.
او سپس توضیح داد: همچنین خاک اصفهان در برخی پهنه‌ها واگرا است. به‌دلیل استعداد فرسایش تونلی، احتمال فروریزش‌های سطحی در اصفهان بالا است. در اصفهان سطح آب زیرزمینی به‌طور ملموسی به حجم آب جاری زاینده‌رود بستگی دارد.
رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با نظر به دیگر ویژگی‌های فرونشست زمین در اصفهان خاطرنشان کرد: در اصفهان میزان فرونشست زمین با میزان افت سطح آب زیرزمینی در نقاط مختلف نسبت یکسانی ندارد.
بیت‌الهی گفت: در سه پیزومتر نمونه به‌ازای یک متر افت سطح آب زیرزمینی، مقادیر سالیانه فرونشست از ۴۰ میلیمتر تا ۹۰ میلیمتر در سال متغیر بوده است و عدد متوسط نرخ سالیانه فرونشست زمین به‌ازای افت سالیانه یک‌متری سطح آب زیرزمینی حدود ۷ سانتی‌متر است. بر این اساس، به‌ازای ۲۰ متر افت سطح آب، حدود یک متر و ۴۰ سانتی‌متر فرونشست تجمعی در مدت‌زمان ۲۵ساله قابل تخمین است.
او سپس توضیح داد: در اصفهان کاهش فرونشست زمین با رهاسازی آب زاینده‌رود ارتباط دارد. همچنین در اصفهان رفتار هیدروگراف واحد با جریان زاینده‌رود مطابقت قابل ملاحظه دارد. در این شهر، میزان افت سطح آب زیرزمینی با میزان کاهش نزولات جوی متناسب نیست و آهنگی شدیدتر دارد.
رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با تأکید بر اینکه فرونشست قابل حل است، اظهار کرد: ما دانش فنی حل فرونشست را داریم. در کشورهای مختلفی نیز مشابه ما با مسئله فرونشست روبه‌رو بوده‌‍‌اند و آن را حل کرده‌اند. در چین، ژاپن، آمریکا و اندونزی نمونه‌هایی می‌توان یافت که به عبور از فرونشست موفق شده‌اند.
انتهای پیام
