به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، فیلمی که مشاهده می کنید از دل جنگل های هیرکانی است. تصویر از این روزهای هیرکانی در منطقه رحیم آباد در منطقه رودسر استان گیلان که توسط رضا حیدری منتشر شده است. این صدای دلخراش و غم انگیز بهانه ای شد برای پرداختن به فاجعه ای در هیرکانی و جنگل های کشور در حال رخ دادن است.
بیش از دو میلیون هکتار از جنگل‌های هیرکانی در چهار دهه گذشته نابود شده‌اند و هر ساله حدود ۴۰ هزار هکتار از این جنگل‌ها تخریب می‌شود. این آمار نشان‌دهنده یک وضعیت بحرانی است، اما نکته نگران‌کننده‌تر این است که برخی منابع تخریب جنگل‌ها را حتی بیشتر از این مقدار تخمین زده‌اند. طبق گزارش‌های رسمی، به‌ویژه در سال‌های اخیر، روند تخریب جنگل‌ها افزایشی بوده و عواملی مانند قطع غیرمجاز درختان، تغییرات اقلیمی و گسترش ساخت‌وسازها به شدت این وضعیت را تشدید کرده‌اند.
آمارهایی که نشان می‌دهند در برخی سال‌ها نزدیک به ۵۰ هزار مترمکعب چوب غیرمجاز از جنگل‌ها برداشت شده است، نشان از ابعاد جدی بحران دارد. این تخریب تنها به کاهش مساحت جنگل‌ها محدود نمی‌شود؛ بلکه به شدت بر تنوع زیستی و وضعیت زیست‌محیطی منطقه اثر منفی گذاشته است. از آنجا که جنگل‌های هیرکانی محل زیست بسیاری از گونه‌های نادر گیاهی و جانوری هستند، نابودی این جنگل‌ها می‌تواند به انقراض این گونه‌ها منجر شود.
دلایل اصلی این تخریب شامل قطع غیرمجاز درختان و تغییر کاربری اراضی به زمین‌های کشاورزی است. در این میان، قطع درختان برای صنایع مختلف، به‌ویژه صنایع چوب و کاغذ، تنها یک بخش از مشکل است. علاوه بر این، کشاورزی ناپایدار و تغییر کاربری اراضی جنگلی برای کشت محصولاتی مانند برنج و چای، به مشکلات جدی‌تری دامن زده است. برای نمونه، تبدیل ۲۵ هزار هکتار از جنگل‌ها به اراضی کشاورزی، گواهی است بر این که بدون اصلاح روش‌های کشاورزی و مدیریت اراضی، این روند همچنان ادامه خواهد یافت.
تخریب جنگل‌ها نه تنها منجر به کاهش تنوع زیستی می‌شود، بلکه فرسایش خاک و سیلاب‌های ویرانگر را به دنبال دارد. این مسائل به‌ویژه در شهرستان‌های شمالی مانند بابل و آمل که اخیراً شاهد خسارات سنگینی از این قبیل بوده‌اند، وضعیت را بحرانی‌تر کرده است.
یکی از پیامدهای مهم دیگر تخریب جنگل‌ها، تاثیر آن بر تغییرات اقلیمی است. این تغییرات می‌توانند منجر به افزایش دما و تغییر در الگوهای بارش شوند که در نهایت معیشت مردم به‌ویژه در مناطق کشاورزی و کم‌بارش را به خطر می‌اندازند. این پدیده‌ها نه تنها به مشکلات زیست‌محیطی بلکه به بحران‌های اجتماعی و اقتصادی هم دامن می‌زنند.
وظایف سازمان جنگل‌ها و منابع طبیعی ایران
سازمان جنگل‌ها و منابع طبیعی ایران مسئول حفاظت از جنگل‌های هیرکانی است و باید اقدامات جدی برای مقابله با این بحران انجام دهد.
افزایش نظارت‌های میدانی و حقوقی از طریق استفاده از فناوری‌های نوین مانند ماهواره‌ها و دوربین‌های تله‌ای ضروری است. همکاری بیشتر با جوامع محلی برای آموزش و جلب مشارکت آنان در این امر نیز امری غیرقابل‌انکار است.
اجرای قوانین سختگیرانه برای جلوگیری از قطع غیرمجاز درختان و پیشگیری از تبدیل جنگل‌ها به اراضی کشاورزی باید در اولویت قرار گیرد. علاوه بر این، ایجاد مشوق‌های اقتصادی برای کشاورزان جهت تشویق به استفاده از روش‌های کشاورزی پایدار و جلوگیری از گسترش اراضی کشاورزی در دل جنگل‌ها بسیار ضروری است.
ایجاد ایستگاه‌های آتش‌نشانی ویژه در مناطق جنگلی و تقویت منابع حفاظتی در مناطق کوهستانی، که در معرض آتش‌سوزی‌های گسترده هستند، باید جزء برنامه‌های اجرایی قرار گیرد.
در نهایت، آموزش جوامع محلی در خصوص اهمیت حفاظت از جنگل‌ها و استفاده از شیوه‌های کشاورزی پایدار باید جزو اولویت‌های سازمان باشد. چنین برنامه‌هایی می‌توانند تاثیر بسیار زیادی در کاهش تخریب جنگل‌ها و حفظ منابع طبیعی داشته باشند.
تخریب جنگل‌های هیرکانی یکی از مهم‌ترین مشکلات زیست‌محیطی ایران است که به دلیل تبعات گسترده‌اش، نیاز به یک برنامه‌ریزی جامع و فوری دارد. تنها با تقویت نظارت‌ها، اجرای قوانین سختگیرانه و استفاده از فناوری‌های نوین در حفاظت از این جنگل‌ها می‌توان از بحران‌های زیست‌محیطی و اقتصادی جلوگیری کرد. همکاری جدی تمامی نهادها، به‌ویژه سازمان جنگل‌ها و منابع طبیعی، برای نجات این جنگل‌های ارزشمند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اگر این تخریب‌ها ادامه یابد، نسل‌های آینده با مشکلاتی بی‌سابقه در تأمین منابع طبیعی و حفظ تنوع زیستی روبه‌رو خواهند شد.
