راهکار تخصیص بنزین به کد ملی به جای خودرو در سال‌های اخیر مطرح شده و برخی از تحلیلگران و چهره‌های سیاسی آن را راهکاری برای مقابله با ناعدالتی یارانه می‌دانند.
به گزارش تابناک به نقل از مهر؛ تشدید ناترازی بنزین در ایران باعث شده زمزمه‌های افزایش قیمت بنزین شنیده شود و در این بین صحبت‌هایی در خصوص تخصیص یارانه بنزین به تمامی ایرانیان، چه افرادی که صاحب خودرو هستند و چه افرادی که صاحب خودرو نیستند، شنیده می‌شود.
در حال حاضر یارانه بنزین تنها به مالکان خودرو اعطا می‌شود و افراد فاقد خودرو از آن محروم هستند. یارانه بنزین به صورت ماهانه در کارت سوخت صاحبان خودرو شارژ می‌شود و بر اساس آن به هر کارت سوخت ماهانه ۶۰ لیتر بنزین سهمیه‌ای اختصاص داده می‌شود که قیمت هر لیتر ۱۵۰۰ تومان است.
دولت اعلام کرده که در صورت افزایش قیمت بنزین، تمهیداتی خواهد اندیشید که اقشار کم درآمد جامعه از این اقدام متضرر نشوند. در جدیدترین اظهارنظر، عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد گفته است: برای افزایش قیمت بنزین باید تدبیر شود به طوری که منافع افزایش قیمت بنزین به ۵۰ درصد مردمی برسد که فاقد خودرو هستند و باید بر روی این مساله فکر شود.
یکی از راهکارهایی که در سال‌های اخیر پیشنهاد شده، تخصیص یارانه بنزین به تمام افراد جامعه است. برخی از نمایندگان مجلس از طرفداران این ایده هستند و معتقدند که با تخصیص یارانه بنزین به کد ملی می‌توان ناعدالتی یارانه را جبران کرد. البته این راهکار پیشتر هم پیشنهاد شد و در سال ۱۴۰۱ به صحن علنی مجلس رفت ولی در نهایت نمایندگان با اعطای سهمیه بنزین به خانوارهای فاقد خودرو مخالفت کردند.
در روزهای اخیر که بحث افزایش قیمت بنزین مطرح شده، بار دیگر ایده اختصاص بنزین به کد ملی مطرح شده است اما دقیقاً مشخص نیست که این راهکار در میان دولتمردان چقدر خریدار دارد. در صورتی که بخواهد چنین طرحی اجرا شود، نیاز به ساز و کار دقیقی دارد و باید مشخص شود که تخصیص یارانه بنزین به افراد فاقد خودرو چگونه انجام خواهد شد. آیا تمامی دهک‌های جامعه یارانه بنزین دریافت خواهند کرد؟ و این یارانه به چه شکل خواهد بود؟ آیا یارانه بنزین نقدی است یا ساز و کاری ایجاد خواهد شد که افراد فاقد خودرو بتوانند سهمیه بنزین خود را به دارندگان خودرو بفروشند؟ دولت هنوز در این خصوص تصمیم نگرفته و باید دید سرانجام سرنوشت داستان پرماجرای افزایش قمیت بنزین چه خواهد شد.
برنامه پزشکیان برای اصلاح قیمت بنزین
دولت چهاردهم بارها افزایش قیمت بنزین را تکذیب کرده اما آنطور که به نظر می‌رسد در حال فراهم کردن مقدمات برای افزایش قیمت حامل‌های انرژی به خصوص بنزین است به طوری که اخیراً واردات بنزین سوپر توسط بخش خصوصی آزاد شد و میزان سقف سوخت گیری در تهران نیز کاهش یافت.
مسئله قیمت بنزین این روزها به عنوان مسئله اصلی گفتگوی بخش اقتصادی رسانه‌های کشور است و بارها رسانه‌ها به این موضوع پرداخته‌اند و هر بار نیز مسئولان اجرایی کشور نکاتی را در این زمینه بیان کرده‌اند. اما شب گذشته مسعود پزشکیان رئیس دولت چهاردهم در این باره به طور صریح پاسخ داد. او در رابطه با افزایش قیمت بنزین گفت: ما با نترازی‌های بدی مواجهیم ما ناترازی گاز، برق، آب، پول و محیط‌زیست داریم و هرکدام ممکن است با بحران مواجه شود.
وی در پاسخ به این سوال مجری تلویزیون که گفت مجلس اجازه افزایش قیمت بنزین در سال آینده نمی‌دهد و مجلس می‌گوید به واردات بنزین هم در ۱۴۰۴ هیچ ارزی اختصاص نخواهد داد هم اذعان کرد با این حساب وقتی ارزی برای واردات نباشد خب بنزین هم گران می‌شود.
اگرچه هنوز برای اصلاح وضعیت موجود سیاست مشخصی در نظر گرفته نشده است اما محافل کارشناسی معتقدند دولت برای اصلاح این وضعیت یا باید شیوه سهمیه بندی را تغییر دهد و یا اینکه سهمیه بندی با شرایط فعلی ادامه پیدا کند اما نرخ جدید بنزین وارداتی نیز به نرخ‌های فعلی افزوده شود.
محمدصادق مهرجو کارشناس انرژی در رابطه با این موضوع به خبرنگار می‌گوید: وضعیت کشور از حالت ناترازی انرژی خارج شده است و ما دچار بحران انرژی شده ایم.
این کارشناس ارشد انرژی اضافه کرد: سال ۱۴۰۳ با رشد ۷ میلیون لیتری بنزین مواجه بودیم و به همین نسبت به مصرف گازوئیل نیز افزوده شد.
وی اضافه کرد: از طرف دیگر ما همچنان نتوانستیم بنزین یورو ۴ و ۵ به مقدار مورد نیاز مصرف تأمین کنیم و بیشتر پالایشگاه‌ها در حال تولید بنزین یورو ۲ و ۳ هستند که باعث شده با توجه به کمبودی که داریم بنزین با کیفیت را با بنزین بی کیفیت مخلوط کنیم.
به گفته مهرجو به نظر می‌رسد دولت می‌خواهد نرخ ۱۵۰۰ تومانی بنزین را بردارد و بنزین سهمیه‌ای را با قیمت سه هزار تومان در اختیار مصرف کننده قرار دهد و بنزین آزاد را باقیمت وارداتی عرضه کند همانند اتفاقی که برای بنزین سوپر رخ داد.
وی اضافه کرد: کل بودجه عمرانی وزارت راه شاید بالغ بر ۴ همت باشد که با دلار نیمایی به چند صد میلیون دلار می‌رسد در حالی که کسری بودجه شاید ۲ میلیارد دلار باشد اختصاص ۴ میلیارد دلار برای واردات بنزین و به صورت یارانه‌ای در اختیار مردم قرار دادن منطقی نیست.
مهر جو اضافه کرد: اینکه بنزین وارداتی به قیمت وارداتی در اختیار مصرف کننده قرار گیرد مثبت است به شرطی که بنزین با کیفیت و با استاندارد یورو ۴ و ۵ باشد و درجه اکتان بالای ۹۵ به دست مصرف کننده برسد.
وی ادامه داد: ناترازی را مجبوریم با تنوع در سبد سوخت و در کنار آن اقداماتی دیگر نظیر خروج خودروهای فرسوده و واردات خودروهای هیبریدی اصلاح کنیم.
وی در خاتمه اضافه کرد: افزایش چندین برابری قیمت بنزین تنها چند ماه در رفتار مصرف کننده تأثیر دارد و این مساله تنها با افزایش قیمت بنزین برطرف نخواهد شد.
